Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) 'in Mekke ve Medine'de Ne Kadar KAldığı Babı

116- (2350) Bize Ebû Ma'mer İsmail b. İbrahim El-Hüzelî rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Süfyan, Amr'dan rivayet etti. (Demiş ki) : Urve'ye : Peygamber {Sallallahü Aleyhi ve Sellem)' Mekke'de ne kadar kaldı, diye sor*dum.
— On sene! cevâbını verdi.
— Ama İbni Abbas onüç sene diyor, dedi.

(...) Bize İbni Ebî Ömer de rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Süfyân, Amr'-dan rivayet etti. (Demiş ki) : Urve'ye Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) Mekke'de ne kadar kaldı? diye sordum.
— On sene! dedi.
— Ama İbni Abbâs on küsur sene diyor, dedim. Bunun üzerine Urve ona mağfiret duasında buyurdu. Ve :
— O bunu ancak Şâir'in sözünden almış olacak, dedi.

117- (2351) Bize İshâk b. İbrahim ile Harun b. Abdillah, Ravh h. Ubade'den rivayet ettiler. (Demiş ki) : Bize Zekeriyya b. İshâk, Amr b. Dinar'dan, o da İbni Abbâs'dan naklen rivayet etti ki: Resûlüllah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) Mekke'de on üç yıl kalmış ve altmışüç yaşında vefat etmiştir.

118- (...) Bize İbnî EM Ömer de rivayet etti. (Dedi ki) : Bize BK" b. Seriy rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Hammâd, Ebû Cemrete'd-Dübai'-den, o da İbni Abbâs'dan naklen rivayet etti. İbni Abbas şöyle demiş : Resûlüllah (Sallailahü Aleyhi ve Sellem) kendisine vahy geldiği halde Mekke'*de onüç sene, Medine'de ise on sene kaldı. Altmışüç yaşında iken de ve*fat etti.
119- (2352) Bize Abdullah b. Ömer b. Muhammed b. Eban El-Cufi rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Sellâm Ebû'l-Ahvas, Ebû îshâk'dan rivayet etti. (Şöyle demiş) : Abdullah b. Utbe ile oturuyordum. Derken ResûlüIIah (Sallalîahü Aleyhi ve Sellem)'in yaşım andılar. Cemaattan bazıları Ebû Bekr ResûlüIIah (Sallailahü A leyhi ve Sellem}'den daha büyük idi, dediler. Abdul*lah şunları söyledi: ResûlüIIah (Sallailahü Aleyhi ve Sellem) altmışüç yaşın*da vefat etti. Ebû Bekr altmışüç yaşında vefat etti. Ömer de altmışüç ya*şında iken şehid edildi.
Bunun üzerine cemaattan Âmir b. Sa'd denilen bir zât şunu söyledi. Bize Cerir rivayet etti. (Dedi ki) : Muâviye'nin yanında oturuyorduk. Ce*mâat ResûlüIIah (Sallailahü Aleyhi ve Sellem) 'in yaşım andılar da Muâviye şunu söyledi: ResûlüIIah (Sallailahü Aleyhi ve Sellem) altmışüç yaşında iken vefat etti. Ebû Bekr altmışüç yaşında iken vefat etti. Ömer de altmışüç yaşında iken şehid edildi,

120- (...) Bize ibni Müsennâ ile İbni Beşşâr da rivayet ettiler. Lâ*fız İbni Müsennâ'nmdır. (Dediler ki) : Bize Muhammed b. Ca'fer rivayet rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Şu'be rivayet etti. (Dedi ki) : Ebû tshâk'ı, Âmir b. Sa'd El-Becelî'den, o da Cerir'den naklen rivayet ederken din*ledim. Cerir, Muâviye'yi hutbe okurken dinlemiş. Muâviye şunu söyle*miş : ResûlüIIah (Sallailahü Aleyhi ve Sellem) altmışüç yaşında iken vefat et*ti. Ebû Bekr ile Ömer de Öyle. Ben de altmışüç yaşında öleceğim.

121- (2353) Bana İbni Minhal Ed-Darir rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Yezid b. Zürey' rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Yûnus b. Ubeyd, Benî Hâ-şim'in azatlısı Ammar'dan rivayet etti. (Demiş ki) : İbni Abbâs'a:
— ResûlüIIah (Sallailahü Aleyhi ve Sellem) 'in vefat ettiği gün yaşı kaça gelmişti? diye sordum.
— Onun kavminden senin gibi bir zâta bunun gizli kalacağını zan*netmiyordum, dedi.
— Ben halka sordum, fakat bana muhtelif cevaplar verdiler de bu husûsda senin sözünü bilmek istedim, dedim.
— Hesab bilir misin? dedi.
— Evet! cevâbını verdim.
— Kırk tut! Bu yaşta Peygamber olarak gönderildi. Onbeş sene Mek*ke'de kimi enin olarak, kimi korkarak, yaşadı; on yılda Medine'ye hicre*tinden sonra (yaşadı), dedi.

(...) Bana Muhammed b. Râfi' de rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Şe-bâbe b. Sevvâr rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Şu'be, Yûnus'dan bu isnadla Yeztd b. Zürey'in hadîsi gibi rivayette bulundu.

122- (...) Bana Nasr b. Alî de rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Bişr (yâni İbni Mufaddal) rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Hâlid El-Hazzâ' riva*yet etti. (Dedi ki) : Bize Benî Hâşim'in azatlısı Ammâr rivayet etti. (Dedi ki) ; Bize İbni Abbâs rivayet etti ki, Resûlüllah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) altmışbeş yaşında iken vefat etmiş.

(...) Bize Ebû Bekr b. Ebî Şeybe de rivayet etti. (Dedi ki) : Bize İbni Uleyye, Hâlid'den bu isnad rivayette bulundu.

123- (...) Bize İshâk b. İbrahim El-Hanzalî de rivayet etti. (Dedi ki) : Bize Ravh haber verdi. (Dedi ki) : Bize Hammâd b. Seleme, Ammâr b. Ebî Ammâr'dan, o da İbni Abbas'dan naklen rivayet etti. (Şöyle de*miş) : Resûlüllah (Sallallahü Aleyhi ve SeUem) Mekke'de onbeş sene kaldı. Yedi sene sesi işitiyor, ziyayı görüyor (fakat başka) bîr şey görmüyordu. Sekiz senede vahy gelerek kaldı. Medine'de ise on yıl kaldı.
İbni Abbâs rivayetini Buhârî «Menâkıb-i Ensar» bah*sinin bir iki yerinde tahric etmiştir.
«Ama tbni Abbâs on küsur sene diyor...» sözüne karşı Urve'nin mağfiret duasında bulunmasından murad: Onun hata ettiğine işarettir. Bir kimse hata etti mi Arablar ekseriyetle : Allah onu af ve mağfiret bu*yursun, derlerdi. Urve, İbni Abbas'in bu sözü şâir Ebû Kays Sarme b. Ebî Enes 'den aldığına kail olmuştur. Çünkü Ebû Kays bir beytinde Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) için: «Kureyş'in arasında on küsur sene kaldı» demiştir. Bu zât Câhiliyyet dev*rinde yetişen Hanîfî1er 'dendir : «Ben İbrahim'in Rabbine ibâdet ederim. dermiş. Putlara tapmaz, cünüplükten yıkanır, evindeki mescidine cünüp ve hayızkİarı sokmazmış. Câhiîiyyet devrindeki şiirlerinde dahi doğruyu söyler Allah'ı ta'zim edermiş. Peygamber (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) Medîne'ye gelince Ebû Kays ihtiyar halde müslüman olmuştur.
Hz. Muâviye'nin : «Ben de altmışüç yaşında Öleceğim...» sözü bir tahmin ve temennidir. Kendisinin yetmişbeş yaşında vefat ettiği riva*yet olunur.
Babımızın son rivayetinde İbni Abbâs (Radiyaliuhu anh) Pey*gamber (Sallallahü Aleyhi' ve Sellem)'in Mekke'de onbeş sene kaldığı*nı, yedi sene sesi işidip, ziyayı gördüğünü, başka bir şey görmediğini söy*lemiştir. Buradaki Sesden murad hâtifden gelen melek sesidir. Ziya da meleklerin ve Allah Teâlâ'nın âyetlerinin nurudur. Yâni yedi sene Mele*ğin kendisini görmeden vahyi telâkik etmiş. Sekiz sene de bizzat meleği görerek şifahen vahyi almıştır.
Görülüyor ki, Peygamberlik geldikten sonra Resûlüllah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) "in Mekke'de ne kadar kaldığını bildiren rivayetler muhteliftir. Sahih olan rivayet on üç sene kalmış olmasıdır. Buna göre Resûlüllah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) 'in ömrü de altmışüç sene olur ki, Nevevî doğrusunun bu olduğunu, ulemânın bunu kabul ettiğini söy*lemiştir.