Mücmelin Tafsili

Buna, Buharı ve Müslim'in, Enes'ten tahric ettikleri şu hadis misal verilebilir: "Bilal, ezandaki lafızları çifter, İcamettekini ise tek okumakla emrolundu."
Bundan anlaşılan şudur: Ezanda tekbirin dört, kamette iki olduğuna dair cumhuru ulema aleyhine bir ittifak yoktur. Fakat Ebu Davud, Sünen'inde ve Ahmed b. Hanbel de Müsned'inde meşhur hadisin sebeb-i vurudu hakkında tahric ettikleri Abdullah b. Zeyd'in hadisi ise şöyledir: "O dedi ki; "Bir ara Rasulullah fs.a.v.) halkı namaza toplamak maksadıyla çalınmak üzere bir çıtn yapılmasını emrettiği sıralarda idi. (Ahmed b. Hanbel şunu ilave etmiştir. Gerçi Rasulullah, çanın Hristiyanlık adetine uygunluğundan hoş görmüyordu) Ben uyurken rüyamda yanıma elinde çan taşıyan bir adam çıkageldi. Ben ona:
- "Ey Allah'ın kulu! Bu çanı bana satmaz mısın?" dedim.
- "Onu ne yapacaksın?" dedi
- "Onunla halkı namaza çağıracağım" dedim.
- "Sana bundan daha hayırlısını göstereyim mi? dedi.
Ben de ona:
- "Evet göster" dedim. Dedi ki:
- "Şöyle dersin:
- "Şöyle dersin: Allah"Allah en büyüktür, Allah en büyüktür., en büyüktür, Allah en büyüktür.
Ben Allah'tan başka ilah olmadığına şehadet ederim. Ben Allah'tan başka ilah olmadığına şehadet ederim. Ben Muhammed'in, Allah'ın elçisi olduğuna şahitlik ederim. Ben Muhammed'in, Allah'ın elçisi olduğuna şahitlik ederim.
Haydin namaza, haydin namaza.
Haydin kurtuluşa, haydin kurtuluşa.
Allah en büyüktür. Allah en büyüktür.
Allah'tan başta ilah yoktur."
Sonra benden biraz uzaklaştı ve şöyle dedi: "Namaza kalktığın vakitte de şöyle dersin: ederim.
Allah en büyüktür
Allah en büyüktür
Ben Allah'tan başka ilah olmadığına şahitlik ederim.
Ben Muhammed'in, Allah'ın elçisi olduğuna şahitlik
Haydin namaza Haydin kurtuluşa, Namaz başladı Namaz başladı Allah en büyüktür Allah en büyüktür Allah'tan başka ilah yoktur."
Sabah olunca, Rasulullah (s.a.v.)'a gelip gördüklerimi haber verdim, "lnşaallah hak rüyadır. Bilal ile beraber kalk gördüklerini ona ögret de ezam o okusun. Çünkü onun sesi seninkinden daha gür ve buyurdu.
Bu sebep gelince hadisteki vaki kapalılığı gidermiş oldu. Aslolan şudur ki, cumhura göre ezanda tekbirin dörder, kamette ise iki defa olduğudur.