Hacet Mescidi (Merkez)
Manisa Dış Kale surları içerisinde bulunan Hacet Mescidi Saruhanlılar döneminden kalan eserlerden birisidir. Kaynaklarda mescit olarak geçmesine rağmen adak yeri ve türbe olarak da halk arasında kabul edilmiştir. Mescidin yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Günümüze harap bir durumda gelmiştir.
Moloz taştan yapılmış olan mescidin doğu, batı ve güney duvarlarında pencere olmadığı kalıntılarından anlaşılmaktadır. Kare planlı 8.00x8.00 m. ölçüsündeki yapının üzeri kubbe ile örtülmüştür. Kuzey yönünden içerisine girilen ibadet mekânının üzerini örten kubbe pandantiflere dayanmaktadır. Mihrap duvarında yuvarlak bir mihrabı vardır.
Hüsrev Ağa Camisi (Merkez)
Manisa, Sakarya Mahallesi’nde bulunan bu camiyi Sultan II. Selim’in Kızlarağası Hüsrev Ağa 1554-1555 yıllarında yaptırmıştır. Kitabesi olmamakla beraber caminin Hüsrev Ağa tarafından yaptırıldığı yazma kaynaklardan öğrenilmiştir.
Cami kesme taş ve tuğladan, 8.90x8.90 m. ölçüsünde kare planlı olarak yapılmıştır. Duvarlar yatay ve dikey ikişer sıra yassı tuğla ve araları kaba yontma taştan örülmüştür. İbadet mekânını üzerini pandantifli yüksek kasnaklı bir kubbe örtmektedir. Mihrap yuvarlak olup dışarıya çıkıntı yapmamaktadır. Yanında minberi vardır. İbadet mekânı girişin iki yanında birer, yan ve mihrabın iki yanında ikişer pencere ile aydınlatılmıştır.
Caminin önündeki son cemaat yeri yanmış ve günümüze gelememiştir. Bugün onun yerine camekânlı bir sundurma yapılmıştır. Avlu içerisindeki caminin sağ tarafında sonradan yapılmış, taş kaideli yuvarlak gövdeli ve tek şerefeli minaresi bulunmaktadır.
Büyük Manisa yangınında yanındaki medresesi yanmış ve günümüze hiçbir izi gelememiştir.
Nişancıbaşı Camisi (Merkez)
Manisa Nişancıbaşı Mahallesi’nde bulunan ve mahalleye ismini veren bu caminin kitabesi bulunmadığından yapım tarihi ve banisi ile ilgili bilgilerimiz bulunmamaktadır.
Cami moloz taş ve tuğladan yapılmış, dikdörtgen planlıdır. İbadet mekânını üzerini ahşap bir çatı örtmektedir. İlk yapılışında minaresi olup olmadığı bilinmemektedir. Eskiden açıkta ezan okunan bir merdivenli kısım sonradan minareye dönüştürülmüştür.
Göktaşı Camisi (Merkez)
Manisa Göktaşı Mahallesinde bulunan bu caminin kitabesi günümüze gelemediğinden ne kimin tarafından yapıldığı kesinlik kazanamamıştır. Yalnızca M. Yusuf Akyurt’un yazma eserinde caminin 1523 yılında yapıldığı yazılıdır. Bazı kaynaklarda ise 1493’de yapıldığı yazılıdır.
Cami kare planlı 7.55x7.55 m. ölçüsünde olup, üzeri kubbe ile örtülüdür. Mihrap dışarıya dikdörtgen çıkıntı yapan yuvarlak bir niş şeklindedir. Mihrabın yan duvarına mihrap geç devirde konulmuştur. Önünde yanları kapalı üzeri kubbeye benzer kiremit çatılı iki payeli bir son cemaat yeri bulunmaktadır. Kesme taş ve tuğladan yapılan cami birkaç kez onarılmıştır. Son onarımlarına ait 1908 tarihli bir kitabe günümüze gelebilmiştir.
Y. Mimar Nusret Köklü’den öğrendiğimiz kitabe:
“Delalet eyleyen dünyada imarı müberrat
Olur ukbade mazhar mutlaka ecri mesubata
Müceddet gibi oldu seyai şahanede cami
Cemaat himmet etti baisi hayri mesubata
Ezan bir daveti etti fahri cihandır ehli imane
İcabet eyle daim hazır olvakti münacata
Çıkar bir mısrai cevhrele bak tarihi tamiri
Ne zengin oldu cami afein ashabı hayrete
H.1324 (1908)”.
Hacı Yahya Camisi (Merkez)
Manisa Topçu Asım (Hacı Yahya) Mahallesi’nde bulunan bu cami kitabesinden öğrenildiğine göre Hacı Yahya’nın oğlu Hacı Mehmet tarafından babasının hayrına 1475 yılında yaptırmıştır. Camiye önündeki çeşmeden ötürü halk arasında İki lüleli cami de denilmektedir.
Kitabenin mealen anlamı:
“Bu hayrat ve hasenadın sahibi Hacı Yahyanın oğlu Hacı Mehmet, bu güzel mescidi Allahın rızasını almak için yaptırdı. Allah her ikisini de günahlarını affetsin.879 senesi Ramazan ayının birinci günü. (9 Ocak 1475)”.
Kaba yontma taş ve yassı tuğladan yapılmış olan cami 8.55x8.55 m. ölçüsünde kare planlıdır. İbadet mekânının üzeri kubbe ile örtülüdür. Giriş kapısını iki yanında birer mihrapçık vardır. İbadet mekânı iki yan duvarlar ile mihrabın iki yanındaki birer pencere ile aydınlatılmıştır. Mihrap dışarı çıkıntılı beşgen şekildedir. Mihrabın ve iç mekânın sanat tarihi yönünde dikkati çeken bir bezemesi bulunmamaktadır.
Caminin önünde dört sütunun taşıdığı üç bölümlü bir son cemaat yeri vardır. Sütunların başlıkları antik yapılardan getirilmiştir. Son cemaatin üzeri ahşap kiremitli bir çatı ile örtülmüştür. Son cemaat yerinin sağında taş kaide üzerinde yuvarlak gövdeli stalaktitli tek şerefeli minaresi bulunmaktadır.
Manisa yangınında yanan cami onarılmış ve özelliğini kısmen kaybetmiştir.
Lalapaşa Camisi (Merkez)
Manisa Lalapaşa Mahallesi’nde bulunan bu cami kitabesinden öğrenildiğine göre Mehmet Paşa tarafından 1569 tarihinde yaptırılmıştır. Bunu belirten caminin giriş kapısı üzerideki kitabesini Şair Vassaf yazmıştır:
“Mehmet Paşa, sert taştan, helalmaldan Allah için bina etti. Baki kaldıkça Allah yüksek makamlarca mesrur ve cenneti ile düşat etsin. Vassaf Binayı tavsif edecek tarih için, caminin ala şerifun fil beled dedi. H.977 (1569)”.
Cami kesme taştan ve yassı tuğladan 9.90x9,90 m. ölçüsünde kare planlı olup, sekizgen kaideli merkezi bir kubbe ile üzeri örtülmüştür. Caminin önünde, yuvarlak kemerlerle birbirine bağlı beş mermer sütunun taşıdığı dört bölümlü bir son cemaat yeri bulunmaktadır. İbadet mekânı giriş kapısının ve mihrabın yanında birer, iki yan duvarlarda da ikişer pencere ile aydınlatılmıştır. Mihrap dışarıya dikdörtgen çıkıntılı olup yuvarlak bir niş görünümündedir. Caminin solunda taş kaide üzerine yuvarlak gövdeli tek şerefeli bir minaresi bulunmaktadır.
Caminin doğusunda bulunan mezarın Mehmet Paşa’ya ait olduğu söyleniyorsa da paşanın mezarı İstanbul’da Şeyh Vefa Camisinde bulunmaktadır.
Attar Hoca (Karaköy) Camisi (Merkez)
Manisa Karaköy semtinde bulunan bu cami, Attar Hoca tarafından 1480 yılında yaptırılmıştır. Osmanlı döneminde harap olan bu cami birkaç kez onarılmış, Kurtuluş Savaşı’nda, Manisa yangını sırasında yanmış ve yıkılmıştır. Sonraki yıllarda eski temelleri üzerine yeniden yapılmıştır. Bunu belirten bir kitabede giriş kapısı üzerine konulmuştur:
Kitabe:
“Sanki yaktı bu şehri ile bu camiiadat din
Kendi yaktı düşmanın hep oldular hatem karin
Kaçtılar bak inlerinden kalmadı namı nişan
Gayretullahtır bu yahu hamdolu fethi mübin
Ehli iman rağm ile cuşan olup birleştiler
Yaptılar bu camii revnaktıraşı pek metin
Selimu Asım görüncesöyledi ihlâs ile
Çıktı bir tarihi rana ud kuluna Halidin tarih 342 (1926)”
Cami eski temelleri üzerine kesme taş ve yatay tuğladan yapılmıştır. Kare kaideli, kubbeli bir yapı olup mimari yönden bir özelliği bulunmamaktadır.
Mahmut Efendi Camisi (Merkez)
Manisa Arap alanı mevkiinde bulunan bu camiyi Mahmut Efendi isimli bir kişi yaptırmıştır. Kitabesi bulunmadığından, kaynaklarda da ismine rastlanmadığından yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır.
Cami kesme ve moloz taştan dikdörtgen planlı olarak yapılmıştır. İbadet mekânı tavanlıdır ve caminin üzeri ahşap çatı ile örtülüdür. Yüksek bir subasman üzerindeki caminin son cemaat yerine iki yandaki merdivenlerle çıkılmaktadır. Değişik dönemlerde yapılan tamirlere cami özelliğini yitirmiştir. Mimari yönden dikkati çeken bir özelliği ve bezemesi bulunmamaktadır.
Ayniali Camisi (Merkez)
Manisa Ayniali Mahallesi’nde bulunan bu caminin kitabesi günümüze gelememiş, kaynaklarda da ismine rastlanmamıştır. Bu nedenle de banisinin ismi il yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Mimari üslubundan XVII.yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır.
Cami kesme taştan, yatay tuğlalı kare planlıdır olup üzeri kubbe ile örtülüdür. Son cemaat yeri yuvarlak kemerlerle birbirine bağlanan dört sütunun taşıdığı üç bölüm halindedir. Bu bölümlerin üzerleri küçük kubbelerle örtülmüştür. Giriş kapısının iki yanına da birer küçük niş yerleştirilmiştir. İbadet mekânında bezeme yönünden bir özelliği bulunmamaktadır. Son cemaat yerinin doğusundaki minare taş kaide üzerine yuvarlak gövdeli ve tek şerefelidir.
İvaz Paşa Camisi (Merkez)
Manisa Mutlu Mahallesi’nde, Kumlu Sokak’ta bulunan İvaz Paşa Camisi’ni Arapça kitabesinden öğrenildiğine göre; Abdülmûin oğlu İvaz Paşa 1484’de yaptırmıştır.
İvaz Paşa Camisi plan olarak Edirne’deki Üç Şerefeli Cami’nin küçük bir örneğidir. Manisa’da bu tipin benzerleri Sultan Camisi’nde de görülmektedir. Cami erken Osmanlı döneminde çok sık kullanılan kesilmiş taş ve tuğlalardan duvarları örülmüştür. Taşların arasına da dikine tuğlalar konulmuştur. Sekiz köşeli yüksek kasnak üzerindeki kubbesinde de aynı teknik uygulanmıştır.
Caminin önünde beş sütunlu, yuvarlak kemerli dört bölüm halinde, üzeri kubbeli son cemaat yeri bulunmaktadır. İbadet mekânı Dikdörtgen planlı olup orta mekânı iki sütun ve trompların yardımıyla 8.20 m. çapında merkezi bir kubbe örtmektedir. Bunun iki yanında birer sütuna oturan sivri kemerlerle birbirlerinden ayrılmış ikişer kubbeli iki mekân bulunmaktadır. İki yan mekân ve taşıyıcı sütunlar birbirine eş olmağından planda bir düzensizlik açıkça görülmektedir. Bu sütunlar antik yapılardan getirilmiş oldukları gövdelerinden ve başlıklarından açıkça görülmektedir.
İbadet mekânı kasnaktaki sekiz pencereden başka yan duvarlarda ve son cemaat yerindeki altlı üstlü ikişer, mihrap duvarında dörder pencere ile aydınlatılmıştır. Alt sıra pencerelerin üzerinde tuğladan sivri boşaltma kemerleri bulunmaktadır. Bu pencere sövelerinde Bizans yapılarından derlenmiş mermerler kullanılmıştır.
Mihrap dışarıya hafif çıkıntılı olup dilimli bir kemer içerisindedir. Niş beş sıra mukarnaslıdır. Minber ağaç işçiliğinin en güzel örneklerinden olup, Hatuniye Camisi minberi ile benzerlik göstermektedir. Her ikisinin aynı ustanın elinden çıktığı sanılmaktadır.
Minare caminin solunda olup taş bir kaide üzerinde, yuvarlık yivli gövdeli tek şerefelidir. Şerefe altında, taş kuşak üzerinde zengin bir mukarnas dizisine yer verilmiştir.
Caminin ana duvarları içerisinde kuzey köşede minare kürsüsü bitişiğinde türbe bulunmaktadır. Türbe iki taraftan sivri kemerli bir açıklığa sahip olup, bu kemerler köşedeki sütunlar üzerine oturtulmuştur. Acık türbe görünümündeki bu mekân küçük bir kubbe ile örtülmüştür. Türbe içerisindeki üç sanduka bulunmaktadır. Ancak bu sandukalar üzerindeki girift yazılar okunamadığından kime ait oldukları bilinmemektedir.
Çeşnigir Camisi (Merkez)
Manisa, Çarşı Mahallesi’nde bulunan Çeşnigir Camisi’ni, kitabesinden ve kaynaklardan öğrenildiğine göre; Fatih Sultan Mehmet’in azatlı kölesi ve çeşnigiri, Çeşnigir Sinan Bey 1474’de yaptırmıştır.
Cami kareye yakın dikdörtgen planlı olup, önünde beş sütunun yuvarlak kemerlerle birbirine bağlanmasıyla dört bölüm meydana getirilmiştir. Her bölümün üzeri kubbelerle örtülüdür. Manisa’ya özgün kesme taş ve tuğla sıralı bir duvar tekniği ile duvarları örülmüştür. Ayrıca bunların aralarına da dikey tuğlalar yerleştirilmiştir. İbadet mekânı üzerinde sekiz pencere olan kasnaklı bir kubbe ile örtülmüştür. Kubbe duvarlara ve ortadaki iki sütuna dayanmaktadır.
Mihrap nişi yuvarlak olup geometrik motiflerle hareketlendirilmiştir. Caminin tek şerefeli minaresi sol tarafta taş bir kaide üzerinde yuvarlak gövdelidir. Caminin bitişiğinde Karaosmanoğulları’nın yaptırdığı bir kütüphane bulunmaktadır.
Ulu Cami (Akhisar)
http://www.kenthaber.com/Resimler/20...1/00122535.jpg
Manisa Akhisar ilçesinde bulunan Ulu Cami’nin kitabesi günümüze gelemediğinden banisi ve yapım tarihi bilinmemektedir. Ancak bu yapının altında Roma dönemine ait bir kalıntı olduğu ve Bizans döneminde de kiliseye çevrildiği, camideki kalıntılardan anlaşılmaktadır. XV.yüzyılda bu yapı Saruhanoğulları tarafından camiye çevrilmiştir. Moloz taş ve tuğladan yapılmış olan camiye kentin en büyük camisi olmasından ötürü Ulu Cami ismi verilmiştir. Osmanlı mimarisinde Ulu Cami plan tipleri ile bu yapının planı arasında bir bağlantı bulunmamaktadır.
Dikdörtgen planlı olan caminin ibadet mekânının üzeri yüksek kasnaklı bir kubbe ile örtülmüş, kubbe dışında kalan alanlar da tonoz örtü ile kapatılmıştır. Tarih boyunca çeşitli dönemlerde onarım gören, Kurtuluş Savaşı sırasında büyük hasara uğrayan cami mimari yönden özelliğinden kısmen uzaklaşmıştır. Caminin sağ tarafına geç devirde taş kaideli, yuvarlak gövdeli ve tek şerefeli minaresi eklenmiştir.
Köfünlü Cami (Akhisar)
Manisa Akhisar ilçesinde, Hastane Höyüğü eteğinde bulunan bu cami Saruhanoğulları döneminde, 1316 yılında yaptırılmıştır.
Moloz taş ve tuğladan yapılan cami kare planlı olup, üzeri kubbe ile örtülüdür. Değişik dönemlerde yapılan onarımlarla özelliğini yitirmiştir.
Paşa Camisi (Akhisar)
Geniş bir meydan ve çarşı ortasında bulunan bu camiden Evliya Çelebi de söz etmiştir. Cami kesme taş ve tuğladan yapılmış olup, dikdörtgen planlıdır. İbadet mekânının ortasını örten merkezi kubbe sütunlar üzerine pandantiflerle oturmuştur. Kubbenin yüksek bir kasnağı bulunmaktadır. İbadet mekânı altlı üstlü ikişer sıra pencere ile aydınlatılmıştır. Alt sıra pencereler dikdörtgen söveli olup, üst sıra pencereler alçı şebekelidir. Caminin minare kaidesi oldukça yüksek olup, üst örtüye kadar çıkmaktadır. Bunun üzerinde Türk üçgenlerinden yuvarlak gövdeye geçilmektedir. Minare tek şerefeli ve yuvarlak gövdelidir.
Değişik dönemlerde yapılan onarımlarla iyi bir durumda günümüze gelmiştir. Caminin yanında Paşa Hamamı bulunmakta olup, halen işlevini sürdürmektedir.
Yeni Gülruh Cami (Akhisar)
Manisa Akhisar ilçesinde, Belediye Meydanı yakınında bulunan bu caminin kitabesi bulunmadığından yapım tarihi bilinmemektedir. Kaynaklardan öğrenildiğine göre cami, Gülruh Sultan tarafından yanındaki hamam, imaret ve medrese ile birlikte yapılmıştır.
Kesme taş ve tuğladan yapılan cami değişik dönemlerde onarılmıştır. Yanındaki hamamı halen kullanılmakta olup, medrese ve imareti günümüze gelememiştir.
Karaosmanoğlu Camisi (Akhisar)
http://www.kenthaber.com/Resimler/20...2/00123133.jpg
Manisa Akhisar ilçesi, Zeytinliova bucağında bulunan bu caminin kitabesi günümüze gelemediğinden yapım tarihi bilinmemektedir. Ancak kaynaklardan Saruhanoğlu Beyliği döneminde yörede söz sahibi olan Karaosmanoğulları tarafından yaptırıldığı bilinmektedir. Ayrıca caminin yanına Karaosmanoğullarına ait bir de köşk yapılmıştır. Cami arazi konumundan ötürü düzensiz bir plan göstermektedir. Moloz taştan yapılmış olup, yan taraftaki bir merdivenle yuvarlak kemerli bir kapı ile ibadet mekânına girilmektedir. İbadet mekânı dikdörtgen planlı olup, üzeri içten tavan, dıştan çatı ile örtülüdür. Tavan çıtalarla bölümlere ayrılmış ve içerisine XIX.yüzyılda bezemeler yapılmıştır. Mihrap nişi yuvarlak olup, herhangi bir özellik taşımamaktadır. Cami değişik dönemlerde yapılan onarım ve eklemelerle özelliğini büyük ölçüde yitirmiştir.
Yanında bulunan minaresi kesme taş kaideli olup, yuvarlak gövdeli ve tek şerefelidir.
Aynalı Cami (Akhisar)
Manisa Akhisar ilçesinde bulunan Aynalı Caminin kitabesi günümüze gelememiştir. Yapı üslubundan XVI.yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır. Mimarı ve banisinin ismine de kaynaklarda rastlanmamıştır.
Kesme taş ve tuğladan yapılan caminin duvar örgüsünde yer yer antik mimari parçalar kullanılmıştır. Ayrıca avlusunda antik sütun ve yapı taşlarının bulunması burada daha önce antik bir yapının olduğunu göstermektedir. Haziresinde XVI.XVIII.yüzyıla tarihlenen ve sanat tarihi yönünden önemli mezar taşları bulunmaktadır.
Kantarcızade Ahmet Cami (Akhisar)
Manisa Akhisar’da, Çınarlıkapı semtinde bulunan bu camiyi minaresindeki kitabeden öğrenildiğine göre; Kantarcızade Ahmet 1861 yılında yaptırmıştır. Kantarcızade Ahmet camiye gelir sağlamak üzere ilçenin çarşısında Kantarcıoğlu Hanını yaptırmıştır.
Kesme taş ve tuğladan yapılmış olan cami Geç Osmanlı dönemi özelliklerini yansıtmaktadır.
Kurşunlu Cami (Kula)
Manisa Kula ilçesinde, çarşı içerisinde bulunan Kurşunlu Camisi’ni Hoca Seyfettin 1496 yılında yaptırmıştır. Evliya Çelebi’nin “ Çarşı içinde kurşun örtülü ve bir musanna kâgir minareli güzel bir cami” diye söz ettiği bu yapı XV.yüzyıl Osmanlı mimarisinin özelliklerini taşımaktadır. Hoca Seyfettin bu camiye vakıflar kurmuş, bunların başında da değirmen, misafirhane ve sıbyan mektebi gelmektedir.
Cami kesme taş ve tuğladan yapılmış, kareye yakın dikdörtgen planlıdır. İbadet mekânının üzerini yüksek kasnaklı bir kubbe örtmektedir. Kubbe kurşunla kaplı olduğundan Kurşunlu Cami diye isimlendirilmiştir. Caminin önünde son cemaat yeri bulunmakta olup, mihrap yuvarlak bir niş şeklindedir. Yanındaki minaresi kare kaideli yuvarlak gövdeli ve tek şerefelidir.
Cami değişik zamanlarda yapılan onarımlarla özelliğini kısmen de olsa yitirmiştir. İlk kez 1969 yılında onarılmıştır.
Eski Cami (Kula)
Manisa Kula ilçesi, Akgün Mahallesi’nde bulunan Eski Cami, eğimli bir arazi üzerindedir. Kitabesi bulunmadığından yapım tarihi ve banisi bilinmemektedir. Bununla beraber Kütahya Sancağı Tapu kayıtlarında caminin bulunduğu alan “Köhne Camii Mahallesi” olarak geçmektedir. Buradaki Köhne sözcüğü eski anlamına gelmektedir. Caminin Kula’da yapılmış en eski dini yapılardan olduğu sanılmaktadır. Bu kayıtlara göre caminin 1520 tarihinden önce yapıldığı sanılmaktadır.
Cami kesme taş ve tuğladan yapılmış, kareye yakın dikdörtgen planlıdır. İbadet mekânının üzerini yüksek kasnaklı merkezi bir kubbe örtmektedir. Mihrap yuvarlak bir niş şeklindedir. Yanındaki minaresi yüksek kaide üzerine yuvarlak gövdeli ve tek şerefelidir.
Soğuk Kuyu Camisi (Kula)
Manisa Kula ilçesi Kızılkaya Mahallesi’nde, Fatih Sultan Mehmet Caddesi üzerinde bulunan bu caminin de kitabesi günümüze gelememiştir. Bununla beraber Kula’nın fethi sırasında şehit olan Seyyid Yahya Dede’nin vasiyeti üzerine yapıldığı iddia edilmişse de bu iddia kesinlik kazanamamıştır.
Mimari üslubundan caminin XV.-XVI.yüzyıllarda yapıldığı sanılmaktadır. Avlu ortasındaki cami kesme taş ve tuğladan yapılmış, kareye yakın dikdörtgen planlıdır. İbadet mekânının üzeri kasnaklı bir kubbe ile örtülüdür. Cami değişik dönemlerde onarım geçirdiğinden özelliğinden kısmen uzaklaşmıştır. Minaresi taş kaideli olup, yuvarlak gövdeli ve tek şerefelidir.
Hacı Abdurrahman Camisi (Kula)
Manisa Kula ilçesi Zaferiye Mahallesi’nde (Hacı Abdurrahman Mahallesi) bulunan caminin Arapça kitabesinden Hacı Abdurrahman isimli bir kişi tarafından 1574-1575 yıllarında yaptırıldığı öğrenilmiştir. Caminin banisi Kula’nın köklü ailelerinden Müftüler sülalesindendir. Mezarı caminin avlusunda olup, mezarın bulunduğu yerden bir kapı ile Müftülerin evine ulaşılmaktadır.
Cami 1940’lı yıllarda ibadete kapatılmış, 1951 yılında kadro harici bırakılmış ve Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından Emir Dedeoğlu Ahmet Kutlu’ya satılmıştır. Daha sonra 7044 Sayılı Yasa ile yeniden vakıflar tarafından satın alınmış, onarılarak ibadete açılmıştır.
Cami kesme taş ve tuğladan yapılmış, kareye yakın dikdörtgen planlıdır. Özelliğini büyük ölçüde yitirmiştir. Giriş kapısı üzerinde de Arapça yapım kitabesi bulunmaktadır.
Tekke (Necipler-Kızlar) Camisi (Kula)
Manisa Kula ilçesi, Camicedit Mahallesi, 131.Sokak’ta bulunan bu caminin ilk yapımında dergâh olduğu sanılmaktadır. Bunun da nedeni Osmanlı camilerinin içerisinde çilehane bulunmadığı halde bu yapıda çilehane olduğu sanılan bir mekân bulunmaktadır. Caminin yapım tarihi kitabesi bulunmadığından ve kaynaklarda da ismi geçmediğinden kesinlik kazanamamıştır. Minare kapısı üzerindeki kitabeden ise 1783-1784 yıllarında minarenin Seyyid Hacı Hasan tarafından yaptırıldığı yazılıdır.
Paşa Camisi (Kula)
Manisa Kula ilçesi, Kenan Evren Mahallesi’nde (Taş Mahalle), Ekin Pazarı yakınında bulunan bu caminin yapım tarihi kitabesi bulunmadığından bilinmemektedir. Bununla beraber minare kapısı üzerindeki kitabeden Saferzade isimli bir kişi tarafından 1783-1784 yılında camiye minare eklendiği öğrenilmektedir.
Cami kesme taş ve tuğladan yapılmış, dikdörtgen planlıdır. Yanında kesme taş kaide üzerine yuvarlak gövdeli ve tek şerefeli minaresi bulunmaktadır.
Cami enine dikdörtgen planlı olup, kesme taş ve moloz taştan yapılmış, yer yer de tuğlalardan yararlanılmıştır. Ahşap malzeme yapıda geniş ölçüde kullanılmıştır. Caminin son cemaat yeri kuzey, doğu ve batı cephelerini revaklar halinde çevrelemiştir. Bu revaklar ile cephe görünümleri zengin bir bezemeyi ortaya koymuştur. Tüm cepheler açık sarı renkte badana ile sıvanmış, bunun üzerine de kalem işleri ile pencere sıralarını birbirinden ayıran silmeler, mihrabiyeler ve duvarlar bezenmiştir. Bu bezemelerde akantus yaprakları, kıvrık dallar, istiridye kabukları ve küçük çiçeklerden oluşan barok üslup ağırlık kazanmıştır. Girişin iki yanındaki pencerelerin üzerlerine de barok aynaları andıran levhalar içerisinde Mekke ve Medine tasvirleri resmedilmiştir. Barok üsluptaki bezeme, manzara resimleri caminin içerisinde, mihrap nişinde, mahfillerde ve duvarlarda değişik şekillerde tekrarlanmıştır.
Mihrap nişinin çevresi kıvrık dallar, natüralist çiçekler, armalar, istiridye kabuğunu andıran motiflerle bezenmiştir. Aynı şekilde caminin içerisindeki pencere üstleri, kadınlar mahfili, minber ve kürsü de kartuşlar içerisine alınmış vazo ve ibriklerden çıkan çiçekler ve çiçek buketleri ile bezelidir. Bu bezemede kahverengi, kırmızı, kirli sarı ve yeşil renkler ağırlık kazanmıştır.
Caminin giriş kapısı mermerden olup, barok üslupta yapılmıştır. İbadet mekânının ortasını içten yüksek kasnaklı bir kubbe, dıştan da çatı örtmektedir. Bunun dışında kalan alanlar ahşap çatı ile örtülüdür. Caminin minaresi yapıdan ayrı olup, dikdörtgen kaide üzerinde yuvarlak gövdelidir. Gövde beyaz ve kırmızıya yakın renkli tuğladan alternatifli kuşaklar olarak yapılmıştır. Tek şerefeli minarenin şerefe altında bezemesi bulunmamaktadır.
Orta Camisi (Soma)
Manisa Soma ilçesi, Cuma Mahallesi’nde bulunan bu caminin mimari üslubundan XIX.yüzyılda yapıldığı anlaşılmaktadır. Yapım tarihini gösteren kitabesi bulunmamaktadır. Ancak camiden 10 m. uzaklıkta bulunan minarenin XV.yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır. Bu durumda caminin bulunduğu alanda XV.yüzyılda yapılmış bir cami olduğu ve günümüze gelemediği, yerine de bugünkü caminin yapıldığı anlaşılmaktadır.
Cami dikdörtgen planlı olup, moloz taş ve tuğladan yapılmıştır. Doğu yönündeki minaresi sekizgen kaideli, yuvarlak gövdeli, tek şerefelidir. Şerefe altında stalaktit kuşakları bulunmaktadır.
Damgacı Cami (Soma)
http://www.kenthaber.com/Resimler/20...1/00122745.jpg
Manisa Soma ilçesinde, Karamanlı Mahallesi’nde bulunan bu caminin kitabesi günümüze gelemediğinden yapım tarihi ve banisi bilinmemektedir. Yapı üslubundan XIX.yüzyılın ikinci yarısında yapıldığı anlaşılmaktadır. Cami Hacı Musa isimli bir kişi tarafından 1872 yılında onarılmış ve bunu belirten kitabesi de giriş kapısı üzerine konulmuştur: Kitabenin mealen anlamı şöyledir:
“Oldu muvaffak canın Damgacının imarına Kölme iken etti bina Hacı Musa Okundukça salât ile selâm makam-ı âlide Vesile olsun firdevsi âlânın sırrına (1288)”.
Arazi konumundan ötürü yapının düzensiz bir planı bulunmaktadır. Derinlemesine eğik bir ibadet mekânı ile kuzeydoğu köşesindeki son cemaat yeri ve minareden meydana gelmiştir. İbadet mekânının ve son cemaat yerinin üzeri içten düz tavan, dıştan saçaklı bir çatı ile örtülmüştür. Duvar örgüsünde moloz ve kesme taşlar kullanılmıştır. Son cemaat yerinin doğusuna bir kemer atılmış, kuzeyinde de biri duvara bağlanan beş sütunlu bir giriş meydana getirilmiştir. Buradaki sütunlar aşağıdan yukarıya doğru incelen, dor üslubunda başlıkları olan ahşap sütunlardır. Bunlar bağdadi kemerlerle birbirlerine bağlanmıştır. Kemerlerin yüzleri ve saçak altı frizleri tamamen resim ve çeşitli motiflerle bezenmiştir. Bu bezemeler arasında kahverengi çerçeveler ile sınırlandırılmış biri kare, ikisi dikdörtgen pano dikkati çekmektedir. Ortada bulunan kare pano içerisine eşkenar bir dörtgen yerleştirilmiş ve içerisi mavi renge boyanmıştır. Panolarda görülen bezemeler canlı renklerde olup, S ve C kıvrımlarının ağırlık kazandığı barok üslubu yansıtmaktadır. Bu bezemeler arasında ağaç, ev ve iki minareli cami resimlerine de yer verilmiştir.
Cami mimarisinden çok bezemesi ve resimleri ile tanınmıştır. Bezemeler Osmanlı geç dönem süslemeleridir. Son cemaat yerinin yanında bulunan minaresi yüksek kaideli olup, yuvarlak gövdeli ve tek şerefelidir.
Hacı Ömer Cami (Yeni Cami) (Soma)
Manisa Soma ilçesi, Cuma Mahallesi’nde bulunan bu caminin ne zaman yapıldığı bilinmemektedir. Ancak Yunan işgali sırasında Soma’nın yakılması ile bu cami de yanmıştır. Bugünkü cami 1953 yılında yaptırılmıştır.
Cami mimari yönden bir önem taşımamakla beraber minaresinin orijinal olduğu bilinmektedir. Minare taş kaideli ve yuvarlak gövdeli olup, tek şerefelidir.
Darkale Cami (Soma)
Manisa Soma ilçesi’nde Darkale yolu üzerindeki bu caminin kitabesi günümüze gelemediğinden yapım tarihi bilinmemektedir. Set üzerinde yapılmış olan caminin mimarisi XIX.yüzyıla işaret etmektedir.
Caminin çevresinde daha önceki dönemlere ait Bizans ve Osmanlı motiflerini içeren mimari parçalar görülmektedir. Ayrıca yakınındaki çeşmelerde Osmanlı motiflerinde görülmeyen yılan ve kuş motifleri bulunmaktadır. Caminin şadırvanı yakınındaki köy hamamından getirilmiş olup, XV.yüzyıla tarihlendirilmektedir.
Cami moloz taştan yapılmış olup, ahşap çatı ile üzeri örtülüdür. Minaresi bulunmamaktadır.
Minareli Cami (Soma)
Manisa Soma ilçesi’ne bağlı Darkale Köyü’nde bulunan bu caminin yapım tarihi bilinmemektedir. Yapı üslubu XIX.yüzyılın ikinci yarısında yapıldığına işaret etmektedir.
Caminin yapımında çevredeki antik mimari taşlar ile moloz taşlardan yararlanılmıştır. İbadet mekânı kareye yakın dikdörtgen planlı olup, çatı ile örtülüdür. Minaresi camiden ayrı olup, Darkale’nin minareli tek camisidir. Minare kare kaideli, sekizgen güdük gövdeli, tuğladan yapılmıştır. Şerefe altı dişli olup, üst kısmı yakın tarihlerde yenilenmiştir. Minarede de antik mimari parçalar yoğun olarak kullanılmıştır.
