Şanlıurfa Çarşıları

Hüseyniye Çarşıları (Merkez)


http://frmevrensel.com/images/statusicon/wol_error.gifClick this bar to view the full image.http://www.kenthaber.com/Resimler/20...3/00010563.jpg
Şanlıurfa il merkezinde Çadırcı Pazarı ile Kazancı Pazarı arasında bulunan Hüseyniye Çarşıları kuzey-güney yönünde birbirine paralel olarak uzanan iki kapalı çarşıdır. Bu çarşıyı Hartavizade Hafız Muhammed Selim Efendi’nin oğlu Hüseyin Paşa 1807’de yaptırmıştır.


Bu çarşıların her birinde on beşer adet dükkân bulunmakta olup, bunların üzeri çapraz tonozlarla örtülmüştür. Doğu tarafındaki çarşının kuzey cephesinde kilit taşının ortasında “Maşallahu Teala”; sağ tarafında “Suk açıldı, ayet-i kerime”, solunda da Nasrun minellahi ve fethün karib 1305 (1887) yazılıdır.


Çarşıda, ilk yapıldığı yıllarda halı, kilim, keçe ve düz yaygılar satılmıştır. Bir süre Yemenici Pazarı olarak kullanılmış, daha sonra da bakırcı esnafına tahsis edilmiştir.


Hüseyniye Çarşıları Şanlıurfa Kültür Sanat ve Araştırma Vakfı tarafından 1998 yılında restore edilmiştir.



Kasap Pazarı (Merkez)


Şanlıurfa il merkezinde Mevlevihane Camisi’ne bitişik olarak yapılmış olan bu pazarın yapım tarihi bilinmemektedir.


Kesme, moloz taş ve tuğladan yapılan çarşının üzeri beşik tonozla örtülüdür. T planlı yapıda kasaplar satış yapmaktadır.



Kazzaz Pazarı (Bedesten) (Merkez)


http://www.kenthaber.com/Resimler/20...3/00010566.jpg
Şanlıurfa il merkezinde, Gümrük Hanı’nın güneyine bitişik olarak 1562 tarihinde yapılmıştır. Rızvan Ahmet Paşa’nın vakfiyesinde Bezzazistan olarak ismi geçmiş ve 1740 yılında da onarılmıştır.


Çarşı doğu-batı yönünde uzanmakta olup, üzeri arka arkaya dört kubbe ile örtülmüştür. Batı kısmında güneye doğru uzanan üzeri tonozlu ikinci bir bölüm daha bulunmaktadır. Pazarın doğuda Han Önü Çarşı’sına uzanan ana giriş kapısı, Sipahi Pazarı’na açılan batı kapısı, Pamukçu Pazarı’na açılan güney kapısı ve Gümrük Hanı’na açılan kuzey kapısı bulunmaktadır.


Çarşının içerisinde iki yönde zeminden bir m. yükseklikte dükkânlar sıralanmıştır. Burada Urfa yöresine özgü yerel kadın ve erkek giysileri satılmaktadır.


Bu çarşı Şanlıurfa Valiliği çevre düzenleme ve restorasyon çalışmaları kapsamında 1999’da restore edilmiştir.



Sipahi Pazarı (Merkez)


http://www.kenthaber.com/Resimler/20...3/00010564.jpg
Şanlıurfa il merkezinde, Gümrük Hanı’nın batısında bulunan bu çarşının ismine Rızvan (Rıdvan) Ahmet Paşa’nın 1741 tarihli vakfiyesinde rastlanmaktadır. Buna dayanılarak da çarşının XVIII.yüzyılın ortalarında yapıldığı anlaşılmaktadır. Vakfiyeden öğrenildiğine göre de Sipahi Çarşısı’nda 34 dükkân ve bir de Bezzazistan bulunuyordu.


Çarşı kesme taş, tuğla ve moloz taştan yapılmış olup, kuzey-güney yönünde uzanmaktadır. Üzeri belirli aralıklarda aydınlatma pencerelerinin bulunduğu beşik tonozla örtülmüştür. Zeminden yarım m. yüksekliğinde karşılıklı dükkânlar burada sıralanmıştır. Çarşının güneyi Boyahane Çarşı’sına, kuzeyi İsotçu Pazarı’na açılmaktadır.


Sipahi Pazarı’nda günümüzde halı, kilim, kürk, düz yaygı ve keçe türü eşyalar satılmaktadır. Çarşı günümüzde orijinalliğini korumakta olup, çarşı Şanlıurfa Valiliği çevre düzenleme ve restorasyon çalışmaları sırasında 1998’de restore edilmiştir.



Kınacı Pazarı (Merkez)


Şanlıurfa il merkezinde Mençek Hanı’nın batısında bulunan bu çarşının yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır.


Kesme taş, moloz taş ve tuğladan yapılan çarşı, kuzey-güney yönünde uzanmakta olup, iki yanında beşik tonozlu dükkânlar bulunmaktadır. Dükkânların arasındaki bölümün üzeri açıktır. Çarşı günümüzde kuyumcular tarafından kullanılmaktadır.



Pamukçu Pazarı (Merkez)


Şanlıurfa il merkezinde, Kınacı Pazarı’nın batısında bulunan bu çarşının da yapım tarihi bilinmemektedir. Çarşı moloz taş, kesme taş ve tuğladan yapılmıştır. Üzeri tonozla örtülüdür. Günümüzde kuyumcu ve elbiseciler tarafından kullanılmaktadır.



Boyahane Çarşısı (Merkez)


Şanlıurfa il merkezinde Pamukçu Pazarı’nın batısında bulunan Boyahane Çarşısı, Yeni Boyahane Çarşısı altında bir yeraltı çarşısıdır. Bu çarşının ismine Rızvan (Rıdvan) Ahmet Paşa’nın 1740 tarihli vakfiyesinde rastlanmıştır. Buna dayanılarak da XVIII. yüzyılın ortalarında yapıldığı sanılmaktadır.


Çarşının ortasında Halil’üe Rahman Suyu akmaktadır. Çarşının rutubetli oluşu, iplik ve kumaş boyamanın ilerleyen teknoloji karşısında terk edilmesinden ötürü 1960 yıllarında kapanmıştır.



Eski Kuyumcu Pazarı (Merkez)


Şanlıurfa Akarbaşı semtinde bulunan bu çarşının ne zaman ve kim tarafından yaptırıldığı kesinlik kazanamamıştır. Kaynaklarda da bu konuda yeterli bilgiye rastlanmamıştır.


Moloz taş ve tuğladan yapılan bu çarşının iki kapılı ve beşik tonozlu idi. Çarşı 1983 yılında yol yapım çalışmaları nedeni ile Yanındaki Aslanlı Han ile birlikte yıktırılmıştır.



Şanlıurfa’da bu çarşıların dışında birçok çarşı olduğu ve bunların günümüze gelemediği kaynaklardan ve vakfiyelerden öğrenilmektedir. Bu çarşıların başında; Tüccar Pazarı, Uncu Pazarı, Bit Pazarı, İplikçi Pazarı, Tarakçı Pazarı, Sakıp Efendi'nin yaptırdığı Terziler Çarşısı, Kazzazlar Çarşısı gelmektedir. Ayrıca Evliya Çelebi de Seyahatnamesi’nde değinmiştir:


“Hepsi dört yüz dükkândır. Şehrine göre çarşı ve pazarı mamur ve süslü değildir. Fakat yine kıymetli eşya bulunur. Saraçhanesi İbrahim Halil Nehri kenarında olmakla temiz serdâbı Bağdat şekilli bir soğuk sulanmış caddenin iki tarafında mamur ve süslü ve mevsimi gelince zambak ve diğer çeşitli çiçeklerle süslü olup, gelip geçenlerin dimağlarını kokulandırır. Oralarda bütün maarif erbabının ve nice bilginin toplandığı yerler vardır. İki bedesteni vardır. Biri eski usul kâgir kubbeli kâvi binadır. Diğeri Tayyaroğlu Ahmet Paşa yapısı olup, uzuncadır. Üç adet demir kapısı vardır. Bütün kıymetli laal, yakut, zümrüt ve mü¬cevherler mevcuttur. Şehrin içerisinde ve dışarısında birçok su değirmenleri vardır ki benzerleri yoktur.”