Şanlıurfa Su Değirmenleri

Şanlıurfa’nın su gereksinimini sağlayan değirmenler Halil-ür Rahman, Kehriz ve Karakoyun suları üzerinde kurulmuşlardı. Bu su değirmenlerinden pek az örnek günümüze gelebilmiş ve bunların çoğu yıkılmış ve günümüze gelememiştir. Evliye Çelebi bu değirmenlerden söz etmeden geçememiştir:


“Şehrin içinde ve dışında emsalsiz birçok su değirmeni vardır. Önce Pazar değirmeni ki her gün 50 kile un öğütür. Gezilecek bir değirmendir. Diğer değirmenler şunlardır: Arasta Değirmeni, Tayyip Paşa Değirmeni, Salkı Fakih Değirmeni, Arasta Başı Değirmeni ve Kadı Değirmeni”


Evliya Çelebi’nin sözünü ettiği değirmenlerden yalnızca Halil-ür Rahman Suyu ile çalışan Pazar Değirmeni ayakta kalabilmiş diğerleri yıkılmıştır. Bunun yanı sıra A.Cihat Kürkçüoğlu’ndan ve Mahmut Karakaş’tan öğrendiğimiz kadarı ile günümüze gelebilen Şanlıurfa su değirmenlerinin önemlileri şunlardır:


Mıhsımor Deresi yakınında Açıksu’dan gelen su ile çalışan yeraltı değirmeni; Rızvaniye Camisinin vakfı olan Eyvanlı Değirmen; Tut Değirmeni; Kehrizbaşı Değirmeni; Küçük Kehrizbaşı Değirmeni; Halil-ür Rahman Suyu ile çalışan Boyahane Değirmeni; Eskici Pazarı Değirmeni; Cıncıklı değirmeni; Kamışlı Değirmeni; Mazı Değirmeni; Dabbakhane Değirmeni; Sultanlık Değirmeni; Bokluca Değirmeni; Aşağı Bokluca Değirmeni; Demirkapı Değirmeni; Kaz Değirmeni; Sel Değirmeni; Paşabağı Değirmeni; Harrankapı Paşabağı Değirmeni; Yukarı Karakoyun Değirmeni; Aşağı Karakoyun Değirmeni ve Beykapusu Karakoyun Değirmeni.