TEBLİĞDE ÜÇ ESAS
Nebinin, mesaj getirmesi, getirdiği mesajları başkalarına ulaştırması, elbette diğer insanlardan çok farklıdır. Zaten mesaj getirme bakımından bir başkasının nebilere benzerliği de söz konusu değildir. Onlar tebliğde bulunurken, bize tebliğ yapmanın ne demek olduğunu ve nasıl yapılması gerektiğini de öğretirler. Bu da onlara ait tebliğin ayrı bir yönünü teşkil etmektedir. Şimdi isterseniz, bu mevzuyu üç ana esas üzerine oturtarak arzedelim:
1. Bütünlük: Nebi, Allah’tan getirdiği mesajları ve elçiliğine terettüp eden hususları insanlığa takdim ederken, onu yolunca, usulünce o işin uzmanı olarak yapar. O, insanı bir bütün olarak ele alır ve götüreceği mesajları da böyle bir bütünlük içinde takdim eder. Onun için de, nebinin tebliğ vazifesinde, akıl, mantık, kalp, gönül, his ve duygulardan hiçbiri kat’iyen terke uğramaz ve vahyin aydınlatıcı tayfları dışında bırakılmaz... Zira her nebi vahye karşı gassalın elindeki bir meyyit gibidir. Vahiy onları evirir-çevirir ve istediği yöne döndürerek onlara istikamet verir. Öyle ki onlar, en küçük ve en teferruat gibi görünen meselelerde dahi, Cenâb-ı Hakk’ın istediği ne ise, ona muvafık hareket ederler. Zaten bu, onlar için bir mecburiyettir. Böyle olunca da, peygamberler buna fevkalade bir hassasiyetle riayet ederler...
Bu itibarla da, tebliği, nebilerin tebliğine muvafık düşmeyenler, kat’iyen irşatta muvaffak olamazlar. Meselâ, akıl ihmal edildiğinde tebliğ istenen neticeyi vermez. His ve duyguları terk etmek de, aynı menfi neticeyi doğurur. Hele vahyin sınırları dışına çıkanlar kat’iyen hedefe varamazlar. İşte vahyin dışında yol almak isteyen beşerî sistemlerin, hal ve durumu ve işte aldıkları mesafeler. Bir zamanlar, aldatılmış, sefalet ve sefahata itilmiş kitleleri, yığınları arkasından sürükleyen ve birçok fakir ülkelerde gaye-i hayal haline gelen komünizm, defalarca revizyona tabi tutulmasına rağmen, yine de yıkılmaktan kurtulamamıştır. Halbuki bu sistem ve benzerlerinin kurucuları, bir zamanlar, yalancı birer peygamber gibi arz-ı endam etmişlerdi. Şimdi ise onların yalancı ümmetleri şöyle demektedirler:
“Eyvah bu bâzicede bizler yine yandık,
Zira ki ziyan oldu, bilmem ne kazandık!” (Z.P.)
Beşerî sistemleri tatbikte direnen ve diretenlerin, neticede diyecekleri hep aynı şeyler olacaktır. Evet, onlar da birgün mutlaka, aldandıklarını ilan etmek mecburiyetinde kalacaklardır!
Nebinin tebliğinde akıl, mantık ve hisler omuz omuza ve iç içedir. O, sadece kitlelerin hissiyatlarından yararlanarak; insanları sokaklara dökmeyi düşünmediği gibi, bütünüyle bir nazariyeci kesilip, onları aksiyon ve hamleden mahrum birer uzlet insanı haline de getirmez.
Ve yine Nebi, insanları sokağa döküp, birer anarşist haline getirmediği gibi, onları sadece his ve duygularıyla yakalayıp yoz ve bodur hale de getirmez. O, Allah’tan gelen mesajları insanların gönlüne salar, onlarda aksiyon ruhu uyarır ve onları insanlığın semasına yükseltir, meleklerle diz dize, yüz yüze getirir.
Kur’ân-ı Kerim, bu hususu anlatırken, Allah Rasûlü’ne şöyle seslenir: “De ki, bu benim yolumdur. Ben ve bana tâbi olanlar, insanları basiretle Allah’a davet ederiz” (Yûsuf, 12/108).
Bu yol, nebilik yoludur. Aklın, mantığın, muhakemenin.. his, kalp ve vicdanın da içinde yerlerini aldıkları ve hiçbirinin ihmale uğramadığı bir yoldur.. bu yol ki Nebi ve Nebiye tâbi olanlar, arkalarındakilerini işte böyle bir basiret üzere, hakka davet ederler.
2. Karşılık Beklememek: Nebi, tebliğ karşılığında hiçbir şey beklemez. O, tebliğini sadece ve sadece bir vazife olarak yapar. Zaten bütün peygamberler, “Benim ücretim ancak ve ancak Allah’a aittir” diyerek bu hakikata işaret etmişlerdir.197
3. Neticeyi Allah’a Bırakmak: Nebi, tebliğin neticesini ve hüsn-ü kabulü Allah’a bırakır ve hiçbir zaman neticeye karışmaz. Zira bilir ki, onun vazifesi yalnız tebliğdir; netice ise tamamen Cenâb-ı Hakk’a aittir.
Bu üç husus mahfuz; şimdi de, tebliğin peygamberliğe ait nasıl bir sıfat olduğunu ve her devirde bu vazifeyi yerine getiren insanların, hangi usul ve metodla tebliğde bulunduklarını ve bulunmaları gerektiğini arzetmeye çalışalım. Bütün arzumuz, Rabbimizin bize de tebliğ vazifesini, rızasına uygun şekilde gördürmesinden ibarettir. İçimize tebliğ şevki salacak da, neticede bizi muvaffak edecek de sadece Cenâb-ı Hakk’tır. O’na güveniyor ve O’na dayanıyoruz...
