Gülgûn Hatun (Dere) Hamamı (Merkez)

Manisa Çaybaşı’ndaki Gülgûn Hatun Hamamı Saruhanoğullarının önemli yapılarından birisidir. Yapıldığı dönemde Anadolu hamamları arasında en büyük hamam olarak nitelendirilmiştir. Manisa Şer’i Mahkeme kayıtlarında ve diğer yazılı kaynaklarda hamamın Saruhanoğlu’nun eşi Gulgûn Hatun tarafından yaptırıldığı öğrenilmektedir. Bunu belirten bir yazılı kaynakta : “Nişan-ı şerifi alişan hükmü odur ki; Manisa’da merhume Gülgûn Hatun kendi ruhuna Kur’an-ı Kerim okunması için vakfeylediği Dere Hamamını ve diğer evkafının...” hamamın Gülgûn Hatun tarafından yaptırıldığı belirtilmiştir.

Hamam soyunmalık, ılıklık ve sıcaklık dönümlerinden meydana gelmişti. Kesme taş, moloz taş ve tuğladan yapılan hamamın üzeri tuğla kubbelerle örtülmüştü. Dikdörtgen planlı hamam soyunmalık bölümüne yanındaki dere yönünden giriliyordu. Soyunmalı kare planlı olup üzeri kubbe ile örtülmüştür. Tonoz örtülü ılıklığın ortasında bir göbek taşı yerleştirilmiştir. Hamamın güneyindeki sıcaklık bölümü haçvari planlı idi ve dört köşesine de halvet hücreleri yerleştirilmiştir.

Yapımından sonraki devirlerde harap olan bu hamam ile ilgilenilmemiş ve kendi yazgısına bırakılmıştır.