Canbolat Paşa Medresesi (Merkez)
Kilis Tekke Mahallesi, Cumhuriyet Meydanı’nın güneyinde bulunan Canbolat Camisi ile Medresesini, caminin kitabesinden öğrenildiğine göre; 1552 tarihinde Canbolat Paşa yaptırmıştır.
Medreseden günümüze kuzeydeki revağın üç kemeri, portal izleri ve batı tarafındaki üç hücresi gelebilmiştir. Medresenin diğer bölümleri yıkılmıştır. Günümüze gelebilen üç hücreden ikisine basık kemerli birisine de düz lentolu kapıdan girilmektedir. Bunların üzerleri beşik tonozlu ve düz damlıdır. Doğu duvarlarına birer pencere yerleştirilmiştir. Ayrıca içerisinde nişleri bulunmaktadır.
Bu medrese caminin bir bölümü olarak yapılmış olup, geniş bir avlunun doğu ve batısındaki hücreler ile kuzeydeki revaktan meydana geliyordu.
Servili Medrese (Merkez)
Kilis Karaali Mahallesi’nde, Tokmak Dere Sokağı’nda bulunan medresenin kitabesi bulunmadığından yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Ancak Kilis Vakıflar Memurluğu arşivinde bulunan bir kayıttan medresenin 1893 yılında yapıldığı öğrenilmektedir.
Medrese geniş bir avlu çevresinde muntazam kesme taştan yapılmıştır. Medrese avlusunun iki kapısı bulunmakta olup, bunlardan ortadaki kapı basık kemerli, diğeri de düz lentoludur. Bu giriş kapısının karşısına bir de mihrap yerleştirilmiştir. Mihrabın bulunduğu mekanın, medresenin dershanesi olduğu sanılmaktadır. Medresenin üzeri kırma çatı ile örtülü olup, günümüze orijinalliğinden büyük ölçüde uzaklaşmış olarak gelebilmiştir.
Kilis’te bulunan ancak, günümüze gelemeyen medreselerin isimleri Salnameler ve Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde geçmektedir. Bunlar; Şeyh Şemun Medresesi, Kadızade Medresesi, Ömer Ağa Medresesi, Küre Medresesi, Şeyh Ayvad Medresesi, Ulu Cami Medresesi, Tekke Cami Medresesi, Akcurun Camii Medresesi, Çalıkzade Hacı Ali Medresesi, Halil Paşa Medresesi, İbrahim Efendi Medresesi, Hüseyin Ağa Medresesi’dir.
