İstanbul Türbeleri II

Fatih Sultan Mehmet (Sultan II. Mehmet) Türbesi (Fatih)


http://www.kenthaber.com/Resimler/20...4/00093564.jpg
İstanbul ili Fatih ilçesinde, Fatih Camisi’nin Kıble avlusunda bulunan ilk türbe Fatih Sultan Mehmed’in ölümünden sonra yapılmıştır. Yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Bu türbe 1766 depreminde cami ile birlikte yıkılmıştır. Cami ve türbeyi Sultan III. Mustafa (1757–1774) devrin barok üslupta, geniş saçaklı ve revaklı olarak Mimar Mehmed Tahir Ağa’ya 1766 yılında yeniden yaptırmıştır. Hüseyin Ayvansarayi’nin belirttiğine göre türbenin ikinci kez yapımına 6 Aralık 1766’da başlanmış ve 27 Nisan 1767 yılında tamamlanmıştır. Buna göre türbe 4 ay 22 günde tamamlanmıştır. Cami ise 1771 yılında tamamlanmıştır. Cami öncekinden daha genişletilmiş bu arada Fatih Sultan Mehmed’in gömülü olduğu bölümün mihrap altında kaldığı, türbeden mihrap altındaki asıl türbeye uzanan bir dehliz bulunduğu ve bugünkü türbenin ise sembolik olarak yapıldığı iddia edilmiştir.


Türbe 1782 Cibali yangınında içerisindeki eşyaları ve sandukası ile birlikte yanmıştır. Bunun üzerine Sultan I. Abdülhamid (1774–1789) türbeyi yeniden onartmıştır. Yanan sanduka yenilenmiş, kapı söveleri üzerine de bu onarımı belirten 1784 tarihli bir kitabe yerleştirilmiştir.


Kitabe:


“Cenab-ı Hazret-i Abdülhamid Han kaldırıp tekrir
Bu pûr nur merkade bû âyeti vazetti ibret gir h.1199.”


Türbe Sultan Abdülaizi döneminde bir kez daha onarılmış, içerisine altın varaklı nakışlar ve sürme pencereler yapılmıştır. Meşrutiyet döneminde Sultan V. Mehmed Reşat (1909–1918) türbenin iç bezemelerini, kalem işlerini bir İtalyan dekoratöre yeniden yaptırmıştır. Bundan sonra İstanbul’un 500. Fetih Yıldönümü Kutlamaları sırasında 1953 yılında, sonra da 2004 yılında yeniden onarılmıştır.


http://www.kenthaber.com/Resimler/20...4/00093565.jpg
Türbe kesme taştan, 11.35 m. çapında bir daire çevresinde on kenarlı bir plana sahip olup, cephesi tamamen mermer kaplıdır. Üzeri kubbe ile örtülmüştür. Giriş kısmında kapı üzerinde Barok üslupta çok sık kullanılan dalgalı, ahşap bir saçaklık iki sütun üzerine yerleştirilmiştir. Bu sütunlar yuvarlak kemerlerle birbirlerine bağlanmıştır. Sütunların yüksek kaideleri ile köşelerinde yaprak motifleri bulunan başlıkları vardır. Revakın arkasındaki iki renkli mermerden örülmüş kemerin üzerine de bir Besmele yazılmıştır. Zengin dekorasyonlu bu revaktan sonra camekânlı bir bölüme girilmektedir. Buradaki kapının üzerine Ankebut suresinden alınmış olan ve mealen her canlı ölümü tadacaktır anlamında sözler yazılmıştır. Türbenin üzerini örten kubbe yarım daire kenarlara ve pencereler arasındaki ayaklara dayanmaktadır.


Türbenin içerisi, kubbe ve duvarlar XIX. yüzyılın sonlarına ait kalem işleri ile bezenmiştir. Burada Rumiler, palmet ve lotus motifleri de görülmektedir. Pencerenin üzerine gelen yere de pano halinde Hattat Abdülfettah Efendi’nin yazdığı Fetih suresinin ilk beş ayeti celi-sülüs ile yazılmıştır. Pandantiflere de İsm-i Celâl, İsm-i Nebî, Cihar-yar Güzin, Sa’d ve Sait isimleri madalyonlar içerisine yerleştirilmiştir. Bunların çevresi Rumilerle bezenmiştir. Türbe girişinin sağındaki levhaya Abdülhak Hamid Tarhan’ın “Merkad-ı Fatih’i Ziyaret” isimli şiiri yazılıdır.


Fatih Sultan Mehmed’in sandukasının etrafı gümüş bir çerçeve içerisine alınmıştır. Sanduka sim işlemeli bir puşide ile örtülmüştür. Baş ve ayakucuna gümüşten birer şamdan yerleştirilmiş, kubbeye büyük bir avize asılmış, pencereler de hakiki kadife perdelerle örtülmüştür. Türbe içerisinde Fatih Sultan Mehmed’in dışında başka bir mezar bulunmamaktadır.


Türbe günümüzde İstanbul Türbeler Müdürlüğü’nün yönetiminde olup, 1953 yılından bu yana ziyarete açıktır.



Yavuz Sultan Selim Türbesi (Fatih)


http://www.kenthaber.com/Resimler/20...4/00093566.jpg
İstanbul ili Fatih ilçesi, Yavuzselim’de, Yavuz Sultan Selim Camisi’nin avlusunda bulunan bu türbe Kanuni Sultan Süleyman tarafından 1520 yılında Mimar Acem Ali’ye Yavuz Sultan Selim’in gömüldüğü yerin üzerine yaptırılmıştır. Yavuz Sultan Selim Camisini de Kanuni Sultan Süleyman 1522 yılında yaptırmıştır.


Yavuz Sultan Selim, Sultan II. Beyazıt ile Gülbahar Hatun’un oğlu, IX. Osmanlı padişahıdır. Sarayda iyi bir eğitim görmüş, Sultan II. Beyazıt hayatta iken kardeşleri Şehzade Korkut ve Şehzade Ahmet ile mücadele etmiştir. Yavuz Sultan Selim babası II. Beyazıt’a yaptığı baskı sonucunda kendi lehine Onu padişahlıktan feragat ettirmiş ve tahta geçmiştir. Yavuz Sultan Selim Osmanlı devleti için tehlikeli gördüğü Safevilerle mücadele etmiş, 1514 yılında İran’a karşı yaptığı seferde Çaldıran Savaşını kazanmıştır. Bundan sonra Dulkadirbeyliğini topraklarına katmış, 1516’da Mısır seferine çıkmış, Sina çölünü 13 günde geçmiştir. Mısır’da Memluk Sultanı ile Merc-i Dabık Savaşını, ardından 1517’de Ridaniye Savaşını kazanarak Kahire’ye girmiştir. Bu sefer sonucunda Halifelik unvanı ile Hz. Muhammed’in kutsal eşyalarını alarak İstanbul’a getirmiştir. Bundan sonra Ayasofya Camisi’nde yapılan törenle de Abbasi son halifesi III. Mütevekkilden Halife unvanını almıştır. Döneminde Osmanlı topraklarını 6.557.000 km.ye çıkarmıştır. Avrupa’ya doğru son seferine çıkarken Edirne’de rahatsızlanmış ve 22 Eylül 1520’de ölmüştür. İstanbul’daki türbesinin bulunduğu yere gömülmüştür.


http://www.kenthaber.com/Resimler/20...4/00093569.jpg
Yavuz Sultan Selim Türbesi kesme taştan sekizgen planlı olup, Klasik Osmanlı mimari üslubundadır. Türbenin üzeri dıştan yivli bir kubbe ile örtülmüştür. Türbe girişinin önünde birbirlerine yuvarlak kemerlerle bağlanmış dört yuvarlak sütunun taşıdığı, üzeri düz saçaklı, üç gözlü bir revak yer almaktadır. Revak sütunlarından baştakiler yeşil, ortadakiler pembe renktedir. Revakın sağ ve soluna birer çini pano yerleştirilmiştir. Bu çiniler XVI. yüzyılın ilk yarısına ait sır altı tekniğinde panolardır. Çini panonun üzerine iki satır halinde lacivert zemin üzerine beyaz yazı ile türbeyi Yavuz Selim’in oğlu Kanuni Sultan Süleyman’ın yaptırdığı yazılıdır. Bu kitabenin mealen anlamı şöyledir:


“Bu mübarek türbenin yapılmasını büyük sultan, Arap ve Acem sultanlarının efendisi, karaların ve denizlerin sahibi, her iki Haren-i Şerif’in hamisi Sultan Süleyman Han bin Selim Han bin Bayazıd Han emretti. Allah onun mülkünü ve saltanatını daim kılsın.”


Bu yazının altında da bu mübarek imaretin Muharrem ayının 928 senesinde tamamlandığı yazılıdır. Diğer çini panoda ise üstte Yusuf suresinin 101. ayeti, altta da Şuara suresinin 87–89. ayetleri yazılıdır.


Türbenin giriş cephesi dışında kalan diğer cepheleri iki katlı pencerelerle hareketlendirilmiştir. Pencerelerden üst kattakiler sivri kemerli ve alçı şebekelidir. Kırmızı renkli taşlarla da çerçeveler içerisine alınmıştır. Alt sıra pencereler dikdörtgen mermer söveli olup, bunların üzerlerine içleri boş sivri kemerli alınlıklar yerleştirilmiştir.


http://frmevrensel.com/images/statusicon/wol_error.gifClick this bar to view the full image.http://www.kenthaber.com/Resimler/20...4/00093575.jpg
Türbenin içerisi pencere bordürleri, payeler, kubbe kasnağı XIX. yüzyıl kalem işleri ile bezenmiştir. Orijinal kalem işlerinin ne şekilde olduğu kesinlik kazanamamıştır. Kubbe içerisinde kalem işleri ile tam ortasına girift yazı ile Ra’d suresinin 3.ayeti yazılmıştır. Pandantiflerdeki yuvarlak madalyonlarda ise Lafsa-i Celâl, Hz. Muhammed, Çehar yar-Güzin ve Hz. Muhammed’in torunları olan Hasan ve Hüseyin’in isimleri yazılıdır.


Türbe ağaç işleri yönünden de son derece zengindir. Giriş kapısı XVI. yüzyılın özelliğini yansıtan kündekâri tekniğinde bir kapıdır. Kapının üzerine Esma-i Hüsna, Hüvel Hallak-ül Baki; Küllü nefs-in zakaikat’ül-Mevt sözleri yazılıdır. Ayrıca türbe içerisinde Kâbe’nin bir maketi, Muhiddin Arabi’nin söylediği kerametle ilgili bir taş, Hacı Kâmil Akdik’in talik yazısı, Abdülhak Hamid’in de Yavuz Sultan Selim’in Kabrini Ziyaret isimli şiiri bulunmaktadır.


Türbe içerisindeki yapıldığı döneme ait kandiller ve askıların yerine II. Meşrutiyet döneminde görkemli bir avize konulmuştur. Yavuz Sultan Selim’in sandukası, sedef kakmalı ahşap bir şebeke ile çevrilmiştir. Bu sanduka üzerinde kadife üzerine sırma ile işlenmiş Kelime-i Tevhit yazılı XIX. yüzyıla tarihlenen bir örtü bulunmaktadır. Ayrıca Mısır seferi dönüşünde Şeyhülislâm İbn-i Kemal’in atının ayağından sıçrayan çamur ile kirlenen ve Yavuz Sultan Selim’in vasiyeti üzerine ölümünden sonra sanduka üzerine serilmiş kaftanı bulunmaktadır.


Türbe içerisinde yalnızca Yavuz Sultan Selim’in sandukası vardır. Günümüzde İstanbul Türbeler Müdürlüğü’nün yönetiminde olup, ziyarete açıktır.



Sultan Abdülmecid Türbesi (Fatih)


İstanbul ili Fatih ilçesinde Yavuz Sultan Selim Camisi’nin arkasındaki hazirede yer alan Sultan Abdülmecid (1839–1861) Türbesi’nin yapım kitabesi bulunmamaktadır. Büyük olasılıkla bu türbe padişahın ölümünden önce 1861 yılında yapılmıştır. Mimarının kim olduğu kesinlik kazanamamakla beraber dönemin önemli mimarlarından Garabet Balyan tarafından yapıldığı sanılmaktadır. Türbenin Yavuz Sultan Selim Türbesi’ne yakın olmasının nedeni de Sultan Abdülmecid’in bu padişahı sevmesinden kaynaklandığı ileri sürülmüştür.


Sultan Abdülmecid Sultan II. Mahmud ile Bezmialem Valide Sultan’ın oğlu olup, 31. Osmanlı padişahıdır. Döneminde Osmanlı İmparatorluğu’nda Batılılaşma süreci hızlanmış ve yeni gelişmeleri izleyerek onları Osmanlıda uygulamak istemiştir.


Sultan Abdülmecid Türbesi alçak bir su basman üzerine kesme taştan sekizgen planlı bir yapı olup, üzeri kubbe ile örtülüdür. Sekizgenin kenarları 3.20 m. uzunluğundadır. İlk yapıldığı dönemde önünde ahşap bir revak bulunuyordu. Bu revak günümüze gelememiştir. Giriş kapısı üzerinde Hatta Hulusi Efendi’nin Kuran’dan alınma Sad suresinin 50. ayeti 1910 yılında yazılmıştır.


Türbenin giriş cephesi dışında her yüzünde iki sıra halinde altlı üstlü pencerelere yer verilmiştir. Bu pencereler alt sırada dikdörtgen lentolu olup, üsttekiler alttakilere göre daha küçük olup, kaş kemerlidir. İç kısmı oldukça zengin bir bezemeye sahiptir. Hattat Şevki Efendi’nin celi-sülüs yazı ile yazmış olduğu sekiz ayet kitabesi giriş kapısından başlayarak tüm türbeyi çevrelemiştir. Burada Yusuf suresinin 96. İsa suresinin 79. Rahman suresinin 26.-27.-46. Yusuf suresinin 62. Hud suresinin 73. Rahman suresinin de 26. ayetleri yazılıdır. Ayrıca duvarların köşelerine de celi-sülüs yazı ile Esma-ül Hüsna, İsm-i Celâl, İsm-i Nebî, Çehar yar-Güzin ve Hasan ile Hüseyin isimleri yazılıdır. Kubbe devrine uygun kalem işleri ile süslenmiştir.


Türbedeki muhteşem avize, Galata Mevlevihanesi’ndeki Divan Edebiyatı Müzesi’nin kuruluşu sırasında oraya götürülmüş ve semahaneye asılmıştır. Bunun yanı sıra sandukanın gümüş şebekesi de Türk ve İslâm Eserleri Müzesi’ne kaldırılmıştır. Sandukası üzerindeki feste bulunan değerli sorguç da Topkapı Sarayı Müzesi’ndedir. Türbenin içerisindeki levhalar İstanbul Türbeler Müzesi’nin deposundadır. Bu eserlerin türbeden alınmasının nedeni de hırsızlığa karşı alınan bir önlemdir.


Türbe içerisinde Sultan Abdülmecid’den başka padişahın oğulları Şehzade Abdüssamed (1855), Şehzade Seyfeddin (1856), Şehzade Burhaneddin (1876) gömülüdür.


Sultan Abdülmecid Türbesi’ne bitişik olarak Sultan Abdülmecid’in kızı ve Mahmud Celaleddin Paşa’nın eşi Cemile Sultan’ın (1913) ve Sultan Abdülmecid’in hanımlarından Servet Seza Sultan’ın (1878) açık türbeleri bulunmaktadır.



Ahmet Cevat Paşa Türbesi (Fatih)


İstanbul ili Fatih ilçesi, Emir Buhari Camisi’nin bahçesinde olan Ahmet Cevat Paşa Türbesi, paşanın ölümünden kısa bir süre sonra eşi tarafından Mimar Kemalettin Bey’e 1900 yılında yaptırılmıştır.


Ahmet Cevat Paşa, Sultan II. Ahmed dönemi sadrazamlarındandır. Küçük yaşta yetim kalmış, Şeyhülislam Atıfzade Hüsameddin Efendi tarafından yetiştirilmiştir. Bursa ve İstanbul’da yaptığı ilköğreniminden sonra Erkan-ı Harbiye’yi birincilikle bitirmiştir. Kolağası rütbesi ile padişahın yaverliğini yapmış, Osmanlı Rus Savaşına katılmış ve orada Süleyman Paşa’nın yaveri olmuştur. 1884 yılında Çetine’ye sefir olmuş ve Mirlivalığa (Tümgeneral) yükseltilmiştir. Daha sonra Girit’te asayişi sağlamış, Sultan II. Abdülhamid, hizmetine karşılık onu Müşirliğe 1891 yılında da Sadrazamlığa getirmiştir. Sadrazamlığı üç yıl sürmüş ve 1900 yılında İstanbul’da ölmüştür. Vasiyeti üzerine de Emir Buhari Dergâhı karşısında anne ve babasının gömülü bulunduğu mezarlığa gömülmüştür. Sonradan aynı yere türbesi yapılmıştır.


Neo-Klasik üsluptaki türbe, kesme taştan kare planlı, kubbeli bir yapıdır. Önüne dikdörtgen planlı bir giriş eklenmiştir. Kubbe duvarların kenarlarına yerleştirilen sekizgen sütunların taşıdığı kemerler üzerine oturtulmuştur. Türbe girişi mermerden olup, stalaktit başlıklı sütunların meydana getirdiği bir eyvandan girilmektedir. Burada celi-sülüs yazı ile kitabesi bulunmaktadır.


Kitabe:
“Sadr-ı Esbak ve yaveri Ekrem merhum Ahmed Cevad Paşa’nın türbesidir. Sene 1318 (1900).”


Giriş kapısındaki diğer kitabe Hattat Hafız Mehmet Nuri Efendi tarafından yazılmıştır.


Kitabe:
“Rahmetullahi alâ sahibi hâzihi’l-medfen
Hazreti Ahmed Cevat Paşa âli-cay kim
Üç sene hem on buçuk ay verdi sadra zib ü fer
Daima her mansıbda sıdk ile hizmet edip
Kıldı ibrazı meâsır ol hidivi nâmıver
Seyyidü’l-Kevneynden artık Cevad gel emrini
Alem-i manâda etmiş Firdevse sefer
Layıh oldu leyle-i Miracda tarih –i tam
Hak ede Ahmed Cevad Paşa’ya cinanı makar murtaza sene 1319 (1900).”


Türbede Ahmed Cevad Paşa ile kız kardeşi Hace Sare Hanım (1916) gömülüdür.



Âşık Paşazade Türbesi (Fatih)


İstanbul ili Fatih ilçesi, Haydar Mahallesi, Cibali Caddesi, Esrar Dede Sokağı’nda bulunan Âşık Paşa Külliyesi’nin bir bölümünü oluşturan türbe, XV. yüzyılda yapılmıştır. Âşık Paşa Külliyesi eski saray Ağalarından Abdullah Oğlu Hüseyin Ağa tarafından Derviş Ahmet veya Âşık Paşazade olarak tanınan Şeyh Ahmet Efendi adına yapılmıştır.


Âşık Paşazade ismi ile tanınan Şeyh Ahmed Efendi Osmanlı tarihçisi olup, ünlü Âşık Paşazade Tarihi’ni yazmıştır. Âşık Paşa’nın soyundan geldiği için de bu isimle tanınmıştır. Konya’da Sadreddini Konevi Tekkesi’nde bulunan Şeyh Abdullah Makdisi’den, Mısır’da Seyyid Ebu’l Vefa Hazretlerinden ders almış ve Rumeli Sancak Beyleri’nden İshak Paşa’nın himayesine girmiştir. Sultan II. Murad’ın (1446–1451) Macaristan seferine katılmış, Kosova Savaşı’na katılmıştır. İstanbul’un fethinden sonra İstanbul’a yerleşerek öğrenci yetiştirmiştir.


Türbe Âşık Paşazade Camisi’nin Kıble yönünde birbirleri ile sonradan birleştirilmiş kare planlı iki bölümden meydana gelmiştir. Bunlardan Âşık Paşazade’nin mezarının üzerindeki türbe 16.00x16.00 m. ölçüsünde kare planlı, üzeri kubbe ile örtülü bir yapıdır. Bu kubbe mukarnaslı konsollar, sivri tromplar ile desteklenmiş ve on iki köşeli bir kasnak üzerine oturtulmuştur. Türbenin basık kemerli girişi avluya açılan doğu yönündedir. İçerisi demir parmaklıklı, dikdörtgen söveli, iki sıralı pencerelerle aydınlatılmıştır. Türbenin diğer türbe ile arasında kalan üçgen planlı, cadde üzerindeki cephesine de üçlü bir pencere grubu yerleştirilmiştir. Bir bakıma ziyaret penceresi niteliğini taşıyan bu pencerelerden ortadaki sütunçelerle bir niş içerisine alınmıştır. Üzerinde de hafifletme kemerinin aynası ve geometrik bir mermer şebeke bulunmaktadır. Cadde boyunca basık kemerli bir dış kapısı daha bulunmaktadır.


Âşık Paşazade’nin ahşap sandukası türbenin güney kesiminde, her iki türbe arasındaki üçgen alanın bulunduğu yerdedir. Burada Âşık Paşazade’den başka soyundan gelen dokuz kişi daha gömülüdür. Bu mezarların kime ait oldukları bilinmemektedir.


Kesme köfeki taşından yapılmış olan bu bölümün güneybatısında da Seyyid Velayet’in torunlarından Mehmet Çelebi’nin gömülü olduğu 7.00x7.00 m. ölçüsünde daha küçük bir türbe vardır. Bunlardan Âşık Paşazade’nin türbesi mihrap ekseni üzerine yerleştirilmiş, diğer türbe de Cibali Caddesi üzerine yerleştirilmiştir. Her iki türbenin bu konumundan ötürü iki bölümün arasında üçgen planlı bir ara mekân meydana gelmiştir. Seyyid Velayetin türbesi yapı üslubu olarak Âşık Paşazade Türbesi ile aynı özellikleri taşımaktadır. Türbenin doğu yönündeki basık kemerli bir kapıdan içerisine girilmektedir.


Türbe içerisinde on iki mezar bulunmaktadır. Bu mezarlardan birisi eşi Rabia Sultan’a, diğeri soyundan gelen şeyhlerden Sait Efendi’ye aittir. Diğer on mezarın kime ait olduğu bilinmemektedir.



Balâ Süleyman Ağa Türbesi (Fatih)


İstanbul ili Fatih ilçesi, Silivri Kapı Veledi Karabaş Mahallesi’nde, Tekke Maslahı ve Balâ Tekkesi Sokağı’nda, Balâ Süleyman Ağa Camisi’nin içerisinde bulunan bu türbe XV. yüzyılda yapılmıştır.


Balâ Süleyman Ağa, Fatih Sultan Süleyman (1444–1446; 1451–1481) devrinde yaşamış, İstanbul’un fethine katılmış, daha sonraki savaşlarda da topçu başı olarak görev yapmıştır. Yaşamı ile ilgili fazla bir bilgi bulunmamaktadır.


Balâ Süleyman Ağa, kendi ismini taşıyan bugünkü külliyesini 1453–1457 yılları arasında yaptırmıştır. Külliyenin bulunduğu yerde kâgir duvarlı, ahşap çatılı küçük bir mescidi, dergâhı ve kuyusu bulunuyordu. Ölümünden sonra da bu mescidin yanına gömülmüştür. Zamanla harap olan Balâ Mescidi ve tekkesi Sultan Abdülaziz (1861–1876) döneminde, Sultan II. Mahmud’un saraylılarından Sazkâr Kalfa tarafından Nakşibendî Tarikatı’na bağlı cami-tevhidhane olmak üzere eskisinden daha büyük ölçüde, camisi de kubbeli olarak yeniden yapılmıştır. Camiye bitişik Süleyman Ağa’nın türbesi ile harem dairesini, derviş hücrelerini, mutfak ve kiler gibi müştemilatı da yaptırmıştır. İstanbul’da büyük bir hasara neden olan 1894 depreminde Balâ Külliyesi harap olmuş, Sultan II. Mahmud’un kızı Adile Sultan tarafından yenilenmiştir. Daha sonra Sultan II. Abdülhamid tarafından genişletilmiş, Perestu Kadın Efendi de yapının duvarına bir de çeşme eklemiştir.


Türbe yapı topluluğunun kuzeyinde, kesme ve moloz taştan düzgün olmayan bir plan tipinde yapılmıştır. Cami içerisindeki bir odada yer alan türbenin dördü batıya, üçü kuzeye açılan yedi penceresi vardır. Türbenin dış cephesinde basık kemerli pencereleri ile ahşap saçağı arasına Ömer Faik Efendi’nin istifli bir sülüs yazısından oluşan bir kuşak bulunmaktadır.


Türbede Balâ Süleyman Ağa’dan başka eşi, Şeyh Ali Efendi, Mekke Şeyhlerinden Muhammed Sait Can Efendi, Şeyh Ali Efendi’nin eşi Sıdıka Hanım ve Şeyh Mehmet Sadedin Efendi’ye ait olmak üzere altı mezar bulunmaktadır.



Bayram Paşa Türbesi (Fatih)


İstanbul ili Fatih ilçesi, Haseki’de Cerrahpaşa ile Keçi Hatun Mahallesi’nin sınırları içerisinde bulunan Bayram Paşa Külliyesi’nin bir bölümünü oluşturan türbe, 1634–1635 yıllarında Hassa Baş Mimarı Kasım Ağa tarafından yapılmıştır. Bayram Paşa Külliyesi cami, medrese, sıbyan mektebi, tekke, hazire, sebil, çeşme, dükkânlar ve türbeden meydana gelmiştir.


Bayram Paşa, Sultan IV. Murad (1623–1640) dönemi vezirlerinden olup, Yeniçeri Ocağı’nda yetişmiş, 1622 yılında Turnacıbaşı, 1623’te Zagarcıbaşı olmuştur. Aynı yıl Yeniçeri Kethüdası ve bir süre sonra da Yeniçeri Ağası olmuştur. Sultan I. Ahmed’in kızı Hanzade Sultan ile evlenerek saraya damat olmuştur. Bundan sonra Kubbe Vezirliği, 1625’te Mısır Valisi olmuş, 1628’de yeniden Kubbe Vezirliğine getirilmiştir. Veziriazam Hüsrev Paşa’nın entrikaları ile gözden düşerek azledilmiştir. Bir süre sonra da yeniden Sultan IV. Murad tarafından Kubbe Vezirliğine getirilmiştir. 1633’te Rumeli Beylerbeyliği, İkinci Vezirlik görevlerinde bulunmuş, Sultan IV. Murad ile birlikte Revan seferine katılarak Sadaret Kaymakamı olmuştur. Bundan sonra Veziriazamlığa getirildiği 1636 yılında Bağdat seferi sırasında Urfa yakınlarında ölmüştür. Cenazesi İstanbul’a getirilerek yaptırmış olduğu külliyeye gömülmüştür.


Bayram Paşa Türbesi kare planlı, tek kubbeli bir yapı olup ön tarafında tonozlarla genişletilmiş ahşap direkli bir revak bulunmaktadır. Bu revakın ahşaptan kare kesitli yüksek kaidelere oturan yuvarlak ahşap direkleri düşey çubuklarla hareketlendirilmiştir. Üzerlerinde kompozit başlıklar bulunmaktadır. Dış cephesi kesme köfeki taşı ile kaplıdır. Duvar köşelerine köfeki taşından birer sütun yerleştirilmiştir. Türbenin her cephesinde biri altta, diğeri üstte olmak üzere birer pencere yerleştirilmiştir. Bunlardan alt sıra pencereler dikdörtgen planlı, üst sıra pencereler de alçı şebekeli sivri kemerlidir. Türbe içeriden üç yöne doğru eyvanlarla genişletilmiştir. İçerisi kalem işleri ile bezelidir. Kubbeye celi-sülüs yazı ile Fatır suresinin 41. ayeti, pandantiflere de Allah, Muhammed, Çehar-Yâr-ı Güzin, Hasan ve Hüseyin isimleri yazılıdır. Duvarlarda lacivert zemin üzerine beyaz harflerle yazılmış bir ayet kuşağı çepeçevre dolaşmaktadır.


Türbenin kuzeybatısına bir de sebil eklenmiştir. Türbe içerisinde Bayram Paşa tek başına gömülü olup, bahçesinde dergâh şeyhlerine ait mezarlar bulunmaktadır.



Benlizade Ahmet Raşit Efendi Türbesi (Fatih)


İstanbul ili Fatih ilçesi, Çarşamba’da Darüşşafaka Lisesi bahçesinin duvarına bitişik olan bu türbe yanındaki sebil ile birlikte Kazasker Benlizade Ahmet Raşit Efendi tarafından 1800 yılında yaptırılmıştır.


Benlizade Ahmet Raşit Efendi XVIII. yüzyıl devlet ricalinden olup, Kazaskerlik yapmıştır. Rumelihisarı’nda, Anadoluhisarı’nda ve Büyük Çamlıca’da çeşmeleri, Çarşamba’da sıbyan mektebi ve sebili bulunmaktadır.


Ahmet Raşit Efendi’nin türbesi kare planlı, kesme taş ve moloz taştan yapılmış küçük bir türbedir. Üzeri kubbeli olan bu türbe ve yanındaki sebilin mermerleri barok üsluptadır.


Türbede Benlizade Ahmet Raşit Efendi ile ailesinden iki kişinin mezarı daha bulunmaktadır. Ancak bu mezarların kime ait oldukları bilinmemektedir. Günümüzde İstanbul Türbeler Müdürlüğü’nün yönetiminde olup, harap bir durumdadır.



Cerrah Mehmet Paşa Türbesi (Fatih)


İstanbul ili Fatih ilçesi, Cerrahpaşa’da Cerrah Mehmet Paşa’nın Mimar Davut Ağa’ya yaptırmış olduğu külliyenin bir bölümünü oluştan türbe 1593 yılında yapılmıştır. Cerrah Mehmet Paşa Külliyesi cami, türbe, çeşme ve çifte hamamdan meydana gelmiştir.


Cerrah Mehmet Paşa Sultan III. Mehmet (1595–1603) dönemi sadrazamlarındandır. Enderun’da cerrahlık öğrenmiş, Sultan III. Mehmet’i sünnet etmiştir. Topkapı Sarayı’ndan Yeniçeri Ağası olarak çıkmış, bir süre sonra vezir olmuş, 1595 yılında da Hadım Hasan Paşa’nın yerine sadrazam olmuştur. Sadrazamlığı sırasında hastalanmış ve 1604 yılında ölmüştür.


Cerrah Mehmet Paşa’nın sağlığında yaptırdığı külliyenin avlusunun kuzeybatısında, avlu duvarına bitişik olan türbe sekizgen planlıdır. Kesme taştan kare planlı olarak yapılmış türbenin üzeri kubbe ile örtülüdür. Her cephesine altlı üstlü birer pencere açılmıştır. Bunlardan alt kat pencereleri dikdörtgen mermer söveli, üst kat pencereleri de sivri kemerlidir. Doğu cephesindeki türbe girişinin önünde önceden bir ahşap revak bulunuyordu. Bu revak günümüze gelememiştir. Türbenin içerisi oldukça sade olup, beyaz badanalıdır.


Türbe içerisinde Cerrah Mehmet Paşa ile iki oğluna ait toplam üç sanduka bulunmaktadır.



Davud Paşa Türbesi (Fatih)


İstanbul ili Fatih ilçesi, Kocamustafapaşa, Hobyar Mahallesi, Davutpaşa Camisi’nin avlusunda, caminin Kıble yönünde yer alan bu türbe külliye ile birlikte 1485 yılında yapılmıştır.


Davud Paşa, Fatih Sultan Mehmet (1444–1446, 1461–1481) devri vezirlerinden olup, Enderun’dan yetişmiştir. Çirmen Sancak Beyi iken gösterdiği başarıdan ötürü Ankara Sancak Beyi (1470), Anadolu Beylerbeyi olmuş, 1477 yılında Süleyman Paşa’nın yerine Rumeli Beylerbeyi olmuştur. Veziriazam Karamani Mehmet Paşa ile olan anlaşmazlığından ötürü azledilmiş, Bosna Sancak Beyliğine gönderilmiştir. Sultan II. Bayazıd (1481–1512) döneminde yeniden Rumeli Beylerbeyliğine atanmış, çok geçmeden de vezir olmuştur. 1483 yılında İshak Paşa’nın yerine Veziriazam olmuştur. On dört yıl süren Veziriazamlıktan sonra, bu görevden alınarak Dimetoka’da ikamete mecbur edilmiş ve 1498’de orada ölmüştür. Cenazesi İstanbul’a getirilerek Davutpaşa Külliyesi’nde daha önce yapılmış olan türbesine gömülmüştür.


Türbe sekizgen planlı olup, kesme taştan yapılmıştır. Türbenin içerisi 7.36 m. çapında, daire şeklindedir. Üzeri sekizgen kasnaklı kubbe ile örtülüdür. Türbenin doğusunda dört sütunun taşıdığı tek kubbeli bir revak bulunmaktadır. Giriş kapısı üzerinde Arapça celi-sülüs yazı ile Şeyhülislâm İbn-i Kemal Efendi’nin söylediği bir kitabe bulunmaktadır.


Kitabe:
“Atak-ullâh yâ Derviş Davud
Bi-envâ’el-recâ-i mimmâ ledeyh
Felemmâ mâte enni kaled tarih
Kema hiye rahmet-ullaki aleyh.”


Türbenin basık kemerli kapısından sonra içerisi son derece sadedir. Beyaz badana ile sıvanmış olan türbenin yalnızca kubbe göbeğinde ve alt sıra pencerelerin alınlıklarında kalem işi kalıntıları görülmektedir.


Türbede Davud Paşa’nın sandukası bulunmaktadır. Günümüzde harap bir durumdadır.



Ebu Şeybetü’l Hudri Türbesi (Fatih)


İstanbul ili Fatih ilçesi, Ayvansaray, Atik Mustafa Paşa Mahallesi, Toklu Dede Sokağı’nda bulunan bu türbe, Fatih Sultan Mehmet (1444–1446, 1461–1481) döneminde Fatih Sultan Mehmet tarafından diğer türbeler ile birlikte yaptırılmıştır.


Ebu Seybetü’l Hudri Hazretleri Eshab-ı Kiram’dan olup, Arap ordularının İstanbul’u kuşatmasına katılmış, 693 yılında İstanbul surları önünde 86 yaşında ölmüştür. Halk arasında Peygamber’in sütkardeşi olarak tanınmaktadır.


Türbe Sultan II. Bayazıd, Sultan II. Mahmud, Sultan Abdülaziz ve Sadrazam Çorlulu Ali Paşa tarafından onarılmıştır. Son onarımını Vakıflar Genel Müdürlüğü 1975–1977 yıllarında yapmıştır. Türbe moloz taştan, dikdörtgen planlı olup, üzeri Ahmed’ül Türbesi ile ortak çatıyla örtülüdür. Kapı ve pencereleri kesme köfeki taşından olan türbenin pencereleri demir parmaklıklarla örtülüdür. Türbe kapısı üzerinde Sultan II. Mahmud tarafından 1835’te yeniden yapıldığını belirten bir kitabe vardır. Bu kitabeyi Vakanüvis Sahaflar Şeyhizade Mehmed Esad Efendi yazmış, Yesarizade Mustafa İzzet Efendi de uygulamıştır.


Kitabe:


Dâver-i ashâb-ı sîret Şah-ı Mahmudü’Şiyem
Zatıdır girdâr-ı hayr-âsâr ile her dem elif
Hazret-i Bû Şeybeti’l-Hudrî’ye ta’zim eyledi
Türbesin tecdid ile ol şâh-ı âgâh û arîf
Gel hulûs ile duâ kıl zâhidâ tebcilile
Merkad-ı pâk-i sahabîdir bu me’vâ-yı şerîf
Tasliye zeylinde yâd oldukça ashâb-ı Güzin
Nazm-ı ahdi ol şehinşâhın ola nusret-redîf
Oldu dildâde melâik Es’adâ târihine
Merkad-ı Bû şeybe’yi Şâh-ı cihan yaptı latif
Sene 1251 (1835).”


Türbe içerisinde mermer sanduka ile ayakucunda da bir kuyusu bulunmaktadır. Ebu Seybetü’l Hudri Hazretlerinin mezarı dışında türbede başka bir mezar bulunmamaktadır. Yalnızca haziresinde Fatih Sultan Mehmet döneminden günümüze kadar uzanan mezarlar bulunmaktadır. 1990 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından surlar onarılırken türbe de onarılmıştır. Günümüzde ziyarete açık bulunmaktadır.



Gazanfer Ağa Türbesi (Fatih)


İstanbul ili Fatih ilçesi, Kırkçeşme Mahallesi’nde, Bozdoğan Kemeri’nin yanında, Atatürk Bulvarı üzerinde olan bu türbe, yanındaki medrese ve sebilden oluşan yapı topluluğu ile birlikte 1596 yılında yapılmıştır.


Gazanfer Ağa Sultan III. Mehmet (1595–1603) devri Has Odabaşısı ve Kapı Ağasıdır. 1603 yılında ölmüş ve sağlığında yaptırmış olduğu türbesine gömülmüştür.


Türbe kesme taştan, on iki gen planlı olup, üzeri kasnaksız bir kubbe ile örtülmüştür. Türbe iki sıra halinde pencerelerle aydınlatılmıştır. Alt sıra pencereler demir parmaklıklı, dikdörtgen mermer söveli olup, üzerlerinde sivri kemerler bulunmaktadır. Üst sıra pencereler ise sivri kemerli alçı şebekelidir. Türbenin medreseye bitişik olan batı yönünde alt sıra pencereler yerine altı dolap nişi yerleştirilmiştir. Üst sıra pencerelerin üzerine bezeme olarak Rumilerden meydana gelen kalem işleri yapılmıştır.


Türbe içerisinde Gazanfer Ağa’nın yanı sıra kimliği bilinmeyen iki kadın mezarı daha bulunmaktadır.


Gazanfer Ağa yapı topluluğu günümüzde Karikatür Müzesi olarak kullanılmaktadır.



Gazi Osman Paşa Türbesi (Fatih)


İstanbul ili Fatih ilçesinde, Fatih Camisi avlusunda bulunan Gazi Osman Paşa Türbesi, Gazi Osman Paşa’nın 1900 yılında ölümü üzerine Harbiye Nezareti Ebniye-i Askeriye Mimarlığına atanmış olan Mimar Kemalettin Bey tarafından tasarlanan projeye göre aynı yıl yaptırılmıştır.


Gazi Osman Paşa Plevne Kahramanı olarak tanınmıştır. Beşiktaş Askeri Rüştiyesi ve İdadisi’nden sonra 1852 yılında Harbiye’den mezun olmuş, Batı Anadolu’nun, özellikle Bursa yöresinin haritasını yapmış, Cebelilübnan, Girit ve Yemen’de görev yaptıktan sonra Paşalığa yükselmiştir. Manastır Fırka Komutanlığı’na 1875 yılında getirilmiş, 1876 Osmanlı-Rus Savaşı’nda başarılarından ötürü Müşirliğe yükselmiştir. Rusların Osmanlılara yeniden savaş ilan etmeleri üzerine Vidin ve Rahova’yı savunmakla görevlendirilmiş Rusların Plavne’yi kuşatmasında beş ay süren büyük bir savunma yapmıştır. Bu savaşta yaralanmış ve esir düşmüştür. Rus Çarı II.Alexander paşaya büyük saygı göstermiş ve kılıcını almamıştır. İstanbul’a dönüşünde Sultan II. Abdülhamit (1876–1909) Gazi unvanı vermiştir. Bir süre Mabeyn Müşavirliği yapmış, 5 Nisan 1900’de ölmüştür. Vasiyeti üzerine de Fatih Camisi haziresine gömülmüştür.


Gazi Osman Paşa’nın türbesi Neo-Klasik üslupta, kare planlı olup üzeri tromplu bir kubbe ile örtülmüştür. Yarım küre biçimindeki kubbe basık ve yuvarlak bir kasnak üzerine oturtulmuştur. Kare plandan kubbeye geçiş küçülen ve köşelerde küçük, yarım kubbeciklerle tamamlanan kemerlerden oluşmuştur. Giriş cephesi dışında üç cephesine birer pencere açılmıştır. Giriş cephesi mukarnaslı iki sütunun taşıdığı bir kemer şeklindedir. Türbe oldukça sade olup, yalnızca sandukasının çevresinde ahşap bir şebeke bulunmaktadır. Bu şebeke akantus yaprakları, çiçek ve palmetlerle bezenmiştir.


Türbede Gazi Osman Paşa tek başına gömülüdür.



Gülbahar Hatun Türbesi (Fatih)


İstanbul Fatih ilçesinde, Fatih Camisi haziresinde, Fatih Sultan Mehmed Türbesi’nin güneydoğusunda bulunan Gülbahar Hatun Türbesi, Gülbahar Hatun’un 1492 yılında ölümünden sonra yapılmıştır. Türbe1766 yılında deprem sonucunda yıkılmıştır. Sultan III. Mustafa tarafından Fatih Camisi’nin yeniden yapımı ile birlikte bu türbe de yeniden yapılmıştır. Mimarı Mehmed Tahir Ağa’dır.


Gülbahar Hatun Fatih Sultan Mehmed’in eşi ve Sultan II. Bayazıd’ın annesidir. Sulatan II. Bayazıd’dan sonra Gevherhan Sultan’ı da dünyaya getirmiştir. Şehzade Bayazıd’ın tahta çıkması ile Valide Sultan olmuş ve 1492 yılında ölmüştür.


Türbe eski kalıntılarına dayanılarak aynı planda yapılmıştır. Sekizgen planlı ve tek kubbeli olan türbe kesme taştandır. Oldukça sade görünümlü türbeyi her kenarda altlı üstlü birer pencere aydınlatmaktadır. Alt sıra pencereleri dikdörtgen söveli olup, yuvarlak kemerli alınlıklara sahiptir. Üst sıra pencereler yuvarlak kemerli dışlıklara sahiptir. Türbeye giriş kuzey cephede olup, düz mermer bloktan oluşan yuvarlak kemerli kapı dikdörtgen bir çerçeve içine alınmıştır. Türbe Cibali yangını (1782) sırasında zarar görmüş ve Sultan I. Abdülhamid tarafından onarılmış ve bu onarımı belirten kitabe giriş kapısı üzerine konulmuştur.


Kitabe:
“Cennet mekân Firdevs-i aşiyan merhum ve makfurun leh
Fatih Sultan Mehmed Han tabe sera hazretlerinin
Zevce-i muhteremeleri valide-i mâcid merhum ve
Magfurun leh Sultan Bayazıd Veli Han
Merhume ve makfurun leha Gülbahar Hatun türbe-i şerifleridir 1196 (1781).”


Türbenin içerisi son derece sade olup, yalnızca kubbeye XVIII. yüzyıl üslubunda kalem işleri yapılmıştır.


Türbe içerisinde Gülbahar Hatun dışında Gevherhan Sultan ve kim oldukları bilinmeyen iki kadına ait sanduka bulunmaktadır.



Gülüştü Münire Valide Sultan Türbesi (Fatih)


İstanbul Fatih ilçesinde, Fatih Camisi’nin mihrap önünde bulunan bu türbenin yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Büyük olasılıkla Sultan Abdülmecid (1839–1861) döneminin sonlarına doğru yapılmıştır.


Gülüştü Münire Valide Sultan, Sultan Abdülmecid’in eşi ve son Osmanlı Padişahı VI. Mehmed’in (Vahdeddin) (1918–1922) annesidir. 1861 yılında ölmüştür.


Osmanlı türbe mimarisinde ender yapılmış olan yuvarlak planlı bir yapıdır. Silindirik gövdenin üzerinde dar bir kasnak üzerine oturtulmuş kubbe ile örtülmüştür. Kesme köfeki taşından yapılmış olan türbenin alt sırasında dokuz, üst sırasında da on dört penceresi vardır. Doğu yönünde basık kemerli giriş kapısı vardır. İç mekân siyah renkte kalem işleri ile bezenmiştir. Burada akantus yaprakları, vazolardan çıkan bitkisel motifler tüm duvarları kaplamıştır.


Türbe içerisinde Gülüştü Münire Valide Sultan’dan başka V. Mehmed Reşat’ın eşi Dürrüaden Kadın (1909), Sultan Abdülmecid’in Gülüştü Valide Sultan’dan doğan kızları Zekiye Sultan (1856), Fatma Sultan (1857), Sultan Abdülmecid’in Verdcenan Kadın’dan doğan kızı Münire Sultan (1862), Sultan Abdülmecid’in başkadını Şehime Sultan (1857), Sultan Abdülmecid’in ikinci kadını Şerefnaz Hanım, Sultan Abdülmecid’in İkbali Ceylanyar Hanım (1856), Sultan Abdülmecid’in üçüncü ikbali Nesrin Hanım’dan doğan kızı Behice Sultan (1848) gömülüdür.



Habeşi Mehmet Ağa Türbesi (Fatih)


İstanbul Fatih ilçesi, Çarşamba’da Mehmed Ağa Camisi’nin haziresinde bulunan bu türbe Habeşi Mehmed Ağa’nın sağlığında, 1585 yılında Mimar Davud Ağa tarafından yapılmıştır.


Habeşi Mehmed Ağa’nın yaşamı ile ilgili yeterli bir bilgi bulunmamaktadır. Yalnızca 1582 yılında Babüssaade Ağası olduğu, 1598 yılında öldüğü bilinmektedir. Türbesinin yanına da kendi ismini taşıyan bir cami yaptırmıştır.


Türbe kesme taştan dikdörtgen planlı olup, üzeri gömme sütunlara dayanan sekiz kenarlı ahşap bir kasnak üzerindeki kubbe ile örtülmüştür. Türbenin ön cephesindeki giriş kapısının iki yanında birer alt pencere, yukarda da üç tepe penceresi bulunmaktadır. Girişin arkasındaki cephede ise iki sıra halinde üç pencere, yan cephelerde de yine iki sıra halinde ikişer penceresi bulunmaktadır. Giriş cephesinin önündeki iki sütun türbenin önünde ilk yapıldığı dönemlerde bir revak olduğuna işaret etmektedir. Ancak bu revak günümüze gelememiştir.


Türbenin içerisi son derece sade olup, duvarlarda kalem işi izlerine rastlanmaktadır.


Türbe içerisinde Habeşi Mehmed Ağa’nın sandukası dışında başka bir sanduka bulunmamaktadır.



Hafsa Valide Sultan Türbesi (Fatih)


İstanbul Fatih ilçesinde, Yavuz Sultan Selim Camisi’nin haziresinde ve Yavuz Sultan Selim Türbesi’nin yanında bulunan bu türbe, Hafsa Sultan’ın 1534 yılında ölümünden sonra Kanuni Sultan Süleyman tarafından Mimar Acem Ali’ye yaptırılmıştır.


Hafsa Sultan Yavuz Sultan Selim’in baş kadını, Kanuni Sultan Süleyman’ın da annesidir. Hafsa Sultan Kırım Hanı Mengi Giray’ın kızıdır. Yavuz Sultan Selim’in padişah olması üzerine oğlu Şehzade Süleyman ile Manisa Sancak Beyliğine gitmiş ve orada sekiz buçuk yıl kalmıştır. Yavuz Sultan Selim’in ölümünden sonra oğlu Şehzade Süleyman padişah olunca da Valide Sultan Olmuştur. Hafsa Sultan 1534 yılında ölmüş ve kocası Yavuz Sultan Selim’in türbesi yanına gömülmüştür. Hafsa Sultan’ın Manisa’da cami, medrese, imaret, hankâh, darüşşifa, hamam ve sıbyan mektebinden meydana gelen külliyesi bulunmaktadır. Bunun yanı sıra Urla’da bir camisi vardır.


Hafsa Sultan’ın türbesi sekizgen planlı, kubbeli bir yapıdır. Bu türbe sonraki yıllarda hasar görmüş ve mimar Sinan tarafından onarılmıştır. Giriş kapısının önünde dört sütunun taşıdığı bir revak bulunmaktadır. Türbenin üzerini örten kubbe sekizgen kasnaklıdır. Bu türbe 1894 depreminde tümüyle yıkılmıştır. Meşrutiyetten önce yeniden yapımına başlanmışsa da tamamlanamamıştır. Türbe bugün yıkık bir durumdadır. Günümüzde yeni baştan onarılması gerekmektedir.



Hamdullahü’l (Ahmedü’l) Ensari Türbesi (Fatih)


İstanbul Fatih ilçesi, Ayvansaray Toklu Dede Sokağı’nda, Ebu Şeybet-ül Hudri Türbesi’nin arkasındadır.


Hamdullahü’l Ensari sehabeden olup, Eyüp Sultan ile birlikte İstanbul’un kuşatmasına katılmış ve surların yakınında ölmüştür. Türbe Ebu Şeybet-ül Hudri Türbesi ile birlikte aynı çatı altında yapılmıştır. Fatih Sultan Mehmed İstanbul’un fethinden sonra bu türbeyi yaptırmıştır. Günümüzdeki türbe Sultan II. Mahmud (1808–1839) tarafından 1835’te yapılmıştır.


Moloz taştan yapılan türbe dikdörtgen planlı olup, kapı ve pencere söveleri köfeki taşındandır. Türbenin giriş kapısı üzerinde Sultan II. Mahmud zamanında yapılan onarımı belirten Vakanüvis Sahhaflar Şeyhizade Mehmed Esad Efendi’nin 1849 tarihli talik yazılı kitabesi bulunmaktadır. Bu kitabeyi Yesarizade Mustafa İzzet Efendi yazmıştır.


Kitabe:
“Her tarafta Han Mahûd-u kerâmet pişenin
Nev-benev âsâr-ı hayr-etvân olmakta bedid
İşte ezcümle bu Ensâr-i Gazi Türbesin
Eyledi ihyâda bezl-i himmeti Tahsin Resid
Himmete şayestedir hem sâhibi ol türbenin
Bâ alemdâr-ı Nebi gelmişti her kavl-i sedid
Hayr-ü nesre tâ ebed ol dâver-i dadevan
Mazhar itsûn ömr-ü şevketle Hüdâvend-i Mevid
Yazdı tarihe mücevher harf ile vak’anüvis
Oldu Hamdukkah Gazi merkadi el-hak cedîd sene 1251 (1835).”


Türbe içerisindeki Hamdullah’ül Ensari’ye ait mezar taşını sülüs yazı ile Mimar Acem Tekkesi Şeyhlerinden Seyyid İsmail Efendi yazmıştır. Türbe içerisinde Hamdullah’ül Ensari tek başına gömülüdür.



Hekimoğlu Ali Paşa Türbesi (Fatih)


İstanbul ili Fatih ilçesi, Cerrehpaşa’da Hekimoğlu Ali Paşa Külliyesi’nin bir bölümünü oluşturan türbe Mimar Mustafa Ağa ve yardımcısı Simon Kalfa tarafından 1732–1734 yılında yapılmıştır.


Hekimoğlu Ali Paşa, Sultan I. Mahmud (1730–1754) ve Sultan III. Osman (1754–1757) zamanında sadrazamlık yapmış ve bu göreve üç kez getirilmiştir. Hekimbaşı Venedikli Nuh Efendi’nin oğlu olup, Sultan III. Ahmet (1703–1730) zamanında saraya alınmıştır. Beylerbeyi, Adana Valisi, Halep Valisi, Anadolu Beylerbeyi, Şark Serdarlığı ve Tebriz Muhafızı olmuştur. Bunu Diyarbakır valiliği, ikinci kez serdarlığı ve Bosna valiliği izlemiştir.


Hekimoğlu Ali Paşa Türbesi kesme taş ve mermerden dikdörtgen planlı olup, üzeri iki kubbe ile örtülmüştür. Türbenin kuzey cephesi yarısına yakınına kadar mermerle kaplanmıştır. Bu cephede dört pencere ve bir de çeşme bulunmaktadır. Türbenin avlu cephesinde ne zaman yapıldığı kesinlik kazanamayan bir revak bulunmaktadır. Türbe girişi oldukça sade olup, üzerine celi yazı ile kitabesi yazılmıştır.

Kitabe:
“Türbe-i Gazi Ali Paşa’ya eyle yadigâr
Ruh-i pâkin şâd edib eyle kuşade’l-Fatiha
Türbe-i Abdal Yakup ile Şeyh İbrahim’e
Gel rıza ile dua eyle oku bir Fatiha.”

Türbenin içerisi sıvalı olup, içerisinde bezemesi bulunmamaktadır. Yalnızca trompların altına rastlayan mukarnas konsollara celi yazı ile Hüseyin Kutlu’nun yazmış olduğu Allah, Muhammed, Ebubekir, Ömer, Osman, Ali, Hasan ve Hüseyin isimleri madalyonlar içerisindedir.

Türbede on dört sanduka bulunmaktadır. Bunların Hekim Ali Paşa’nın ailesine ait olduğu sanılmaktadır. Türbenin batısındaki kubbe altında Şeyh Abdal ve ondan sonra gelen Şeyh İbrahim, Şeyh Hasan, Aşkî Dede ve Şeyh Rıza ile kimliği bilinmeyen şeyhler gömülüdür. Türbe dışında girişin iki yanındaki sofalarda da Hekimoğlu Ali Paşa’nın oğlu ve damadının mezarları bulunmaktadır.

Türbe bugünkü görünümünü Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün 1986 yılında yaptığı onarım sonrasında almıştır.


Hüsrev Paşa Türbesi (Fatih)

İstanbul Fatih ilçesi, Hoca Üveyz Mahallesi, Hüsrev Paşa Sokağı’nda, Bali Paşa Camisi’nin karşısında bulunan bu türbeyi Mimar Sinan 1545 yılında yaptırmıştır.

Hüsrev Paşa, Kanuni Sultan Süleyman (1520–1566) devri vezirlerinden olup, Sokollu ailesine mensuptur. Osmanlı sarayında Enderun’dan yetişmiş, Silahtar, Yeniçeri Ağası ve Mısır valiliklerinde bulunduktan sonra vezirliğe yükselmiş, azledilmesinden sonra evine kapanmış 1545 yılında ölmüştür. Türbesi mezarının üzerine yapılmıştır.

Türbe Mimar Sinan’ın en güzel eserleri arasında olup, her cephesi Osmanlı motifleri ile işlenmiştir. Yontma kesme taştan sekizgen planlı türbenin köşeleri yarım sütunlarla yumuşatılmıştır. Türbeyi örten kubbe geometrik zeminli, palmetli bir kasnak üzerine oturtulmuştur. Kubbe kasnağından kubbeye geçiş bir sıra mukarnas, sekizgenden on altıya geçiş ise üç sıra mukarnasla sağlanmıştır.

Giriş kapısı dışındaki bütün cephelere altlı üstlü pencereler açılmıştır. Bunlardan alt sıradakiler dikdörtgen söveli, üst sıradaki pencereler ise sivri kemerlidir. Giriş kapısının önünde daha önceden var olduğu kaynaklardan öğrenilen revak günümüze gelememiştir. Giriş kapısı kırmızı beyaz kilit taşlarından yapılmış yayvan kemerlidir. Bu kemer ile daha üstteki Bursa kemeri arasına sülüs yazı ile yer yer Rumilerle süslü kitabesi yazılmıştır.

Kitabe:
“Türbe-i Hüsrev Paşa Rahmetullahi aleyh/Hak kıyametle inayet eylesin
Mustafa ona şefaat eylesin/İşitenler dediler tarihini
Daim Allah ona rahmet eylesin/Sene 952 (1545).”

Bu kitabenin üzerinde tek satır halinde” Mezar-ı Hüsrev Paşa, rahmetu’ilahi aleyh” yazılıdır. Türbenin içerisi oldukça sade olup, Paşa’nın sandukasının mermer şebeke ile kaplı olduğu günümüze gelen izlerden anlaşılmaktadır. Kubbenin ortasında kalem işi bir madalyon bulunmaktadır.

Türbe içerisinde Hüsrev Paşa, İlyas Reis ve Hızır Reis gömülüdür. İç kısımdaki sandukalar bir yangın sonucu yanmıştır. Türbe İstanbul Türbeler Müdürlüğü’nün yönetiminde olup, ziyarete kapalıdır.


Nişancı Mehmet Paşa Türbesi (Fatih)

İstanbul Fatih ilçesi, Atikali’de Müstakimzade Sokağı’nda bulunan bu türbe Nişancı Mehmet Paşa Camisi ile birlikte Mimar Sinan tarafından 1587 yılında yapılmıştır. Türbe caminin avlu duvarına bitişiktir.

Nişancı Mehmet Paşa Sultan III. Murad (1574–1595) dönemi vezirlerinden olup, Teskirecilik, Reisülküttablık ve Nişancılık görevi yapmıştır. Kubbe-i Nişin dördüncü vezirliğine 1580 yılında getirilmiş, bu görevde iken 1594’te ölmüştür.

Türbe Klasik Osmanlı üslubunda, kesme taştan sekizgen planlı olarak yapılmıştır. Üzeri kasnaksız bir kubbe ile örtülüdür. Türbenin kuzeybatı kenarı caminin avlu kapılarından biri ile birleştirilmiştir. Bu nedenle ortaya çıkan uyumsuzluk, kapının iki yanına yerleştirilmiş mukarnaslı birer niş ile giderilmiştir. Türbenin doğusunda dört sütunlu ön kısma üç, yanlara da birer sivri kemerle açılan revak kısmı bulunmaktadır. Dört sütuna oturan revak sivri kemerli olup, revak kemerleri arasında farklı genişlikler vardır. Orta bölüm palmet şeklinde kesilmiş, renkli taşlarla örülmüş kapı için düzenlenmiştir. İki yanına mukarnaslı nişler yerleştirilmiştir. Türbenin kapısı üzerinde üç sütun halinde dört satırlık on iki mısralık kitabesi bulunmaktadır.

Kitabe:
“İntikâl eyledi merhûm Mehmed Paşa
Sahib-i nâm ve nişan pir aziz—i vüzerâ
Gün gibi hane-i nüzûl etdi vücûd-u pakî
Nâm-ı nâmisîyle oldu müşerrif-i dünya
Şimdiden sonra yeridir çıkılûb ellerden
Karalır kinin bugusiyle bu kulse-i tuğrâ
Sıhhatinde yapûben Cami’ini türbesini
Ehl-i imândan ider ruhî temenna-i duâ
Ruz-i şerbese idi’aşr-i âhir ramazan
İrtihal etdi cihandan o ‘aziz-i şühedâ
Kudsiyan fevti Sa’i işidup tarihin
Dediler vasil-i Hak oldu Nişanî Paşa.”

Külliyenin hazireye girişteki cümle kapısı üzerinde de üçer satırlık kartuşlar içerisinde türbenin asıl kitabesi bulunmaktadır.

Kitabe:
“Min ari üstüne geldikçe ihvan
Göstereceg nam-ihan ile yeksân
Edüb, şevkat içüb dest-i du’ayı
Diyeler ona rahmet ede rahman
Sonların haminin halim eğrine derler, kim neyler.”

Bu kitabenin sağında;
“Merhûm ve Mağfur
Sahib’ül hayratın
Nazm-ı şerifeleridir

Bu kitabenin solunda ise;
“Ruhuiçün Fâtiha
Okuyanların akıbeti
Hayr ola Tuvufiye
Sene 1001 (1592–1593).”

Türbe iki sıra halinde pencerelerle aydınlatılmıştır. Bunlardan dikdörtgen mermer söveli alt sıra pencereler kaş kemerlidir. Üst kat pencereler ise petek şebekelidir. Türbenin içerisi oldukça sadedir. Bununla beraber sıva altındaki izlerden ilk yapıldığı dönemde kalem işleri ile bezeli olduğu anlaşılmaktadır. Kubbenin içerisine de madalyonlu XVI. yüzyıl özelliklerini taşıyan kalem işi yapılmıştır.

Türbede Nişancı Mehmet Paşa’nın ahşap sandukası bulunmaktadır. Bunun dışında başka bir mezar bulunmamaktadır. Türbe İstanbul Türbeler Müdürlüğü’nün yönetimindedir.


Nakşıdil Valide Sultan Türbesi (Fatih)

İstanbul ili Fatih ilçesinde, Fatih Camisi’nin mihraba yönelik avlusunda yer alan bu türbeyi Nakşidil Valide Sultan sağlığında, 1817 yılında yaptırmıştır.

Nakşidil Valide Sultan I.Abdülhamid’in (1774–1789) hanımlarından olup, Sultan II. Mahmud’un (1808–1839) annesidir. Aslen Fransız olan Nakşıdil Valide Sultan Sultan II. Mahmud’un padişah olması ile Valide Sultan olmuştur. 1817 yılında tüberkülozdan ölmüştür. Nakşıdil Valide Sultan İstanbul’un çeşitli yerlerinde çeşme ve sebiller yaptırmıştır.

Nakşıdil Valide Sultan Türbesi barok üslupta, on altıgen planlıdır. Türbenin ön cephesi mermer kaplı olup, burada kompozit başlıklı sütunçeler, üst katta plastırlar ile kaplıdır. Cephelerde bu simetrik bölünmeler iki sıra halindeki dalgalı silmelerle kesilmiş ve böylece tüm cephe boyunca bir hareketlilik sağlanmıştır. Türbenin cephesinde alt katta basık kemerli dikdörtgen pencereler, ikinci katta da oval pencereler yer almaktadır. Ayrıca bu cephe görünümü akantus yaprakları, çeşitli fiyonklar ile tam bir barok üslubunu yansıtmaktadır. Üzeri yüksek kasnaklı kubbe ile örtülü olup, kasnak plasterler ve çatı kulecikleri ile sona ermektedir. Türbenin doğu cephesinde üç gözlü, kubbeli giriş revakı bulunmaktadır. Bu revakın sütunları mermerden ve İon başlıklıdır. Dış cephesi devrinin üslubunu yansıtan kabartmalarla süslenmiştir. Türbe kapısı üzerinde Hattat Mustafa Rakım’ın celi-sülüs yazı ile mermer siyah zemine altın varakla kabartma olarak Zümer suresinin 53. ayeti yazılmıştır. Bunun yanı sıra iç kapı üzerine de Hattat Mustafa Rakım tarafından Al-i İmran suresinin 133. ayeti yazılmıştır.

Nakşıdil Valide Sultan Türbesi’nin içerisi XIX. yüzyıl kalem işleri ile bezenmiştir. Kubbe kasnağına İnsan suresini kapsayan yazı frizi yine Hattat Mustafa Rakım Efendi tarafından yazılmıştır. Türbe içerisindeki sultanın sandukası sedef kakmalı şebekelerle çevrilmiştir. Sandukanın ön yüzüne güneş armalı, İstanbul işi bir çerçeve içerisine de bir mersiye yazılmıştır.

Türbede Nakşıdil Valide Sultan’dan başka on dört sanduka daha bulunmaktadır. Bunlar Sultan II. Mahmud’u Yeniçeri isyanından kurtaran Cevri Kalfa, Sultan II. Mahmud’un Müşiya Kadın’dan dünyaya gelen kızı Mihrimah Sultan (1838), Sultan II. Mahmud’un çiçek hastalığından ölen kızları Münire Sultan (1824), Fatma Sultan (1824), Sultan II. Mahmud’un çiçek hastalığından ölen oğlu Şehzade Abdülhamid (1824), Şehzade Nizameddin (1837), Sultan II. Mahmud’un ikbali Zeyni Felek Hanım (1842), Sultan II. Mahmud’un yedinci kadını Misli Nayab Kadın Efendi, Sultan II. Mahmud’un hanımı ve Adile Sultan’ın annesi Zernigâr Kadın 1832, Sultan II. Mahmud’un kızı Hayriye Sultan (1832), Kamerfer Kadın ve Ebufettan Hanım’a aittir.


Pertevniyal Valide Sultan Türbesi (Fatih)

İstanbul ili Fatih ilçesi, Aksaray’da Guraba Hüseyin Ağa Mahallesi’nde Pertevniyal Valide Sultan Camisi’nin haziresinde bulunan bu türbe, 1871 yılında yaptırılmıştır. İlk yapımında caminin kıble avlusunda yer alan türbe 1926–1929 yıllarında tramvay yolunun genişletilmesi sırasında geri çekilmiştir. Aksaray Meydanı’nın H. Prost planına göre düzenlenmesi sırasında bir kez daha geri alınan türbe daha sonra Vatan Caddesi’nin açılışı ve Aksaray Meydanı’nın yeniden düzenlenmesi sırasında 1958 yılında yıkılmıştır. Türbenin parçaları Laleli’deki Sultan III. Selim Türbesi’nin haziresine taşınmıştır. Pertevniyal Valide Sultan’ın naşı ise bir süre Topkapı Sarayı Müzesi Silahtar Dairesinde korunmuş, 1967’de Sultan II. Mahmut Türbesi’nde padişahın sandukası altına gömülmüştür. Bunun ardından türbenin mimari parçalarından kısmen yararlanılarak Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından avluya alınarak yeniden yapılmış, sultanın naşı da türbesine nakledilmiştir.

Pertevniyal Valide Sultan, Sultan II. Mahmud’un (1808–1839) hanımı ve Sultan Abdülaziz’in (1861–1876) annesidir. Sultan Abdülaziz’in 1861’de tahta çıkması ile Valide Sultan olmuştur. Sultan Abdülaziz’in tahttan indirilmesi üzerine inzivaya çekilmiştir. Bundan sonra birçok kişiyi yetiştirmiş ve 1883 yılında ölmüş ve yaptırmış olduğu türbesine gömülmüştür. İstanbul’da Valide Sultan Camisi’nin yanı sıra çeşitli eserler yaptırmıştır. Ayrıca Konya’daki Aziziye Camisi’ni de yaptırmıştır.

Pertevniyal Valide Sultan Türbesi Neo-Klasik ve Ampir üslubunda, yüksek bir platform üzerine yapılmıştır. Türbenin dış kapısı üzerine mermer kabartma tekniğinde celi-sülüs yazı ile Yasin suresinin 58. ayeti, iç kapısının üzerine de yine aynı teknikte Yusuf suresinin 64. ayeti yazılmıştır. Türbe kesme köfeki taşından dikdörtgen planlı olup, orta bölüm ve buraya bakan dört ayrı küçük mekândan meydana gelmiştir. Üzeri kubbe ile örtülüdür. Kubbe eteğine de celi-sülüs yazı ile Bakara suresinin 255 ve Haşr suresinin 21.-24. ayetleri yazılmıştır.

Türbe içerisinde Pertevniyal Valide Sultan’dan başka torunu Yusuf İzeddin Efendi’nin oğlu Sadedin Efendi (1884), gelini ve Yusuf İzeddin Efendi’nin eşi Cesm-i Ahu Hatun (1911) ve gelininin annesi Mestare Hanım gömülüdür.


Mustafa Rakım Efendi Türbesi (Fatih)

İstanbul Fatih ilçesi, Karagümrük Atik Ali Caddesi’nde, Atik Ali Camisi’nin karşısında bulunan bu türbenin, yanındaki medrese ile birlikte 1826 yılında yapıldığı sanılmaktadır.

Hattat Mustafa Rakım, Türk hat sanatının en ünlü kişilerindendir. Ünye’de 1757 yılında dünyaya gelmiş, kardeşi Hattat İsmail Zühtü Efendi ile birlikte küçük yaşta İstanbul’a gelerek bir yandan medrese tahsilini sürdürmüş, diğer yandan da hat sanatını öğrenmişlerdir. Derviş Ali Efendi’den 12 yaşında icazet almıştır. Devrin önde gelen kişilerinin çocuklarına ders vermiş ve aynı zamanda da resim yapmıştır. Sultan III. Selim’in (1789–1807) tahta çıkışında bir resmini yapmış ve kendisine takdim etmiştir. Padişah bu resmi çok beğenmiş ve ona Müderrislik payesi vermiştir. Bundan sonra sarayla bağlantı kuran Rakım Efendi Şehzade Mahmud’un (1808–1839) yazı hocası olmuş ve onun öğrencisi olan Sultan, hattat padişahlar arasında ün yapmıştır.

Mustafa Rakım Efendi Molla unvanı ile İzmir (1809), Edirne (1814), Mekke (1816) ve İstanbul (1818) kadılıklarına getirilmiş ve 1823 yılında da Anadolu Kazaskeri olmuştur. 26 Mart 1826 yılında İstanbul’da ölmüştür.

Mustafa Rakım Efendi’nin İstanbul’un çeşitli camilerinde, mezar taşlarında kitabeleri bulunmaktadır. Ayrıca çok sayıdaki levhaları, hilyeleri ve Kuran’ları bulunmaktadır. Bugün bunların bir kısmı Türk ve İslâm Eserleri Müzesi ile Topkapı Sarayı Müzesi’nde ve özel koleksiyonlarda bulunmaktadır.

Hattat Mustafa Rakım Efendi’nin Türbesi kesme taştan yapılmış olup, avlu cephesindeki duvarlar bir sıra taş, iki sıra tuğladan örülmüştür. Caddeye bakan duvarlar ise kesme taştandır. Türbenin üzeri doğrudan doğruya duvarlar üzerine oturan kubbe ile örtülüdür. Türbenin kuzeydoğu köşesine celi-sülüs yazı ile yazılmış mermer bir kitabe yerleştirilmiştir.

Kitabe:
“Sabıka sadr-ı Anadolu ve hazin-i kelâmü’r-rabbâni Hattat Mustafa Rakım Efendi ruhiçün Fatihâ 1241 (1826) Ketebehu Mustafa Rakım.”

Bu kitabenin Hatat Rakım tarafından yazıldığı sanılıyorsa da bu konuda bazı iddialar bulunmaktadır. Ölümünden sonra öğrencisi Haşim Efendi tarafından veya ölmeden önce kendisi tarafından yazıldığı konusu çelişkilidir. Türbenin cadde üzerindeki üç penceresi üzerinde de bir başka kitabe daha bulunmaktadır.

Türbenin içerisi son derece sade olup, Hattat Mustafa Rakım Efendi ile öğrencisi Haşim Efendi’nin (1845) sandukaları bulunmaktadır.


Şehzadeler Türbesi (Fatih)

İstanbul ili Fatih ilçesi, Çarşamba semtinde Yavuz Sultan Selim Camisi avlusunda bulunan bu türbe, Kanuni Sultan Süleyman’ın (1520–1566) emri üzerine Mimar Acem Ali tarafından 1522–1523 yılında yapılmıştır. Türbede Kanuni Sultan Süleyman’ın şehzadeleri gömülüdür.

Türbe Klasik Osmanlı türbe mimarisi üslubunda olup, kesme taştan sekizgen planlıdır. Üzeri yuvarlak bir kasnak üzerine oturtulmuş kubbe ile örtülüdür. Türbeye önünde revak bulunan batı yönündeki bir kapıdan girilmektedir. Bu kapının iki yanına renkli sır tekniği ile yapılmış altıgen çiniler yerleştirilmiştir. Bu çiniler lacivert zemin üzerine sarı, beyaz, yeşil ve firuze renklerden yapılmıştır. Türbenin girişi dışındaki duvarları altlı üstlü ikişer pencere ile hareketlendirilmiştir. Türbe içerisindeki bezemesi oldukça sadedir. Yalnızca kubbe ve kubbeye geçişi sağlayan kasnak üzerinde kalem işi süslemeler görülmektedir. Kubbenin dış kasnağında celi-sülüs yazı ile bir yazı kuşağına yer verilmiştir. Burada Besmele, Ayet’el Kürsi, Zümer suresinin 74. ayeti ile Yusuf suresinin 92. ayeti yazılıdır.

Türbe içerisinde Kanuni Sultan Süleyman’ın oğulları Şehzade Murad (1521), Şehzade Mahmud (1521), Şehzade Abdullah (1526), Yavuz Sultan Selim’in kızı, İskender Paşa’nın eşi Hafsa Sultan (1538), Vezir Makdul İbrahim Paşa’nın eşi Hatice Sultan’ın (1553) sandukaları bulunmaktadır.


Sancaktar Hayreddin Paşa Türbesi (Fatih)

İstanbul Fatih ilçesi, Kocamustafapaşa semtinde, Sancaktar Hayreddin Camisi’nin avlusunda yer alan bu türbenin yapım tarihi ile ilgili yeterli bilgi bulunmamaktadır. Sancaktar Hayrettin Paşa kendi ismi ile tanınan medrese, cami ve türbesini yaptırmıştır. Günümüze gelemeyen bu türbenin erken dönemde yapılmış bir Bizans yapısı olduğu da iddia edilmiştir. Bu alan yanmış ve günümüze yalnızca Sancaktar Hayreddin Paşa ve dergâh şeyhlerine ait mezarlar gelebilmiştir.

Sancaktar Hayreddin’in Fatih Sultan Mehmed (1451–1481) devri alemdarlarından olduğu bilinmektedir.


Nureddin Cerrahi Türbesi (Fatih)

İstanbul ili Fatih ilçesi, Derviş Ali Mahallesi’nde bulunan bu türbenin yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Cerrahi dergâhının şeyhlerinden İbrahim Fahreddin Efendi 1921 yılında türbeyi onarmış, daha sonra ahşap olan duvarlar 1945’te betonarmeye dönüştürülmüştür.

Nureddin Cerrahi Halveti Tarikatının Ramazaniye bölümünden olan Cerrahiye koluna mensuptur. Asıl ismi Muhammed Bin Abdullah olup, 1671 yılında İstanbul’da Cerrahpaşa’da dünyaya gelmiştir. Aile seceresi Ebu Ubeyde bin Cerrah’a ulaştığı için de Cerrahi ismi kendisine yakıştırılmıştır. 1720 yılında ölmüş ve vasiyeti uyarınca da dergâhında annesinin ayakucuna gömülmüştür. Nureddin Cerrahi ile ilgili birçok menkıbe ve öykü bulunmaktadır. Ayrıca Mürşid-i Dervişanı Risalesi, Nutk-u Şerif, Nasihat-Ali isimli eserleri ile ilahileri bulunmaktadır.

Nureddin Cerrahi’nin türbesi İstanbul’un en büyük evliya türbelerinden olup, tevhidhane ile türbe aynı yapı içerisindedir. Ortak bir çatı ile üzeri örtülmüştür. Tevhidhane-türbe 18.50x14.00x16.00 m. ölçüsünde yamuk bir alanda yapılmıştır. Daha sonra bu yapıya küçük türbe, cennet oda gibi bölümler eklenmiştir. Yapının doğu kesimindeki 16.00x7.50 m.lik bölüm tevhidhaneye, batı kısmındaki 18.50x6.50 m.lik bölüm de türbeye ayrılmıştır. Her iki bölüm birbirlerinden dikmelerle ayrılmıştır.

Türbe içerisinde 44 kişi gömülüdür. Bunların başında Nureddin Cerrahi’nin yanı sıra Şeyh Seyyid Süleyman Veliyüddin Efendi, Şeyh Muhammed Hüsameddin Efendi, Seyyid Abdüşşekür Efendi, Şeyh Seyyid Abdülaziz Zihni Efendi, Şeyh Galib’in torunu Nemika Hanım ve diğer şeyhler ile müritler gelmektedir.


Oğlanlar (Olanlar) Türbesi (Fatih)

İstanbul ili Fatih ilçesi, Murat Paşa Mahallesi’nde, Murat Paşa Camisi’nin avlusunda bulunan bu türbe, Sultan Abdülaziz (1861–1876) tarafından 1871 yılında yaptırılmıştır. Oğlanlar Dergâhının ilk banisi olan Yakub Ağa’nın ölümünden sonra Oğlanlar Tekkesi XIV. yüzyılın başlarında yapılmıştır.

Bu türbe ve yanındaki sebil Aksaray Çakır Ağa Mahallesi’nde bulunuyordu. Millet Caddesi açılırken dergâh yıkılmış, türbe ve sebil kısmı da Murat Paşa Camisi’nin avlusuna getirilmiştir.

Oğlanlar Şeyhi lakabı ile tanınan İbrahim Efendi İstanbul’da Hakikizade Osman Efendi’den Halveti hilafeti almış, daha sonra dönemin tanınmış mutasavvıflarından Aziz Mahmut Hüdai Efendi ve Abdülahad Nuri Efendi’den ders görmüş 1656 yılında İstanbul’da ölmüş ve dergâhının yanına gömülmüştür.

Türbe ve ona bitişik olan sebil tek bir mekân içerisindedir. Sebilin pencereleri aynı zamanda hacet (ziyaret) penceresi niteliğindedir. Türbe ve sebilin caddeye yönelik ikisi dar, ikisi geniş olmak üzere dört penceresi vardır. Bu pencerelerin aralarına yuvarlak madalyonlar içerisinde Kadiri sembolü olan Kadiri gülleri ve beş kollu yıldızlar yerleştirilmiştir.

Türbe içerisinde Şeyh İbrahim Efendi, Yakub Ağa ve kim oldukları bilinmeyen dört kişiye ait altı adet sanduka bulunmaktadır.


Ramazan Efendi Türbesi (Fatih)

İstanbul ili Fatih ilçesi, Kocamustafapaşa Arabacı Beyazıt Mahallesi, Ramazan Efendi Sokağı’nda, Ramazan Efendi Camisi içerisinde bulunan türbe, cami ile birlikte, Bezirgân Hacı Hüsrev Çelebi tarafından Mimar Sinan’a 1506’da yaptırılmıştır.

Ramazan Mahfi Efendi, Halveti Tarikatının kollarından Ramazaniye şubesinin kurucusudur. Ramazan-uddin Mahfi ismi ile tanınmış, 1542 yılında Afyon’da dünyaya gelmiştir. Şeriat ve tarikat alanında devrinin ünlü ilim adamlarından ders almış ve sonra da onlara katılmıştır. Şeyh Muhiddin Mehmed Çelebi Karahisari’nin hizmetinde bulunmuş ve Onun tarafından tarikat hırkası giydirilmiştir. 1585 yılında İstanbul’a gelerek Kocamustafapaşa semtinde Bezestani Hoca Hüsrev Çelebi tarafından kendisi için yaptırılan cami ile dergâhta ders vermiştir. Birçok öğrenci yetiştirmiş, kerametleri ile tanınmıştır. Özellikle rüya tabirlerinde bilgisi bulunuyordu. 1616 yılında ölmüş ve dergâhının türbesine gömülmüştür.

Türbe 9.00x8.50 m. ölçüsünde yamuk dikdörtgen planlı olup, yarım altıgen bir çıkma ile genişletilmiştir. Moloz taş ve tuğla duvarlı türbenin üzeri ahşap bir çatı ile örtülmüştür. Güneybatı ve kuzeydoğu köşesinde iki giriş kapısı, diğer yönlerinde de birer penceresi bulunmaktadır. Ramazan Efendi’nin sandukasının bulunduğu çıkmanın yüzlerine de yuvarlak pencereler açılmıştır. Sandukanın bulunduğu bölüm kubbe altına rastlamaktadır. Sandukanın etrafı demir parmaklıklarla çevrilmiştir. Türbe içerisinde herhangi bir bezeme bulunmamaktadır.

Türbede Ramazan Efendi ile birlikte kim oldukları bilinmeyen biri kadın yedi erkek gömülüdür. Türbe, İstanbul Türbeler Müdürlüğü’nün yönetimindedir.


Şeyh Velayet Türbesi (Fatih)

İstanbul ili Fatih ilçesi, Karagümrük, Haydar Mahallesi, Şair Balcı Sokağı’nda bulunan bu türbenin yapım tarihi bilinmemektedir. Yapı üslubundan XVI. yüzyılın sonlarına doğru yapıldığı sanılmaktadır. Yanında Âşık Paşazade Türbesi bulunmaktadır.

Şeyh Velayet Peygamber’in soyundan gelmiş olup, gerçek ismi Seyyid Velayet bin Seyyid İshak’dır. Bursa’da dünyaya gelmiş devrin ünlü âlimlerinden aklî ve nakli ilimler öğrenmiş, Molla Gürani’den de hadis dersleri almıştır. Şeyh Ahmed’den feyz almış ve tasavvuf yolunda ilerledikten sonra birçok öğrenci yetiştirmiş ve 1522 yılında İstanbul’da ölmüştür.

Türbe Klasik Osmanlı mimarisi üslubunda, köfeki taşından kare planlı olup, üzeri kubbe ile örtülüdür. Türbe altlı ve üstlü iki sıra pencere ile aydınlatılmıştır. İç kısmında bezemeye rastlanmamaktadır.

Türbe içerisinde Seyyid Velayet Efendi’den başka eşi, oğlu, halefi Derviş Muhammed ve dergâh şeyhleri olan on bir kişi gömülüdür.


Sümbül Efendi Türbesi (Fatih)

İstanbul Fatih ilçesi, Kocamustafapaşa’da Kocamustafapaşa Camisi’nin avlusunda bulunan bu türbe 1529 yılında yaptırılmıştır.

Sümbül Sinan Efendi Halveti tarikatının Cemali koluna bağlı Sümbüliye şubesinin kurucusudur. Gerçek ismi Yusuf olup, Zeynüddin unvanı ile tanınmaktadır. Halk Ona Sümbül Efendi ismini yakıştırmıştır. Sümbül Efendi Merzifon’da 1451 yılında doğmuş, İstanbul’a gelerek medrese eğitimi almıştır. Daha sonra Halveti Tarikatına girmiş, Mısır’a gitmiştir. Dergâh şeyhi Mehmed Cemaleddin Efendi’nin ölümü üzerine ve Onun vasiyeti ile İstanbul’a gelerek 1494 yılında tekkenin başına geçmiştir. Birçok mürit yetiştirmiştir. Merkez Efendi de Onun yetiştirdiği halifelerden birisidir.

Sümbül Efendi birçok camide vaaz vermiş, Yavuz Sultan Selim’in yaptırdığı Yavuz Sultan Selim Camisi’nde 1523’te ilk vaazı vermiştir. Sümbül Efendi 78 yaşında, 1529 yılında ölmüş ve dergâhının haziresine gömülüp, üzerine türbesi yapılmıştır.

Türbe bugünkü görünümünü Sultan II. Mahmud (1808–1839) zamanında yapılan onarım ve Serasker Mehmed Rıza Paşa’nın 1920 yılından önce yaptırdığı restorasyon ile almıştır. İlk yapıldığı zaman sekizgen planlı olan türbe, bugün yuvarlak planlı ve üzeri kubbelidir. Türbenin güneyine yamuk planlı bir giriş bölümü eklenmiş, bu bölüme Sümbül Efendi ile Serasker Rıza Paşa’nın mezarlarının bulunduğu bölümün kapıları açılmıştır. Ayrıca burada Hattat Ömer Efendi’nin mezarı ile bir de kuyu bulunmaktadır.

Sümbül Efendi Türbesi’nin dört kenarında şadırvan avlusuna açılan demir şebekeli birer penceresi bulunmaktadır. Bunların üzerine de oval tepe pencereleri yerleştirilmiştir. Tepe pencereleri alçıdan sümbül demetleri ile çevrelenmiştir. Türbenin üzeri ahşap bir kubbe ile örtülmüştür. Kubbe eteğindeki kurşun kaplı saçak türbenin giriş bölümüne dalgalanarak hareket kazandırmıştır. Türbenin içerisi oldukça sadedir. Sümbül Efendi Türbesinin girişindeki Serasker Rıza Paşa’nın türbesini torunları yaptırmıştır.

Sümbül Efendi Türbesi İstanbul Türbeler Müdürlüğü’nün yönetiminde olup, ziyarete açıktır.


Safiye Sultan (Rahime Hatun) Türbesi (Fatih)

İstanbul Fatih ilçesi, Kocamustafapaşa Semtinde, Sümbül Efendi Camisi’nin avlusunda bulunan türbenin yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Türbenin kitbaesi de olmadığından kime ait olduğu da kesinlik kazanamamıştır. Bazılarına göre Koca Mustafa Paşa’nın kızı Safiye Sultan’ın, bazılarına göre de Sümbül Sinan’ın eşi Safiye Sultan’a aittir. Ayvansarayi Hafız Hüseyin Efendi’nin Hadikatü’l Cevâmi isimli eserinde türbenin Koca Mustafa Paşa’nın kızı Safiye Sultan’a ait olduğu yazılıdır. Halk arasındaki söylentiye göre de türbede Rahime Hatun isimli bir kişi gömülüdür.

Türbe Sümbül Efendi Camisi’nin yanında önünde revak bulunan sekizgen planlı kubbeli bir yapıdır. Klasik Osmanlı mimari üslubunda, kesme taştan yapılmıştır. Her cephesine altlı üstlü ikişer pencere açılmıştır. Alt sıra pencerelerin üzerlerinde Bursa kemeri şeklinde hafifletme kemerlerine yer verilmiştir. Türbe son derece sade olup, herhangi bir bezemesi bulunmamaktadır.


Şeyh Emir Ahmet Buhari Türbesi (Fatih)

İstanbul ili Fatih ilçesi, Hoca Üveys Mahallesi, Emir Buhari Sokak’ta, Emir Buhari Camisi’nin avlusunda bulunan bu türbe, yanındaki tekke ile birlikte Sultan II. Bayazıd (1481–1512) tarafından yaptırılmıştır. Türbenin yapım tarihi kesin değildir. Darüssaade Ağası Cevher Ağa 1779’da türbeyi onartmıştır. Bunu belirten kitabe de türbe kapısı üzerine konulmuştur.

Şeyh Emir Ahmed Buhari, Buhara’da dünyaya gelmiş, Fatih Sultan Mehmet (1444–1446/1451–1481) devrindeki ilk Nakşibendî şeyhi Simavlı Molla Abdullah İlahi’den ders almıştır. Fatih Külliyesi yakınında bir mescit ve dergâh yaptırmış ve burada ders vermiştir. Ayvansaray ve Edirnekapı’da Nakşibendî dergâhları açmıştır. Sultan II. Bayazıd ile zaman zaman dini sohbetler yapmıştır. Onunla ilgili birçok menkıbe bulunmaktadır.

Türbe kare planlı, kesme taştan yapılmıştır. Üzeri tek kubbe ile örtülüdür. Türbe içerisinde hiçbir bezeme unsuru bulunmamaktadır.

Türbede Şeyh Ahmed Buhari’nin sandukası bulunmakta olup, avlusunda Nakşibendî şeyhlerine ait mezar taşları vardır.


Ebu Eyyub El Ensari Türbesi (Eyüp)

http://frmevrensel.com/images/statusicon/wol_error.gifClick this bar to view the full image.http://www.kenthaber.com/Resimler/20...9/00096727.jpg
İstanbul Eyüp ilçesinde Eyüp Camisi’nin avlusunda bulunan bu türbe Fatih Sultan Mehmet (1441–1446/1451–1481) döneminde Eyüp Sultan Külliyesi ile birlikte yaptırılmıştır. Eyüp Sultan Türbesi kuruluşundan günümüze kadar Müslümanların en çok rağbet ettiği, doğum, sünnet, evlenme, ölüm nedeni ile ziyaret ettikleri, çeşitli adaklar adadıkları bir ziyaretgâh konumundadır. Osmanlı hükümdarları da taklid-i seyf (kılıç kuşanma) törenlerini Eyüp Sultan Türbesinde yapmışlardır. Bundan ötürü de türbe Osmanlı döneminde bir bakıma devlet protokolü içerisinde yer almıştır. Bu nedenle de padişahların, hanedan ve saray mensuplarının, devlet ricalinin, ulemanın, tarikat mensuplarının ilgi odağı haline gelmiş, çevresinde Ona yakın olmak arzusu ile diğer türbeler ile mezarlıklar gelişmiştir.

Eyüp Sultan Külliyesi ile birlikte türbe de çeşitli dönemlerde onarılmış ve onunla ilgili ek binalar ile vakıflar yapılmıştır.

Ebu Eyyub El Ensari Osmanlı döneminde Hazreti Halid, günümüzde de Eyyup Sultan olarak tanınan sahabeden Halid bin Zeyd Ebu Eyüp El Ensari Hazreti Muhammedi Mekke’den Medine’ye hicret ettiği sırada evinde ağırlamış, bunun için de Mihmandar-ı Resulullah sıfatı ona verilmişti. Emevilerin 668’de İstanbul’u kuşatması sırasında surların yakınında ölmüştür. Mezarının İstanbul’un fethinden sonra Bayrami tarikatının şeyhi Akşemseddin tarafından bulunduğu rivayet edilmektedir. Bunun üzerine de Fatih Sultan Mehmed mezarın üzerine türbesini yaptırmıştır.

Osmanlı mimarisinde özgün tasarımını günümüze kadar koruyan bu türbe şehrin en eski tarihli Osmanlı mezar anıtıdır. Kesme köfeki taş duvarlı türbe, sekizgen planlı olup üzeri kubbe ile örtülmüştür. İlk yapıldığı dönemde Kıble yönüne açılan kapısının önünde kubbeli küçük bir revak olduğu sanılmaktadır. Türbenin güney, güneybatı ve güneydoğu kenarları Sultan I.Ahmed’in (1603–1617) yaptırmış olduğu ziyaret bölümünün içerisinde kalmıştır. Bu bölümle ilgili arka taraftaki hazireye yönelik diğer beş cephesinde ilk yapıya ait özgün tasarımlar görülmektedir. Bu cephelerde birbirleri ile ahenkli mimari oranlar ve sadelikler dikkati çekmektedir. Silmelerle çerçevelenmiş olan cephelerin düşey eksenlerine ikişer pencere yerleştirilmiştir. Tuğla örgülü, dışarıdan kurşun kaplı olan türbe kasnaksız, doğrudan doğruya duvarlar üzerine oturtulmuştur. Türbenin girişi basık kemerli mihrap biçiminde girintilerin bulunduğu sivri kemerli bir niş içerisine alınmıştır. Fatih dönemine ait olan ahşap kapı kanatları sonradan, I. Ahmed tarafından yaptırılmış olan çıkış koridorunun girişindeki kapıya yerleştirilmiştir. Türbenin emniyetini sağlamak için de onların yerine madeni kapı kanatları takılmıştır. Bunların önünde de Sultan II. Abdülhamid’in (1876–1909) kendi eliyle yaptığı ve türbeye hediye ettiği sedef kaplamalı bir parmaklık bulunmaktadır.

http://www.kenthaber.com/Resimler/20...9/00096732.jpg
Türbe girişinin solunda Sultan I. Ahmed tarafından yaptırılmış sebile kadar devam eden ve iki levhadan meydana gelen sülüs bir kitabeye yer verilmiştir. Bu kitabe Şeyhülislâm Hoca Sadeddinzade Mehmed Esad Efendi tarafından yazılmıştır. Kitabe Arapça olup, Halid bin Zeyd için kaleme alınmış bir mersiyedir. Türbenin hacet penceresi yanındaki giriş kapısı üzerinde Sultan I. Ahmed zamanında konulmuş mermer bir kitabe bulunmaktadır.

Kitabe:
“Müyesser eyledi bu meşed-i envar-ı pûr feyz ü vefa
Resullulah-ı mihman iden yâr-ı vefâkarı
Türab-ı merkad-pâk-ı mücellâ eyler ensari
Mücahid fi sebilillah Ebu Eyyub El-Ensâri.”

Ziyaret penceresinin üzerinde de sülüs yazı ile Halid bin Zeyd’e ithaf edilmiş bir dörtlüğe yer verilmiştir. Pencerenin içerisinde de Sultan I. Ahmed’in yazdığı 1612 tarihli bir başka manzum kitabe daha bulunmaktadır. Ziyaret penceresinin madeni parmaklıkları önünde Kelime-i Tevhid içeren pirinç şebekelerdeki Mühr-ü Süleyman motifleri de bulunmaktadır. Ne yazık ki bu motifler 1970’li yıllarda İsrail’le bağlantılı görülmüş ve kesilerek yok edilmiştir. Ziyaret penceresinin iç tarafında Halid bin Zeyd ile ilgili bir hadis kitabesi bulunmaktadır. Bu bölümler Sultan III. Selim tarafından ziyaretçileri yağmurdan korumak amacıyla volütlü başlıkları olan mermer sütunların taşıdığı, ahşap saçaklı bir sundurma altına alınmıştır.

http://www.kenthaber.com/Resimler/20...9/00096734.jpg
Ziyaret bölümünde ziyaret penceresinin bulunduğu duvarın iç yüzüne Hazreti Muhammed’in ayak izinin korunduğu bir dolap dikkat çekmektedir. Bu dolabın üzerindeki talik yazılı manzum kitabede de Hazreti Muhammed’in ayak izinin buraya Sultan I. Mahmud tarafından konulduğu yazılıdır. Bazı kaynaklarda da bu ayak izinin Sultan III. Osman tarafından buraya konulduğu belirtilmektedir. Ayak izinin bulunduğu dolabın üzerinde Sultan I. Ahmed’in, Sultan III. Osman’ın ve Sultan III. Selim’in kitabelerine yer verilmiştir. Bu bölümlerin üzeri bağdadi tekne tonoz bir tavanla örtülüdür.

Türbenin ziyaret bölümünü iç avludan ayıran duvarlar XVI.-XVII. yüzyıl İznik, Kütahya ve Tekfur Sarayı çinileri ile bezenmiştir. Ayrıca Yıldız ve Avrupa çinileri de onları tamamlamıştır. Bu çiniler ziyaret bölümünün basık kemerli girişi ile ziyaret penceresini (hacet penceresi) çevresini kaplamaktadır.

Türbe duvarları iç yüzeylerde pencere sıralarının altına kadar beyaz zeminli XVIII. yüzyıl Kütahya çinileri ile kaplanmıştır. Bu çinilerin bitiminde çiniden lacivert zeminli, beyaz renkli bir ayet kuşağına yer verilmiştir. İstifli sülüs ile yazılan bu yazı kuşağından sonra duvarların tüm yüzeyleri kubbe içlerine kadar büyük olasılıkla Sultan III. Selim (1774–1789) zamanında yapılmış olan barok üslupta kalem işleri ile bezenmiştir. Kubbe merkezindeki yuvarlak madalyon içerisinde istifli celi-sülüs yazı ile Fatih döneminden kalma bir ayet yazılıdır.

Eyüp Sultan’ın sandukasını örten Sultan II. Mahmud’un (1808–1839) hediyesi olan siyah puşidenin üzerine simle sülüs yazılar işlenmiştir. Bu yazıların büyük kısmını devrin ünlü hattatı Mustafa Rakım Efendi, bir kısmını da Sultan II. Mahmud yazmıştır.

http://www.kenthaber.com/Resimler/20...9/00096737.jpg
Türbenin etrafı Sultan III. Selim’in yaptırdığı som gümüşten bir şebeke ile çevrilidir. Bu şebeke Osmanlı maden sanatının barok üslupta yapılmış en güzel madeni eserlerinden birisidir. Şebekenin uzun kenarları üçer, kısa kenarları da ikişer tane olmak üzere toplam on parçadan meydana gelmiştir. Şebeke beyzi madalyonlar ve ‘C’ şeklindeki kıvrımlar ile tüm yüzeyi kaplamış ve dikmelerle de birbirine bağlanmıştır. Bütün bu parçalar ‘S’ kıvrımlarından oluşan dalgalı bir alınlıkla sona ermiştir. Dikmeler ve alınlıkların üzerinde istiridye biçiminde tepelikler bulunmaktadır. Şebekenin uzun kenarının ortasında iç içe iki yuvarlak madalyon bulunmaktadır. Bu madalyonlar sülüs yazılı Besmele ve Fatiha suresini içermektedir. Şebekenin baş tarafına da kordonlu perde motifleri içerisinde kalan dikdörtgen çerçevelere aynalı bir yazı ile “Ya Hazret-i Halid” yazılmıştır. Ayrıca bunun yanına da Halid Bin Zeyd’in sancaktar olduğunu simgeleyen sancak kabartmalarına da yer verilmiştir. Şebekenin alınlıklarına da Bakara ve Al-i İmran suresinin bazı ayetleri yazılmıştır. Şebekenin ayakucuna da dikdörtgen çerçeveler içerisinde Sultan III. Selim’in Şair Münip Efendi’ye 1792 yılında yazdırdığı talik yazılı bir dörtlüğe yer verilmiştir.

“Meşhed-i pâk Alemdar Resul
Zahir-i bâtın gülzâr-ı Naim
Sarf-ı himmetle ana sabıkta
Kıldı Han Ahmed-i Evvel tazim
Şimdi Sultan Selim-i sâlis
Yapdı ol gevhere halka-i sim
Yazdı itmamına târih Münib
Pâk-i vâlâ eser-i Şah Selim.”

http://www.kenthaber.com/Resimler/20...9/00096736.jpg
Eyüp Sultan Türbesinde sandukanın ayakucunda Kısmet Kuyusu denilen bir kuyu bulunmaktadır. Bu kuyunun daha önce burada var olan bir Bizans manastırının ayazmasının devamı olduğu sanılmaktadır. Bu kuyu ile ilgili İstanbul folklorunda bir takım efsaneler bulunmaktadır. Kuyu sivri kemerli bir nişin içerisindedir. Bu nişin üzerine de sülüs yazı ile manzum bir kitabe yazılmış ve Sultan I. Ahmed tarafından yaptırıldığı belirtilmiştir.

Kitabe:
“Bu kuyu kim ol nezir suyu âlem içre zemzemân
Alemdâr-ı Resul-ün ayağına yüz sürer zühreyân
Çün defn iddiler ashabın guzâtı bunda bu şâh
Bu cahi ayağı ucuna kazup eylediler inşâi
Şu dem kim türbenin içini dışını kıldı Ahmed Hân
Yapub mermerleri ile eyledi ihya ol şükur-güftâr
N’ola ol pâdişâh-ı Hâfız’a cümle umurunda
İlâhi emre eyle yâver ola bu Server-i Ensâr
1016 (1607).”

Türbenin altında zemin suyunun türbeye zarar vermemesi için Sultan II. Mahmud tarafından bazı dehlizlerin yapıldığı da söylenmektedir. Türbede çeşitli dönemlerde buraya vakfedilmiş olan zengin eşyalar bulunmaktadır. Bunların başında sandukanın üzerinde yuvarlak bir kandil gelmektedir. Sultan III. Ahmed (1703–1730) buraya altın ve gümüşten buhurdanlar, zemzem kapları hediye etmiştir. Türbenin duvarlarında Sultan I. Ahmed, Sultan III. Mustafa, Sultan III. Selim, Sultan II. Mahmud ve Sultan Abdülaziz’in yazmış oldukları levhalar bulunmaktadır. Buradaki Sancağı Şerif 1703 yılına kadar burada korunmuş, daha sonra Topkapı Sarayı Hırka-i Saadet Dairesi’ne götürülmüştür.

Türbe içerisindeki Kuran, şamdan, el yazması gibi eserlerin bazıları Topkapı Sarayı Müzesi’nde, Türk ve İslâm Eserleri Müzesi’nde korunmaktadır.

Türbe günümüzde İstanbul Türbeler Müdürlüğü’nün yönetiminde olup ziyarete açıktır.


Sultan Mehmed Reşat Türbesi (Eyüp)

İstanbul ili Eyüp ilçesinde, Boyacı Sokağı ile Haliç arasında, bahçe içerisinde bulunan Sultan V. Mehmed Reşat (1909–1918) Türbesi Mimar Kemalettin tarafından 1913–1914 yılında Neo-Klasik üslupta yapılmıştır.

Sultan Mehmet Reşat 35. Osmanlı padişahı olup, Sultan Abdülmecid’in oğlu, Sultan II. Abdülhamid’in kardeşidir. İyi bir eğitim görmüş, Sultan II. Abdülhamid’in tahttan indirilmesi üzerine 1909 yılında padişah olmuştur. Döneminde II. Meşrutiyet ilan edilmiş ve 1912 yılında Balkan Savaşı, ardından da 1914 yılında I. Dünya Savaşı başlamıştır. Savaş sırasında 74 yaşında ölmüş ve Eyüp’teki türbesine gömülmüştür.

Sultan V. Mehmed Reşat sağlığında türbesi Mimar Kemalettin’e yaptırmıştır. Bu türbe Neo-Klasik üslupta, İstanbul surları dışında yapılmış olan ve aynı zamanda da en son Osmanlı padişah türbesidir. Türbe, sekizgen planlı olup, kesme köfeki taşından ve mermerden yapılmış üzeri tek kubbe ile örtülmüştür. Zeminden oldukça yüksek bir kaide üzerindeki türbeye on basamaklı mermer bir merdivenle çıkılmaktadır. Türbenin giriş kapısı Haliç’e yöneliktir. Rıhtımda olmasından ötürü de büyük sandalların yanaşabilmesi için küçük demir iskele babaları ile rıhtım desteklenmiştir. Ancak 1986 yılında önünden kazıklı bir yol geçirilince türbenin bu bölümleri toprak altında kalmıştır. Günümüzde demir parmaklıklı, içerisinde iki küçük havuz bulunan bir bahçe içerisindedir.

Türbenin her yüzünde üstte iki, altta da bir olmak üzere on dört penceresi vardır. Sivri kemerli alt sıra pencereler birer atkı ile ikiye bölünmüştür. Bu pencerelerin üzerine gösterişli birer başlıklar yerleştirilmiştir. Köşelerdeki yarım silindir duvar payeleri ile cepheler hareketlendirilmiştir. Ayrıca kubbe eteğinde mermer bir silme türbeyi çepeçevre dolaşmaktadır. Türbenin kuzeydoğu ve kuzeybatı köşelerine yarım kubbeli birer hücre eklenmiştir. Giriş kapısının bulunduğu nişin içerisine Sad suresinin 50. ayeti yazılmıştır. Bu nişin üzerine de Ömer Vasfi Efendi’nin yazmış olduğu Besmele’ye yer verilmiştir. Bunun altına da türbenin yapım tarihi olan 1913–1914 yazılıdır.

Türbenin içerisi klasik Osmanlı mimarisi üslubunda bezenmiştir. Zeminden üst sıra pencerelerin altına kadar çinilerle kaplanmıştır. Bu çiniler XVI. yüzyıl çinilerinin kopyaları olup, XX. yüzyılın başlarında Kütahya’da Hafız Emin Efendi tarafından yapılmıştır. Çini panoların üzerine de Besmele ve Fecr suresini içeren lacivert zeminli, beyaz yazılı bir kuşak çepeçevre içerisini dolaşmaktadır. Ayrıca türbe içerisinde altın zeminli, kırmızı, mavi parlak renklerin çok zengin biçimde kullanıldığı kalem işleri bulunmaktadır. Pencereler de vazodan çıkan lalelere benzer vitraylarla süslenmiştir.

Sultan Mehmed Reşad’ın sandukasının etrafı pirinç bir şebeke ile çevrilmiştir. Buraya pirinç üzerine Esma-ül Hüsna yazılıdır. Şebekenin baş tarafında Yal Latif ve Ya Hafız yazıları bulunmaktadır. Baş tarafındaki 1919 tarihli levhada da:

“Cennet mekân El-Gâzi Sultan Mehmed Reşad Han
İbn-i Sultan El-Gazi Abdül-mecid Han Hazretleri” yazılıdır.

Türbe içerisinde Sultan Mehmed Reşad’ın ahşap sandukasının yanı sıra baş kadını Kâm-res Kadın Sultan (1921) ile Sultan Mehmed Reşad’ın Dürriaden Kadın’dan doğan oğlu Necmeddin Efendi (1913) gömülüdür.

Türbenin haziresinde Sultan Mehmed Reşad’ın torunu, Şehzade Mehmed Ziyaeddin’in oğlu Şehzade Mehmed, Nazım Efendi, Şehzade Mehmed Ziyaeddin’in oğlu Şehzade Ömer Fevzi Efendi ve padişaha hizmet edenlerin mezarları bulunmaktadır.

Türbe İstanbul Türbeler Müdürlüğü’nün yönetiminde olup, ziyarete kapalıdır.


Adile Sultan Türbesi (Eyüp)

http://www.kenthaber.com/Resimler/20...9/00096762.jpg
İstanbul Eyüp ilçesi, Bostan İskelesi Sokağı’nda, Hüsrev Paşa Türbesi’nin solunda, Hüsrev Paşa Kütüphanesi’nin de karşısında bulunan Adile Sultan Türbesi Adile Sultan’ın 1899 yılında ölmesinden önce, 1849 yılında Sultan Abdülmecid (1839–1861) devrinde yapılmıştır. Bu türbeye eşi olan Sadrazam Mehmed Ali Paşa Türbesi de denilmektedir.

Adile Sultan Sultan II. Mahmud’un (1808–1839) kızı, Sultan Abdülmecid’in (1839–1861) de kız kardeşidir. Küçük yaşta annesi Zernigâr Hatun’u kaybetmiş ve II. Mahmud’un baş kadını Nevfidan Kadın tarafından büyütülmüştür. Adile Sultan Osmanlı sarayında özel hocalar tarafından yetiştirilmiş, edebiyat, din, müzik ve hat sanatı dersleri almıştır. Tophane Müşiri Mehmed Ali Paşa ile 1845 yılında evlenmiştir. Divanı olan tek padişah kızı olup, aynı zamanda Nakşibendî tarikatına mensup idi. Şiirlerinde mersiyeler ve gazelleri bulunmaktadır. Hayırsever bir kişi olup, yoksulları okutmuş, gelinlik kızlara çeyiz yaptırmış, suyu akmayan çeşmelerin suyunu akıtmıştır. Balâ Süleyman Ağa Külliyesi’ni yeniden yaptırmış ve sağlığında on dört ayrı vakıf kurdurmuş, vasiyeti uyarınca da ölümünden sonra serveti ve eşyaları satılarak yoksullara yardım için harcanmıştır.

Sadrazam Mehmed Ali Paşa Tophane Müşirliği, Kaptan-ı Deryalık ve Sadrazamlık görevlerinde bulunmuş, 1868 yılında da ölmüştür.

Türbe dikdörtgen planlı olup, üzerleri çapraz tonozlu iki odadan meydana gelmiştir. Bu odaların üzerleri birer kubbe ile örtülüdür. Türbenin cepheleri sarı Afyon mermerinden yapılmış, pencere şebekeleri ise özel olarak dökülmüştür. Türbe içerisinde XIX. yüzyılın tipik kalem işlerine yer verilmiştir. Ayrıca iki bölümün ortasındaki kapı ile pencerelerin demir parmaklıklarına son derece ince işçilik gösteren bezemeler yapılmıştır. Giriş kapısı üzerinde kardeşi Abdülmecid’in 1849 tarihli tuğrası bulunmaktadır.

Türbe girişinin sağındaki bölümde Adile Sultan, eşi Sadrazam Mehmed Ali Paşa, kızları Sıdıka, Aliye, Hayriye sultanlar ile oğlu İsmail Bey’in sandukaları bulunmaktadır. Sol tarafındaki bölümde de Sultan V. Murad’ın eşi Resân Hanım (1910), Sultan V. Murad’ın Resân Hanım’dan doğan kızı Aliye Sultan’ın (1903) sandukaları bulunmaktadır. Buradaki üçüncü mezar yerine gömü yapılmamıştır.


Abdurrahman Paşa Türbesi (Eyüp)

İstanbul Eyüp ilçesi, Camii Kebir Caddesi ile Boyacı Sokağı’nın kesiştiği noktada bulunan bu türbe, kitabesinden öğrenildiğine göre Şekerpare Kadın tarafından 1648 yılında Abdurrahman Paşa için yaptırılmıştır.

Abdurrahman Paşa Sultan İbrahim (1640–1648) döneminde Babüssaade Ağası olmuştur. Osmanlı sarayında Enderun’dan yetişmiş, Anadolu ve Mısır valiliklerinde bulunmuş 1652 yılında da öldürülmüştür.

Türbe köfeki taşından, sekizgen planlı kubbeli bir yapıdır. Klasik Osmanlı üslubunda olan türbenin kubbeye geçişleri pandantiflerle sağlanmıştır. Türbenin içerisi altlı üstlü iki sıra halinde, dikdörtgen silmelerle çevrilmiş pencerelerle aydınlatılmıştır. Bunlardan alt sıra pencereler mermer şebekeli, dikdörtgen söveli, üst sıradakiler ise sivri kemerli alçı vitraylıdır. Bu vitraylarda madalyonlar içerisinde çiçek demetlerinden oluşan bezeme görülmektedir.

Türbenin giriş kapısı üzerinde on dört mısralık kitabede Şekerpare Kadın’ın türbeyi kendisi için yaptırdığı yazılıdır. Ancak Sultan İbrahim’in başmusahibesi olan Şekerpare Kadın gözden düşmüş ve kendisi için yaptırmış olduğu bu türbe Babüssaade Ağası Abdurrahman Ağa ile Hazine-i Hassa Ağası Hasan Ağa’ya satılmıştır.

Kitabe:
“Çûn Şekerpare Kadın Türbesi’ni mîrînden
Nakd-i semen ile becitmek olundu ferman
İstirâ üzre eylediler ânı bahâsını virüb
İstirâk üzre iki zâbit sâhib-i erkân
Birisi Bâb-ı Saâdet Ağası kim dinülür
Nâmına İzzet-i ikrâm ile Abdurrahman
Birisi de Ser-hazîn Hasan Ağa odur
Kadr ile hâfız-i emvâl-i Şehinşah-ı cihân
Oldular ol iki ağay-ı mikerrem zirâ
Birbirine meveddet ile misâl ihvân
Dâr-ı dünyâ-vü ukbada Hûda-i Cevrî
Birbirinden ayırmağa bi-hakkı Furkân
Aldılar türbeyi bin ellisekizde ikisi (1648)
Hak mahallinde ide her birine kasr-ü cinân.”

Türbede Abdurrahman Paşa’nın yanı sıra Sultan I. İbrahim döneminde Hazine-i Hassa Ağası ve Baş Hazinedar görevlerinde bulunmuş olan Hasan Ağa gömülüdür. Hasan Ağa Abdurrahman Ağa ile birlikte 18 Haziran 1652 yılında öldürülmüştür. Ayrıca Sadr-ı Esbak Mustafa Nail Paşa’nın eşi olan Fatma Sultan da (1867) burada gömülüdür.

Abdurrahman Paşa Türbesi uzun süre marangoz atölyesi olarak kullanılmış, 1957 yılında İstanbul Vakıflar Baş Müdürlüğü Y.Mimar Vasfi Egeli tarafından restore edilmiş, önündeki sebil kısmı ise bu arada kaldırılmıştır.


Bulak Mustafa Paşa Türbesi (Eyüp)

İstanbul ili Eyüp ilçesinde, Eyüp Camisi’nin Musalla Kapısı denilen yerde bulunan bu türbe Mimar Sinan tarafından 1534 yılında yapılmıştır.

Bulak Mustafa Paşa, Kanuni Sultan Süleyman (1520–1566) dönemi vezirlerindendir. Bulak, Pulak, Palak ve Balak isimleri ile tanınmıştır. Osmanlı sarayında Enderun’dan yetişmiş, Yanya Beylerbeyi ve 1520’de Kaptan-ı Derya olmuştur. Döneminde Rodos Adası ele geçirilmiştir. Daha sonra Şam Beylerbeyi ve Kubbealtı veziri olmuş, 1534 yılında da ölmüştür. Gelibolu’da cami ve medresesi bulunmaktadır.

Türbe sekizgen planlı, köfeki taşından yapılmıştır. Türbenin her köşesinde birer kesme taş paye, kaş kemerler bulunmakta olup, bunlar kubbeyi taşımaktadır. Kubbe alçak bir kasnak üzerine oturtulmuştur. Açık kenarlı türbenin kenarlarında on iki genlerin kesişmesinden oluşan geometrik mermer şebekeler bulunmaktadır. Kubbede mavi zeminli bitkisel bezemeli bir madalyon vardır. Türbe içerisinde bulunan lahit şeklindeki mezar da kabartma madalyonlu çiçeklerle bezelidir.

Türbenin kapısı üzerinde 1815 yılında onarıldığını belirten kitabeler bulunmaktadır. Bu kitabelerden birinde; “Tarih-i tâ’mir bâid mütevelli-i vakf mehemmed 1234 (1815)” yazılıdır. Bu kitabenin sağındaki bir başka kitabede de; “Bu türbe Sultan Süleyman’ın kaptanı Bulak Mustafa Paşa’nındır. Tamirine sebep olan mütevellisi, Sirveli Hacı Ahmed Ağa ruhu için Fatiha 148 (1633)” yazılıdır.

Türbe içerisinde üç lahit bulunmaktadır. Bunların ortasındaki lahit Bulak Mustafa Paşa’ya aittir. Diğer lahitler Bulak Mustafa Paşa’nın eşi ve Bekir Bey’e aittir. Türbe İstanbul Vakıflar Baş Müdürlüğü tarafından 1942–1944 yıllarında onarılmıştır.


Defterdar Mahmud Çelebi Türbesi (Eyüp)

İstanbul ili Eyüp ilçesi, Defterdar Caddesi’nde Mahmut Çelebi Camisi’nin avlusunda bulunan bu türbe, Mimar Sinan tarafından 1546 yılında yaptırılmıştır.

Defterdar Mahmud Çelebi, Nazlı Mahmud Çelebi ismi ile de tanınmaktadır. Kanuni Sultan Süleyman (1520–1566) dönemi defterdarlarındandır. Kanuni Sultan Süleyman tarafından 1537–1546 yıllarında Baş Defterdarlık görevine getirilmiştir. Ölümüne kadar da bu görevde kalmıştır. Dafterdar Mahmud Çelebi aynı zamanda devrinin tanınmış bir hattatı olup, Şeyh Hamdullah Efendi’den ders almıştır.

Türbenin dört tarafı açık, kare planlı olup, açık türbe plan tipinde bir yapıdır. Düzgün kesme taştan yapılan türbede baklava başlıklı dört sütunu birbirine bağlayan sivri kemerler ve pandantifler üzerine kubbe oturtulmuştur. Sütunların arası 80 cm. yüksekliğinde geometrik desenli mermer bir şebeke ile çevrilmiştir. Türbenin giriş kapısı üzerinde Kelime-i Tevhid yazılıdır.

Türbe içerisinde Defterdar Mahmud Çelebi’nin sandukası bulunmaktadır.


Ferhad Paşa Türbesi (Eyüp)

http://www.kenthaber.com/Resimler/20...1/00098088.jpg
İstanbul ili Eyüp ilçesi, Eyüp Sultan Mahallesi, Feshane Caddesi üzerinde bulunan bu türbe Ferhad Paşa’nın sağlığında, 1595 yılında yaptırılmıştır.

Ferhad Paşa Sultan III.Murad (1574-1595) ve Sultan III. Mehmed (1595-1603) dönemlerinde sadrazamlık yapmıştır. Osmanlı sarayında Enderun’da yetişmiş, Kapıcıbaşılık yapmış, Sultan III. Murad tarafından Yeniçeri Ağası görevine getirilmiştir. Koca Sinan Paşa sadrazamlıktan alınınca da Rumeli Beylerbeyi olmuştur. Ardından İran Serdarlığı’na (1582) getirilmiş, burada kazandığı zaferden sonra da önce II. Vezir, sonra da Sadrazam olmuştur. Bu görevinin sekizinci ayında 1591’de azledilmiştir. Sultan III. Mehmed zamanında ikinci kez sadrazam olmuş, 1595’te ihanete uğrayarak Yedikule Zindanı’nda öldürülmüş ve kendi adına yaptırdığı türbesine gömülmüştür.

Ferhad Paşa aynı zamanda iyi bir hattat olup, yazdığı Kuranlar bulunmaktadır. Kumkapı’da Musalla Mescidi ismi ile tanınan bir camisi vardır.

Türbenin yapımında kesme köfeki taşları ile yer yer renkli taşlar birlikte kullanılmıştır. Bu türbe Klasik Osmanlı türbe mimarisinin son dönemlerine ait renkli ve hareketli bir dış görünüme sahiptir. Türbe on ikigen planlı olup, on ikigenin her köşesi yarım silindir şeklinde duvar payeleri ile yumuşatılmış ve her cephe silmelerle ikiye ayrılmıştır. Türbenin saçak hattı ise palmet ve mukarnaslı bir kornişle sınırlandırılmıştır. Böylece dış cephedeki yatay ve düşey hatların bir bakıma dengelenmesi sağlanmıştır. Yapının önünde bir revak kısmı bulunmaktadır. Bu revak önden dört, yanlardan da iki sütunun desteklediği basit bir çatı ile örtülmüştür. Cepheler yuvarlak payelerle birbirlerinden ayrılmıştır. Revakın önündeki giriş kapısı üzerine de kitabesi yerleştirilmiştir.

Kitabe:
“Rıhlet itdi dâr-ı ukbây-ı bekâya şâmdân
Sadr-ı âzam Fatih-i mülk-i acem cennet-mekân
İki gez serdar olub İran ve Turan fethine
Surh-ı serler başına tenk oldu Şirâz-ü İsfehan
Feth idüb niçe vilâyet yapdı niçe kal’alar
Lori ve Gori Tumânis Gence ve mülk-i Revân
Rey-ı sâ’ible adüvden aldı âhir intikâm
Mât olub şah-ı Acem bin özr-ile didi amân
Âkıbet şehzâdesin aldı salâh ü sulhle
Düşman-i dini bu üslûb üzre kıldı bî-nişân
Eyledi din-i mübin uğruna çok cehd ü gazâ
Oldu fethi haşrederek âlemde mezkür’ül-lisân
Mevt-i câmın Hakk ana nûş eylemek kıldı nasib
Enbiyâ vü Evliyâ’ya kalmadı çün bu cihan
Mavtinin ilhamla İlmî didi târihini
Eyledi Ferhad Paşa adn-i âlide mekân 1004 (1595).”

http://www.kenthaber.com/Resimler/20...1/00098089.jpg
Türbe alt ve üst sırada pencerelerle aydınlatılmıştır. İki sıra halindeki pencerelerin alt katta olanları dikdörtgen söveli olup, üzerlerinde yuvarlak kemerli alınlıklar bulunmaktadır. İkinci sıradaki pencereler yuvarlak kemerli ve alçı şebekelidir.

Türbe içerisinde, alt sıra pencerelerin sivri kemerli alınlıklarında revzenler kullanılmıştır. Dolap nişlerinin alınlıklarında ise mermer zemin üzerine altın yaldızla ayetler yazılmıştır. Kubbenin ortasındaki rumi ve palmetlerden oluşan kalem işleri arasına Esma-ül Hüsna yazılmıştır. Pencere alınlıklarında ise Fatiha ve İhlâs surelerine ait ayetler bulunmaktadır.

Türbede sekizi mermer, dördü ahşap olmak üzere on altı sanduka bulunmaktadır. Burada gömülü olanların kimler olduğu bilinmemekle beraber, büyük olasılıkla Ferhad Paşa’nın ailesine ait kişilerdir. Türbenin haziresinde Abdüllatif Beyzade Mehmet Bey’in (1726), Bağdat Valisi El Hac Ehmed Paşa’nın eşi Havva Hanım’ın (1773), Halil Hamid Paşazade Arif Efendi’nin eşi Tuba Hanım’ın (1827), Evkafı Hümayun Nazırı Mehmet Halid Efendi’nin (1853), Mehmed Salih Efendi’nin (1893) mezarları bulunmaktadır.


Hacı Beşir Ağa Türbesi (Eyüp)

İstanbul, Eyüp ilçesinde Eyüp Sultan Camisi’nin avlusunda ve Eyüp Sultan Türbesi’nin girişinin yanında bulunan bu türbe 1746 yılında yaptırılmıştır.

Hacı Beşir Ağa, Osmanlı sarayının XVIII. yüzyıldaki en nüfuslu kişilerindendir. Küçük yaşta zenci köle olarak İstanbul’a getirilmiş, Kızlar Ağası Yapraksız Ali Ağa’nın yanında yetişmiş, 1705 yılında saray hazinedarı olmuştur. Darüs-saade Ağası Süleyman Ağa ile birlikte 1713 yılında önce Kıbrıs, sonra da Mısır’da yaşamaya mecbur edilmiştir. Daha sonra Şeyhülharemlik makamına 1717 yılında getirilmiş ve ardından Darüs-saade Ağası olmuştur. Bu görevini Sultan III. Ahmed (1703–1930) ve Sultan I. Mahmud (1730–1754) yıllarında sürdürmüştür. 1746 yılında ölmüş ve Eyüp Sultan Camisi’nin şadırvan avlusunu iç avluya bağlayan büyük kapının yanındaki türbesine gömülmüştür.

Hacı Beşir Ağa’nın birçok hayır eseri bulunmaktadır. Bab-ı Âli yakınında kendi ismini taşıyan cami, medrese, tekke, çeşme ve kütüphaneden oluşan bir külliyesi vardır. Ayrıca Eyüp’te medrese, kütüphane ve çeşme, Medine’de mektep ve sebil yaptırmış onları Fatih, Beşiktaş, Fındıklı, Üsküdar, Sarıyer ve Kocamustafapaşa’da yaptırdığı çeşmeler izlemiştir.

Hacı Beşir Ağa Türbesi’nin kemerli kapısı iç avluya açılmakta, büyük hacet penceresi ise yine avlu tarafındadır. Bu pencerenin iki yan duvarına bir sebil yapılmıştır. Türbenin arkasında Sultan II. Osman’ın annesi olan Mahfiruz Haseki Sultan’ın yaptırdığı Cüzhane bulunmaktadır. Türbe kapısı üzerinden başlayan ve hacet penceresinin üzerinde de devam eden kitabesi bulunmaktadır.

Kitabe:
“Aga-yı mesned-i dar’üs-sa’âdei sâbık
Beşir Ağa’yı melek haslet kerem fermâ
Virüb sinin kesire o sadre revmmâk u zîb
Mekârimiyle halayıkdan itdi celb-i du’â
Cihânın eyledi terk izz ü câhını âhir
Çü bildi bâki değildir sa’âdet-i dünyâ
Olunca âzim-i râh-ı bakâ hulûsunu gör
Cıvar-ı Hazret-i Hâlid ki menzil oldu ana
Cenâb-ı Hazret-i Hakk afv idüb cerâmini
Makâmın eyliye Firdevs-i hem-demin havrâ
Beşir’e zîr-i Livâi Resûl ola mevâ 1159 (1746).”

Türbe içerisinde Hacı Beşir Ağa’nın sandukası bulunmaktadır. Günümüzde İstanbul Türbeler Müdürlüğü’nün yönetiminde olup, içerisine girilmeden dışarıdan ziyaret edilmektedir.


Hubbi Hatun Türbesi (Eyüp)

İstanbul ili Eyüp ilçesi, Defterdar Caddesi üzerinde bulunan türbenin yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Bununla beraber Hubbi Hatun’un eşinden önce öldüğü dikkate alınacak olunursa 1590 yıllarında yapıldığı sanılmaktadır. Türbenin Mimar Sinan’a ait olduğu da iddia edilmiştir.

Ayşe Hubbi Hatun Beşiktaş’ta dergâhı ve türbesi olan Yahya Efendi’nin torunu, Akşemseddinzade Şemsi Efendi’nin eşi olup, Sultan II. Selim’in (1566–1574) nedimelerindendir. Osmanlı sarayında sözü geçen, Sultan II. Selim ve Sultan III. Murad devrinde Şüera Teskerelerinde ismi geçen tanınmış bir kadın şairdir. Şiirleri, gazelleri, kasideleri ve mesnevileri bulunmaktadır. 1589 yılında ölmüş ve türbesine gömülmüştür.

Türbe kesme taştan sekizgen planlı olarak yapılmış, üzeri kubbe ile örtülmüştür. Giriş kapısı üzerindeki kitabe yeri boş bırakılmıştır. Türbenin giriş yönü dışında diğer yüzeylerinde altta ve üstte birer pencere bulunmaktadır. Bunlardan üst sıra pencereler birer yüzey atlayarak devam etmiştir. Pencerelerin sivri kemerli alınlıkları olup, bunların içerisi geometrik süslemelerle bezenmiştir. Türbenin iç süslemeleri günümüze gelememiştir. İstanbul Vakıflar Baş Müdürlüğü tarafından 1942 yılında onarılmıştır.

Türbe içerisinde Ayşe Hubbi Hatun’un ahşap sandukası bulunmaktadır.


Hüsrev Mehmed Paşa Türbesi (Eyüp)

http://www.kenthaber.com/Resimler/20...3/00099424.jpg
İstanbul ili Eyüp ilçesi, Bostan İskelesi Sokağı’nda, Mahmut Paşa ile Adile Sultan türbeleri arasında bulunan bu türbe, Paşa’nın sağlığında 1839 yılında külliyesi ile birlikte yapılmıştır. Türbenin karşısında Hüsrev Paşa’nın Kütüphanesi ile Hüsrev Paşa’nın sütun şeklindeki çeşmesi bulunmaktadır.

Hüsrev Mehmed Paşa Sultan II. Mahmud (1808–1839) dönemi sadrazamlarındandır. Firarizade Sait Efendi’nin kölesi iken Enderun’a verilmiş ve orada yetişmiştir. Kaptan-ı Derya Küçük Hüseyin Paşa’nın mühürdar ve kethüdası olmuş, 1800’de Mirimiran olarak çeşitli valiliklerde bulunmuştur. 1811 ve 1822 yıllarında iki defa Kaptan-ı Derya olmuştur. Daha sonra seraskerliğe getirilmiş ve 1839’da Sadrazam olmuştur. Bunun ardından diğer devlet görevlerinde de bulunmuş ve 1855 yılında ölmüştür.

Türbe kare planlı kubbeli bir yapı olup, cephesi mermer kaplıdır. Ampir üslubunun özelliklerini yansıtan türbede küçük bir koridordan sonra içeriye girilmektedir. Burada Kaptan-ı Derya Halil Rıfat Paşa’nın türbesi ile türbedar odası bulunmaktadır. Ayrıca giriş kapısının sağ tarafında üç odaya daha yer verilmiştir. Bunların cepheleri köfeki taşındandır. Türbe içerisinde bezeme olarak XVIII. yüzyıl kalem işleri görülmektedir.

Türbede Hüsrev Mehmed Paşa’nın sandukası bulunmaktadır.


Kaptan-ı Derya Hasan Hüsnü Paşa Türbesi (Eyüp)

İstanbul Eyüp ilçesi, Boyacı Sokağı üzerinde bulunan bu türbenin sağ tarafında Posta ve Telgraf Nazırı İzzet Efendi’nin, sol tarafında da Hasan Hüsnü Paşa’nın gelini Hatice Canan Hanım’ın türbeleri bulunmaktadır. Karşısında ise eski İnzibat Dairesi ile Hüsrev Paşa’nın tekkesi bulunuyordu.

Hasan Hüsnü Paşa, Sultan II. Abdülhamid’in (1876–1909) Bahriye Nazırı’dır. Bozcaadalı Patrona Hüseyin Paşa’nın oğlu olup, 1848’de deniz okulundan mezun olmuş, 1881 ve 1882 yıllarında iki defa Bahriye Nazırlığı yapmıştır. Bu görevi sürdürürken de 1903 yılında ölmüştür. Eyüp ve Kadıköy’de yaptırmış olduğu birer camisi vardır.

Türbe iki odadan meydana gelen dikdörtgen planlıdır. Tuğla ve moloz taştan, üzeri sıvalı olan ve yalnızca ön cephesi mermer kaplanmıştır. Türbe odalarının her iki bölümünde de demir şebekeli birer büyük penceresi vardır. Türbe kapısından bir koridora girilmektedir. Bu koridorun iki yanına birer kare planlı oda yerleştirilmiştir. Girişin sağındaki odada Hasan Hüsnü Paşa’nın ahşap sandukası vardır. Bu sandukanın arkasındaki mermer lahdin baş taşında ise Ankebut suresinden bir ayet yazılıdır. Sol taraftaki odada ise Hasan Hüsnü Paşa ve akrabası Amiral Mehmed Rüştü Paşa’ya ait sandukalar bulunmaktadır. Türbenin arkasında bir de kütüphane odası vardır.

Lala Mustafa Paşa Türbesi (Eyüp)

http://www.kenthaber.com/Resimler/20...3/00099423.jpg
İstanbul Eyüp ilçesi, Eyüp Sultan Camisi’nin avlusunda bulunan bu türbe 1580 yılında Mimar Sinan tarafından yaptırılmıştır.

Lala Mustafa Paşa, Kanuni Sultan Süleyman (1520–1566) ve Sultan II. Selim (1566–1574) dönemi vezirlerindendir. Sultan II. Selim’in şehzadeliği sırasında Ona lalalık yaptığından ötürü Lala unvanı ile anılmıştır. Sokullu Mehmet Paşa sülalesinden, Deli Hüsrev Paşa’nın da kardeşidir. Bosna’nın Sukoloviç kasabasında doğmuş, Osmanlı sarayında Enderun’da yetişmiştir. Kanuni Sultan Süleyman devrinde Berberbaşılık, İmrahorluk, Çeşnigirlik gibi hizmetlerde bulunmuş, daha sonra Beylerbeyi rütbesi ile Tamşuvar, Van, Erzurum ve Halep valiliklerine getirilmiştir. Bundan sonra sekiz yıl Şam valiliğinde bulunmuş, vezirlik rütbesi ile Yemen sancağına tayin edilmiştir. Bunu Kubbe Vezirliği izlemiş, Piyale Paşa ile birlikte 1571’de Kıbrıs’ı fethetmiş, bu nedenle de Kıbrıs Fatihi unvanı ile de tanınmıştır. İran Seferine ve Gürcistan Savaşlarına katılmış ve burada gösterdiği başarıdan dolayı Gürcistan Fatihi olarak da anılmıştır. Lalalık yaptığı Sultan II. Selim’in tahta çıkışında büyük payı olmuş ve II. Vezirliğe getirilmiştir. 1580 yılında ölmüş ve Eyüp’teki türbesine gömülmüştür.

Lala Mustafa Paşa Erzurum’da cami, Şam’da han, hamam, tekke, cami ve imaret, Lefkoşa’da de cami, bedesten, kervansaray yaptırmıştır.

Lala Mustafa Paşa türbesini sağlığında,1580 yılında Mimar Sinan’a açık türbe şeklinde yaptırmıştır. Kare planlı türbenin köşelerindeki baklava başlıklı, birbirlerine sivri kemerlerle bağlanmış dört sütunun taşıdığı bir kubbe ile örtülmüştür. Kubbe tromplar üzerinde sekiz cepheli bir kasnak üzerindedir. Köfeki taşından yapılmış olan türbenin içerisinde Hattat Hamid Efendi’nin yazdığı bir ayet kubbeyi çepeçevre dolaşmaktadır.

Türbe içerisinde Lala JMustafa Paşa’nın burma sarıklı mermer lahdi bulunmaktadır. Bu lahdin ön yüzüne kitabe yerleştirilmiştir.

Kitabe:
“Ey sual idüb bu meşhed sahibin bu da gelüb
Fatih-i Kıbrıs alandır bu Güzin-i gaziyan
Nice bir serdar olub açdı
Akibet kıldı cihanda azm-i ukba virdi can
Rıhletin gördü bülbülü tarihin
Mustafa Paşa’yı hûdâ cennet-i mekân
Sene 988 (1580).”


Mehmed Vusuli Efendi Türbesi (Eyüp)

İstanbul Eyüp ilçesi, Cezeri Kasım Mahallesi, Feshane Caddesi üzerinde bulunan bu türbe 1780 yılında yapılmıştır.

Mehmet Vusuli Efendi, Osmanlı kadılarından olup, Sultan II. Selim (1566–1574) şehzade iken Kütahya ve Konya kadılığı görevlerinde bulunmuş ve daha sonra da dört defa İstanbul kadısı olmuştur. 1590 yılında ölmüştür. Fındıklı’da cami ve hamam yaptırmış, Mimar Sinan’ın yaptığı bu yapılardan cami günümüze gelememiştir.

Türbe XVIII. yüzyıl barok üslubunda olup, altıgen planlı, kesme taştan yapılmıştır. Üzerini örten kubbe oldukça basıktır. Türbe iki sıra pencerelerle aydınlatılmıştır. Bezeme olarak yalnızca kubbe içerisinde kalem işleri bulunmaktadır. Kitabesi bulunmamaktadır.

Türbe içerisinde Mehmet Vusuli Efendi’den başka Şemseddin Efendi (1615), torunu Mehmed Efendi (1650) ve Mehmed Vusuli Efendi’nin oğlu Mustafa Efendi (1694) gömülüdür. Türbenin haziresinde de Pir Mehmed Emin Kamer Sultan, Şeyh Selim Efendi, Şeyh İbrahim Efendi, Eyüp İskelesi Kethüdası Mahmud Ağa başta olmak üzere dönemin devlet ricalinde bulunan kişileri gömülüdür.


Mihrişah Valide Sultan Türbesi (Eyüp)

http://frmevrensel.com/images/statusicon/wol_error.gifClick this bar to view the full image.http://www.kenthaber.com/Resimler/20...2/00098795.jpg
İstanbul Eyüp ilçesi, Bostan İskelesi Sokağı’nda bulunan Mihrişah Sultan Türbesi, Mihrişah Valide Sultan’ın imaret, sebil, çeşme ve sıbyan mektebinden oluşan külliyesi içerisinde yer almaktadır. Külliyenin ve türbenin yapımına devrin baş mimarı Mimar Nurullah Efendi tarafından XVIII. yüzyılın sonlarında, 1792’de başlanmış ve ölümünden sonra da Mimar Kethüdası Arif Ağa tarafından 1796 yılında tamamlanmıştır.

Mihrişah Valide Sultan, Sultan III. Mustafa’nın (1757–1774) baş kadını olup, Sultan III. Selimin (1789–1807) de annesidir. Sultan III. Mustafa’nın 1774 yılında ölümü üzerine eski saraya gönderilmiş, ardından oğlu III. Selim’in 1789’da padişah olması üzerine yeniden Valide Sultan olarak saraya dönmüştür. Hayırsever ve dindar biri olan Valide Sultan Mevlevi Tarikatı’na mensuptu. Birçok hayır eseri yaptırmıştır. Bunların başında Halıcıoğlu’nda Mihrişah Sultan Camisi, Eyüp’teki külliyesi ve İstanbul’un çeşitli yerlerinde yaptırdığı çeşmeler gelmektedir. Ayrıca dokuz adet de vakfiyesi bulunmaktadır. Eyüp Camisi’ne 500 eserden oluşan bir de kütüphane vakfetmiştir.

Külliyenin güneybatı ucunda, İkinci avlunun güney cephesinin ortasında yer alan türbe, barok mimarisi üslubunda olup, tümüyle mermerden on ikigen planlı olarak yapılmış üzeri kubbe ile örtülmüştür. Türbenin her kenarı dış bükey şeklinde dilimli yuvarlak bir formdadır. İki basamaklı mermer bir kaide üzerine oturtulan türbenin birinci ve ikinci katları bir kornişle birbirinden ayrılır ve bunlar bezeme olarak birbirinin tekrarı görünümdedir. Duvarlara gömülü sütunların çevrelediği dikdörtgen pencereler de barok üslubun özelliğini yansıtan “S” profilli kemerlerle sonuçlanır. Bu kemerlerin kilit taşlarına stilize istiridye kabuğu motifleri yerleştirilmiştir. Alt kat pencereler dökme demir şebekeli, üst kattakiler de alçı şebekelidir. Ancak bu pencerelerden üsttekiler son onarımlar sırasında özelliğini kısmen de olsa yitirmiştir.

Türbenin önünde, kubbesi kalem işleri ile bezeli üç bölümlü bir revak bulunmaktadır. Üç bölümlü revakın her üç cephesinde dörder sütun, üçer kemerle dışa açılmıştır. Bunlardan ön cephenin yanlarında basık yuvarlak, ortada ise diğerlerine göre çok daha geniş ve yüksek kemerlere yer verilmiştir. Ortada kubbe, yanlarda tonoz ile örtülü olan girişten sonra iki renkli taşlardan meydana gelmiş yuvarlak kemerli, kilit taşında stilize istiridye kabuğu motifi ile türbe girişinin görkemli bir görünümü vardır. Bunun üzerinde de Mülk suresinin 1 ve 2. ayetleri yazılıdır. Türbenin içerisi 10.20 m. çapında daire planlıdır. On ikigen planlı türbenin köşelerine birer sütun yerleştirilmiştir. Türbenin avlu geçişi ile ana yapıyı birbirine bağlayan barok üslupta, yuvarlak kemerli ve demir şebekeli pencereleri olan avlu duvarı üzerine de talik yazı ile bir kitabe konulmuştur.

Kitabe:
Eday-ı Hakk-ı şükr-i nan-ü nimet eyleyip alem
Duay-ı devlet ü ikbalidir evrad ezkarı
Bisrr-ı ism-i Halid Valide Sultan ile ya Rab
Muhalled eyle ömr ü devlet Şah-ı Cihandarı
Zihi tarih-i Vehbi feyz-i ruh-ı Çar yar ile
İmaret buldu me’va Ebû Ensari
1209 (1794).

http://frmevrensel.com/images/statusicon/wol_error.gifClick this bar to view the full image.http://www.kenthaber.com/Resimler/20...2/00098796.jpg
Türbe altlı üstlü yuvarlak kemerli, her kenarda birer tane olmak üzere pencerelerle aydınlatılmıştır. Türbenin içerisi bezeme olarak zengin değildir. Ancak kubbe XVIII.-XIX. yüzyıl kalem işleri ile süslenmiştir. İçeriden alt pencereler ile giriş kapısı üzerinde Hattat Mahmud Celaleddin Efendi’nin iki satır halinde yazmış olduğu bir ayet kuşağı çepeçevre dolaşmaktadır. Türbenin köşelerine de yine aynı hattatın eseri olan Esma-ül Hüsna’dan İsm-i Celâl, İsm-i Nebi ve dört halife ile Hasan Hüseyin’in isimleri yazılmıştır. Türbe içerisindeki sultanın sandukasının etrafı sedef kakmalı bir şebeke ile çevrilmiştir.

Türbe içerisinde beş sanduka bulunmaktadır. Bunlar Mihrişah Valide Sultan, Sultan III. Mustafa’nın Adilşah Sultan’dan doğan kızı olan ve Hotin Muhafızı Esseyyid Ahmed Paşa’nın eşi Hatice Sultan (1822), Sultan III. Mustafa’nın Adilşah Sultan’dan doğan kızı ve Silahtar Mustafa Paşa’nın eşi Beyhan Sultan’a (1824), Sultan III. Selim’in dördüncü kadını Refet Kadın’a (1867) ve Sultan Abdülmecid’in (1839–1861) dördüncü kadını Rahime Sultan’a aittir. Türbenin haziresinde de devrin tanınmış kişilerine ait mezarlar bulunmaktadır.

Türbenin içerisinde bulunduğu avlunun doğu cephesinde türbedar odalarına yer verilmiştir. Bu odaların önünde de sekiz kemerli, kubbeli bir revak kısmı vardır. Bu bölümün başlangıcında ve anıtsal avlu giriş kapısı sonunda kitabesiz bir çeşme bulunmaktadır. Türbenin bir ve ikinci avluları arasındaki bağlantı küçük bir kapı ile sağlanmıştır.


Mirimiran Mehmed Ağa Türbesi (Eyüp)

http://www.kenthaber.com/Resimler/20...2/00098791.jpg
İstanbul Eyüp ilçesi, Cami-i Kebir Caddesi ile Beybaba Sokağı arasında bulunan bu türbe, 1589 yılında yapılmıştır.

Mirimiran Mehmed Ağa, Sultan III. Murad (1574–1595) dönemi devlet adamlarındandır. Sultan II. Selim’in (1566–1574) hizmetinde bulunmuş, Yeniçeri Ağası, Rumeli Beylerbeyi ve 1587’de Vezirliğe getirilmiştir. Sultan III. Murad döneminde, tarihe Beylerbeyi Vakası diye geçen olay Onunla ilgilidir. Değeri düşürülen akçe meselesinin çözümlenmesi için onu görevlendirmiştir. Ancak Yeniçeriler bu düşüşün nedenini Mirimiran Mehmed Ağa’ya bağlayıp padişahtan idamını istemişlerdir. Padişah Yeniçerileri ikna edemeyince de 1589 yılında Mirimiran Mehmed Ağa idam edilmiştir.

Türbe Klasik üslupta on ikigen planlı olup, kesme taştan yapılmıştır. Üzeri on ikigen kasnaklı bir kubbe ile örtülüdür. Türbenin girişinde kalem işleri ile süslü bir revak bulunmakta olup, bu revak önde dört, yanlarda da iki köşeli sütunla taşınmaktadır. Türbe girişine kitabesi yerleştirilmiştir.

Kitabe:
Mir-i Miran-i Rum çün kim
Dâr-ı dünyâdan eyledi rıhle
Hür-ı gılmân anun enisi olub
İde Mevlâ Makâmını cennet
Didi hâtif du’â târih
Ola ruh-u Mehemmed’e rahmet
997 (1589).

Türbenin cephelerinin her yüzünde pencere bulunmamaktadır. Cephesinde altlı ve üstlü olmak üzere bazıları sağır ve kemerli alternatif dizili pencereler sıralanmıştır. Bunlardan alt pencerelerin yerine pencere şeklinde kornişlere yer verilmiştir. Üst pencereler ise renkli camlarla süslenmiştir. Kubbenin ortasında kalem işi ile on iki dilimli bir rozet ve kubbe eteğine doğru da palmet ile şemse motifleri yerleştirilmiştir.

Türbenin avlusunda Dilek Kuyusu olarak tanınan bir kuyu bulunmaktadır. Türbe içerisinde Mirimiran Mehmed Ağa’dan başka kendisi ile birlikte öldürülen Defterdar Mahmud Efendi’nin (1589) sandukası bulunmaktadır.


Muhammedü’l Ensari Türbesi (Eyüp)

İstanbul ili Eyüp ilçesi, Ayvansaray, Atik Mustafa Paşa Mahallesi, Eyüp Sultan’a giden Yavedud Caddesi üzerinde bulunan bu türbe İstanbul’un fethinden sonra buradaki bir mezar üzerine yaptırılmıştır. Sultan IV. Mehmed’in (1648–1687) kızı Hatice Sultan tarafından 1711 yılında onarılmış, yanına bir sıbyan mektebi, sebil ve çeşme yapılmıştır. Günümüze gelen türbe Sultan II. Mahmud (1808–1839) tarafından 1835’te yaptırılmıştır.

Muhammedü’l Ensari sahabeden olup, asıl ismi Cabir bin Muhammed’dir. Ebû Eyyüb el-Ensari’nin arkadaşı olduğu söylenir. Arapların İstanbul’u işgalinde kuşatmaya onunla birlikte katılmış ve 668 yılında, kuşatma sırasında ölmüştür. Yaşamı ile ilgili fazla bir bilgi bulunmamaktadır.

Türbe kesme köfeki taşından dikdörtgen planlı olup, üzeri kırma çatı ile örtülmüştür. Cephe görünümü ampir üslubunda, ortada bir kapı, iki yanında da birer pencere bulunmaktadır. Giriş kapısı üzerinde Sultan II. Mahmud’un Adlî tuğralı ve Yesarizâde Mustafa İzzet Efendi’nin 1849 tarihli kitabesi bulunmaktadır.

Kitabe:
Hazret-i Mahmud Hanı ol müceddid hasletin
Oldu bu yüzden yine kerameti a’yan
Bu mübarek türbenin tevsi’ine gayret edip
Eyledi Şan-ı Sahabi’de riayet bî gûman
Halid İbni Zeyd’e hamrah-ı Gaza olmuş imiş
Bu semâi Hazret-i Peygamber-i ahir zaman
Nur-i Bahşi meşhed oldukça bu zat-ı muhterem
Şah’ın ikbalini efsun ede, Rabb-i Muste’an
Celb-i Kalb-i nâs eder Es’ad bu tarih-i mufid
Yapdı âlâ mevkadü’l-Ensari şah-ı cihan sene 1251 (1835).

Türbede Muhammedü’l El-Ensari’nin sandukası bulunmaktadır. Türbe 1996 yılında restore edilmiştir. İstanbul Türbeler Müdürlüğü’nün yönetiminde olup, ziyarete açıktır.


Ya Vedud Sultan Türbesi (Eyüp)

İstanbul Eyüp ilçesinde, Ayvansaray’dan Defterdar’a kadar uzanan Abdülvedud Cami Mahallesi’nde bulunan bu türbe eski Ayvansaray karakolunun yanında bulunuyordu. Çevre yollarının yapımı sırasında yerinden kaldırılarak bugünkü yerine taşınmıştır. Türbenin yanındaki mezarlığın bir kısmı da Kırımi Çeşme Sokağı’na nakledilmiştir.

Ya Vedud Sultan’ın yaşamı ile ilgili bilgiler yeterli değildir. Bazı kaynaklarda, gerçek isminin Abdülvedud olduğu, İstanbul’un fethinden önce Buhara’dan gelerek Bizans İmparatorunun izni ile Ayasofya yakınına yerleştiği belirtilmektedir. İslâm ve fetih ile ilgili kaynaklarda ismine çok sık rastlanmakla beraber Onunla ilgili söylentiler birbirlerinden çok farklıdır. Bazı söylentilere göre, yüce bir veli tarafından İstanbul’un fethine katılması Ondan istenmiş, bunun üzerine müritleri ile birlikte Fatih Sultan Mehmed’in ordusuna girmiştir. Fatih Sultan Mehmed’in askerleri surlardan içeri girerken surlardan atılan bir gülle ile şehit düşmüştür. Kuşatma boyunca her gün dua etmiş “Allah’ım İstanbul’un İslâm’ın eline geçtiğini bana göster ve o gün benim canımı al” dediğine inanılmıştır. Bir diğer söylentiye göre, fetihten bir süre sonra Ayasofya yakınında yaşamış, sonra da adına yaptırılan Ayvansaray’da yaptırılan mescit ve tekkesine yerleşmiş ve burada ölmüştür. Bunun dışında onlarla farklı bir söylenti daha bulunmaktadır. İstanbul’un fethinden birkaç gün sonra Fatih Sultan Mehmed ilk Cuma namazını burada kıldıktan sonra Ayasofya’yı gezerken bir ışık demetinin yapının kuzeybatı köşesindeki terler direğin bulunduğu yeri aydınlattığını görmüş, oraya yanaşmış, terler direğin önünde nurlar içerisinde yatan bir ihtiyarın cesedi ile karşılaşmıştır. Vücudu kıbleye dönük olan bu cesedin üzerinde kırmızı yazı ile “Ya Vedud” ismi yazılı imiş. Evliya Çelebi’den öğrenildiğine göre Fatih Sultan Mehmed’in çevresindeki bilginler ve din adamları bu cesedi yıkamak isterlerken bir ses duymuşlar; “Merhum magsüldür (yıkanmıştır) gasledilmiştir. Hemen gömünüz”. Bu cesedi tabuta koyarak Şehitler Kapısı denilen yere gömmek istemişler ancak, Ayasofya’dan çıkarken bir garip rüzgâr esmiş, bilinmez bir kuvvet cenazeye katılanları Eminönü iskelesinin olduğu yere getirmiştir. Orada bekleyen ve kimin hazırladığı bilinmeyen, küreği yelkeni olmayan bir tekne bu yolcusunu bekliyormuş. Cenazeye katılanlar tekneye yönelmişler ve tabutu içerisine koyar koymaz küreksiz ve yelkensiz tekne yola koyulmuş, bir süre gittikten sonra da Eyüp yakınında durmuştur. Orada ne zaman kazıldığı bilinmeyen bir mezardan “Ya Vedud, Ya Vedud” sözleri işitilmiştir. Bunun üzerine bütün ulema Ya Vedud’un naşını buraya gömmüşlerdir.

İstanbul Kadısı Hızır Bey de bu olayı kütük ve sicil defterine kaydetmiştir.

Ya Vedud Türbesi’nin ilk yapımı ile ilgili bilgiler oldukça sınırlıdır. Sultan Abdülaziz’in son yıllarında annesi Pertevniyal Valide Sultan tarafından taş bir seddin üzerine bu türbe yaptırılmıştır. Kesme taştan kare planlı, ahşap çatılı türbe yuvarlak kemerli dokuz pencere ile aydınlatılmıştır. Demir kapısı üzerinde onarım kitabesine yer verilmiştir.

Kitabe:
Cennet mekân Sultan Abdülaziz Han Hazretlerinin Ruh-u şerifleri için Valide-i muhteremeleri itmam ve mamur eyledi. 1292 (1875).

Türbenin iki penceresi arasında bir başka kitabe daha bulunmaktadır:

Fatih Sultan Mehmed Han-ı Gazi ile beraber
Teşrif eden Ayasofya Cami-i Şerifinde
Kerameti zuhur eden Eş-Şeyh Abd’ül Vedud.

Türbenin ön cephesindeki pencere üzerinde de; “Merkad-i Münevver-i Hazreti Abd’ül Vedud 1272 (1875)” yazılıdır.

Ya Vedud Türbesi içerisinde dört sanduka bulunmaktadır. Bunlardan ortadaki büyük ahşap sanduka Ya Vedud’a aittir. Sol tarafındaki iki mezarın şahideleri üzerinde de “Rıhlet itdi dar-ı dünyadan şehidet ile o pir” yazısı bulunmaktadır. Bu mezarın Şah Çavuş Mustafa Bin Ali’ye ait olduğu bilinmektedir. Diğer sandukaların kime ait oldukları konusunda bilgi bulunmamaktadır. Türbenin haziresinde Sikkeli Derviş İbrahim Efendi’nin (1782), Suriye Vilayeti Defterdarı Salim Efendi’nin (1896), Dersaadet İstinaf Mahkemesi Azası Nazım Bey’in (1901), Haliç Dersaadet Vapurları Kâtibi İlhac İsmail Hakkı Efendi’nin (1905) mezarları bulunmaktadır.