Osmanlı Tarzı Sağlıklı Yaşama Rehberi

Atalarımız nasıl sağlıklı kalıyordu?

Osmanlı sağlıklı yaşamak ve formda kalmak için neler yapardı? İşte bir Osmanlı paşası tarafından şehzadeye tavsiye edilen 24 saatlik program ve sağlıklı yaşama öğütleri...

Mustafa Armağan'ın Zaman Gazetesi'nin Turkuaz ekindeki bu konuyla ilgili ilginç yazısı şöyle:

Yaz ayları gelincehttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif malumhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif basında bir furyadır başlar. Yok sağlığınız için şunları yemelisinizhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif yok gençliğinizi korumak için şunlara dikkat edeceksinizhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif yok yaz diyetihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif yok formda kalmanın yöntemleri... Bunların benzerlerini dünya basınında da görebilirsiniz.

İyi de bu ‘sağlıklı yaşam’ takıntısı nereden geliyor? Neden ille de genç kalmak önemli olsun? Vücudumuzu bir kaportaya dönüştüren bu yaklaşımlarınhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif onu aynı zamanda sanki bizim dışımızda bir varlıkmış gibi ele aldıklarının farkında mıyız?

Oysa sağlığın esasıhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif ruh ve vücut uyumunu sağlamak değil midir? Sağlıkhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif yani ‘sağ olma hali’http://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif aynı zamanda ruh ve zihnimizin bedenimizle beraber sağaltılmasını gerektirmez mi? Hayırhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif öyle olmuyor. Ruhhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif ruh hekimlerine havale ediliyorhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif vücudumuz ise doktorlara. Böylece modern insanın vücudu parçalara ayrılıyor. Bu boşluğu gidermek için son yıllarda psiko-somatik hekimlik diye bir dal ortaya çıktı. ‘Soma’ vücut demektirhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif ‘psiko’ ise ruh. Böylece psiko-somatik hekimlikhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif ruh-vücut bütünlüğünü göz önünde bulundururhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif hastaya hem fizyolojikhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif hem de psikolojik yönden yaklaşmayı amaçlar.

Ancak modern insanın ruh-vücut bütünlüğühttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif fena halde çarpılmış durumdadır. Dikkat edersenizhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif vücudumuzdan bir başkası gibi söz ediyoruz. Sanki ruhumuz bir makinenin içine girmiş hayalet gibidir. ‘Güzel bir vücudum var’ demekhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif vücudu kendimizden ayrı bir mekâna yerleştiriyoruz demektir. Oysa ruh-vücut birliği açısından doğru olan cümlehttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif ‘Ben güzel bir vücudum’ olurdu. Ruhumuz bu bedende geçici bir misafir değil; mahşerde onunla beraber haşr olacağımıza görehttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif ruhumuzla bedenimiz kader birliği yapmış demektir. Bu durumda nasıl olur da vücudumuzu bir kenara itecek şekilde yaklaşabiliriz kendimize?

Geçenlerde eski bir tarih dergisinin koleksiyonunu karıştırırken Osmanlılarda sağlıklı yaşama kurallarıyla ilgili bir mektup geçti elime. Mektuphttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif bir dönem Başbakanlık da yapmış bulunan Müşir (Mareşal) Gazi Ahmed Muhtar Paşa’dan Sultan Abdülaziz’in oğlu Yusuf İzzeddin Efendi’ye yollanmış. Tecrübelihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif gün görmüş bir generalinhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif bir dönem talebesi de olan şehzadeye babayanî tavsiyelerinin sizin de ilginizi çekeceğinden eminim. Bu tavsiyelerin bugünkü tıp nazarındaki değerini takdir edecek durumda değilim ama kendi payıma sabah yapılacaklar faslını uyguladığım her seferinde faydasını gördüğümü söyleyebilirim.

Ahmed Muhtar Paşahttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif velinimeti olan Abdülaziz’in emaneti olan Yusuf İzzeddin Efendi’ylehttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif babasının ölümünden sonra da çok yakından ilgilenmişhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif sık sık sinir krizleri geçiren ve düzensiz bir hayat süren Veliahda elinden geldiği kadar yardımcı olmaya çalışmıştır. Aşağıda özetini sunacağımız mektuphttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif İsmail Hakkı Uzunçarşılı tarafından yayınlanmış olup 1913 tarihlidir. (Kaynak: Resimli Tarih Mecmuasıhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif Sayı: 56http://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif Ağustos 1954http://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif s. 3273-5.)

Mektup işin felsefesini izah etmekle başlıyor: “İyi bir zihin ve iyi bir fikre sahip olmakhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif iyihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif sıhhatli bir vücuda malik olmakla hâsıldır. Vücut sıhhatte oldukça güzel uyku uyunur ve vücut daima akl-ı kâmil ile bulunur. Sıhhatli vücut ise soğuk almak vs. gibi arızî şeylerden sarf-ı nazarla (ki bu misillu şeyler hep tahaffuzla kolayca bertaraf edilmek kabildir) başlu iştiha ile taam etmek ve her sabah vücudu muzır şeylerden kurtarmak ile hasıldır; bu ikisi de taht-ı intizam ile yaşamakla mümkündür.”

Özetlersek Paşahttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif akıl ve beden sağlığını beraber düşünüyor. İyi düşünmek sağlıklı bir vücuda sahip olmayahttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif sağlıklı bir vücuda sahip olmak da sağlıklı düşünmeye bağlıdır. Sağlığı korumanın anahtarıhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif soğuk almak gibi vücuda zararlı şeylerden korunmaklahttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif yemeği iştahlı yemekle ve her sabah vücuduhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif ona geceden kalmış zararlı şeylerden kurtarmakla mümkündür. Tabii düzenli bir hayat sürmek de işin esasını oluşturuyor.

Ahmed Muhtar Paşahttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif birazdan anlatacaklarını kendi hayatından örneklendiriyorhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif yani tecrübesini konuşturuyor. Ben onun söylediklerini sadeleştirip maddeler haline getirerek anlaşılmasını kolaylaştıracağım. Bakalım Paşa 24 saati nasıl geçiriyormuş?

1) Her akşam saat 9-10 arasında uyurum.

2) Güneş doğmadan kalkarhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif namazımı kıldıktan sonra güne başlarım (sadece yaz aylarında namazdan sonra biraz daha uyurum).

3) Devamlı kabız olduğumdan ilaç kullanmak yerine şunları yaparım: Sabah ezanından sonra bir litre ılık suyu içerhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif sonra sedire uzanırım. 10 dakika kadar ellerimle bağırsaklarımı hareket ettirir ve tuvalete giderek içimin boşalmasıyla dünyaya yeni gelmiş gibi olurum.

4) Ardından banyoya giderhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif elime bir küçük havlu alırhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif eşimin eline de bir havlu veririm. Kurnayı sıcak suyla doldururum. Her ikimiz de havluları suya batırıp ıslak havlularla vücudumu tepeden tırnağa ovarız. Bu işlem 3-5 dakika sürer. Ancak bu sırada üşütmemeye özen göstermek gerekir.

5) Derhal bornozumu giyip dışarıda otururhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif vücudumu biraz daha ovduktan sonra ellerime bir kıl eldiven giyer ve onunla elimin yetiştiği yerleri ovarım. Sırtımı ise eşim yine kıl eldivenle ovar. 5-6 dakika da bu işlem sürer.

6) Eğer bu sırada vücudum yeterince ısınmamış olursa bir havlu eldiven giyerek biraz da onunla hızlı hızlı ovunarak hararetin vücudun her tarafına yayılmasına özen gösteririm. Daha sonra odama gidip kahvaltımı ederim.

7) Kahvaltım bol sütlü bir çayhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif rafadan bir yumurtahttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif marmelat ve münasip miktarda ekmekten oluşur.

8) Bütün bunlar tam bir saatimi alır. Sonra yazım varsa yazarhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif yoksa kitap okumaya geçerim. Yürüyüş yapmayı ihmal etmem.

9) Tam saat 12’de öğle yemeğine otururum. Menüm şöyledir: Bir tabak çorba / Bir tabak et yemeği / İki tabak sebze yemeği / Bir tabak pilav / Muhallebi veya sütlaç (meyveyihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif gaz yapıp uykumu kaçırdığı için hemen hemen hiç yemem).

10) Öğle yemeğinden 3-3http://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif5 saat kadar sonra bir bardak çay içerim fakat çayla beraber bir şey yemem.

11) Akşam tam saat 7’de yemeğe otururum. Bu defa yukarıdaki menüden sadece sebze yemekleri eksik olur sofrada.

12) Bu üç öğün arasında kesinlikle bir şey yemem. Hatta yemeklerde su dahi içmem. Sadece pilav yerken bir bardak su içerim.

13) Saat 9 veya 10 oldu mu yatağımdayımdır.
***

Gazi Ahmed Muhtar Paşa’nın tavsiyeleri bitecek gibi değil. Kulağını çekmeyi ihmal etmez genç Veliahdın.... Ayrıca “gönül hoşluğu ile çalışma”nın çok sevap olduğunu da ekler sözlerine.

Paşa 80’ini geçkin olarak vefat ettiğine göre tavsiyeleri yerindedir ama Veliahd’ın genç yaşında intihar etmesine (bir rivayete göre babası gibi katledilmesine) engel olamamıştır. Yaşasaydı Vahdettin’in yerine Yusuf İzzeddin padişah olacakhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif belki de Osmanlı tarihinin bu son sayfası farklı bir şekil alacaktı. Sizin anlayacağınızhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif Ahmed Muhtar Paşa’nın tavsiyeleri belki de tarihin akışını değiştirecekti...