Yüce Allah'ın "Ey Peygamber! Hanımlarınızı Boşadığınızda.." Buyruğu

360- İsmail b. Abdullah bize anlatarak dedi ki: Mâlik bize Nâfi'den, o Abdullah b. Ömer'den (ra) şunu nakletti:
(Abdullah), Allah Resulü (sav) devrinde hanımını hayızh iken bo-şamiştı. (Babası) Ömer b. el-Hattâb, Allah Resûlü'ne (sav) bunun hük*münü sordu. Allah Resulü (sav) buyurdu kî: On a emret, hanımını geri alsın. Temizleninceye, sonra tekrar hayız oluncaya, sonra temizlenince*ye kadar yanında tutsun. Bundan sonra eğer dilerse nikahında tutar, dilerse onunla ilişki kurmadan boşar. İşte Allah'ın kadınlar boşanırken riâyet edilmesini emrettiği iddet budur.

Şerh

Hadiin lafizlan daha önce geçen 330 no.lu hadiste şerhedildiğinden bunlan tekrar etmek istemiyoruz. Bab başlığında geçen ayet-i kerime ise meâlen şöyledir:
"Kadınları boşadığınızda, bekleme sürelerini tamamladılar mı ya onlan örfe uygun olarak tutun yahut da örfe uygun olarak serbest bıra*kın. Onları, zulmetmeniz için, zararlarına bir biçimde, tutmayın. Bunu yapan, kendine zulmetmiş olur. Allah'ın ayetlerini eğlence aracı yapma*yın. Allah'ın üzerinizdeki nimetini ve kendisiyle size öğüt vermek için indirdiği Kitab'ı ve hikmeti hatırlayın. Allah'tan korkun ve bilin ki, Al*lah herşeyi çok iyi bilmektedir." (Bakara, 231)

Hüküm

Boşama: Boşama (talak) evlilik bağının sona erdirilmesi demektir. İs*lam hukukuna göre boşama türleri Kitab ve Sünnet uygun olup olmaması bakımından Sünnî Talak ve Bid'î Talak olarak iki kısma ayrılır. Evlilik ha*yatına yeniden dönebilme bakımından ise Ric'î Talak ve Bâin Talak olmak üzere ikiye ayrılır:


a- Sünnî Talâk:


Sünnî talâk (talâk-ı sünn), Kur'an ve sünnetin emirlerine uygun boşama biçimidir. Bu talâk biçiminin üç temel şartı vardır. 1. Eşin hayız halinde bu*lunmaması, 2. Hayızdan temizlendikten sonra cinsî temasın olmaması, 3. Boşanmanın yalnız bir talakla yapılmasıdır.
îmam Mâlik, Evzaî, Sevrî ve bir görüşünde İrnam Şafiî'ye göre bir telik içinde üç defa ve birbirini izleyen üç temizlik içinde üç kere boşamak tfe aykırı ve bid'attır. Buna göre temizlik durumunda ve cinsi temas n yaPılan boşamadan sonra iddet sayılmalı, iddetin bitiminde ikinci yapılmalı, ikinci iddet süresinden sonra da üçüncü boşama ile evlilik edilmelidir.
Hanefî ulemâsı ise bir temizlik süresinde üç defa boşamayı bid'at kabul etmekle birlikte, üç temizlik içinde üç kere boşamayı bid'at değil sünnete uygun boşama sayarlar.

b- Bid'î Talâk:


Kadını hayız günlerinde veya temizlik halinde cinsi temastan sonra ya*hut temizlik halinde birden fazla boşamak sünnete aykırı olduğundan bid'î talâk (talâk-ı bid') adını alır. Bu çeşit boşama dinen haram kılındığı için, bu yola başvuran koca günahkar olur; buna rağmen boşama geçerli olur ve hu*kukî sonuçlarını doğurup
Hanefî, Şafiî, Maliki ve Hanbelî mezheplerine göre bid'î talâkla boşama muteberdir. Ancak, bu yola başvuran kimse İslâm'ın koyduğu kurallara uy*madığı için günah işlemiş sayılır.

c- Ric'î Talâk:


Yeni bir nikâh akdi yapılmadan erkeğin eşiyle normal aile hayatına dönmesine imkan veren boşama şekline ric'î talâk, cayüabilir boşama denir. Ric'î talâkın üç şartı vardır. Bunlar;
1- Boşadığı karısıyla daha önceden fiilen evlenmiş, kan-koca hayatı ya*şamış olmak;
2-Hanefîlere göre açık boşama sözleriyle boşamış olmak ve şiddet, aşı*rılık ifade eden bir kelime söylememiş olmak;
3- Üçüncü boşama hakkını kullanmamış olmaktır.
Ric'î boşamadan sonra erkek eşine, "Evliliğimizi devam ettirmek istiyo*rum", "Sana dönüyorum" gibi sözlerle; eşini öpmesi, şehvetle yaklaşması ya da cinsî temasta bulunması gibi fiillerle geri dönebilir.




d- Bâin Talâk:

Yeni bir nikâh kıyılmadan erkeğin normal evlilik hayatına dönüşüne imkan vermeyen boşama şekline bain talâk denir.
Üçüncü talâkın kullanıldığı boşama bain talâk sonucunu doğurur. Üçüncü talâkın kullanılması dışındaki boşamalarda kadınla erkeğin ayrılığı*na beynûnet-i suğrâ (küçük ayrılık) denir. Bu durumda eşler yeni bir nikâh ile evlilik hayatına dönebilirler.
Üçüncü talâkın kullanılması durumunda ise eşler birbirinden kesin bi*çimde ayrılır. Buna, beynûnet-i kübrâ (büyük ayrılık) denir. Bu durumda kadın başka bir erkekle gerçek bir evlilik tecrübesi yaşamadan ilk kocasıyla yeniden evlenemez.