At Etlerinin Yenmesi Hakkında Bir Bab

36- (1941) Bize Yahya b. Yahya İle Ebû'i-Rabİ El-Ateki ve Kuteybe b. Saîd rivayet eltiler. Lafız Yahyanındir. (Yahya Bize haber verdi tabi*rini kullandı. Ötekiler bize Hammâd b. Zeyd rivayet etti dediler.) Haın-znad, Amr b. Dinar'dan, o da Muhammed b. Ali'den, o da Câbir b. Ahdiî-lah'dan naklen rivayet etmiş ki Resûlüllah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) Hayber günü ehli eşeklerin etlerini yasak etmiş; at etlerine izin vermiştir.

37- (...) Bana Muhammed b. Hatim de rivayet etti. (Dedi ki): Bize Muhammed b. Bekr rivayet etti. (Dedi ki): Bize İbnü Cüreyc haber ver*di. (Dedi ki): Bana Ebû'z-Zübeyr haber verdi ki kendisi Câbir b. Abdil-lah'i şunu söylerken işitmiş:
— Biz Hayber zamanı at ve yaban eşeklerini yedik ama bizi Pey*gamber (Sallallahü Aleyhi ve Seli em) ehli eşekten nehy buyurdu.

(...) Bana bu hadisi Ehûi-Tahir dahi rivayet etti. (Dedi ki): Bize İbni Vehb haber verdi. H.
Bana Yakub Ed-Devrafcî üe Aİımed b. Osman En-Nevfelî de rivayet ettiler. (Dediler ki): Bize Ebû Âsim rivayet etti. Her iki râvi îbr.û Cü-reye'den bu isııadla rivayette bulunmuşlardır.

38- (1942) Bize Muhammed b. Abdillah b. NümejT rivayet etti. (De*di ki): Bize babamla Hafs b. Giyâs ve Veki', Hişam'dan o da Fatima'dan, o da Esmâ'dan, naklen rivayet ettiler. Esma şöyle demiş:
— Biz Resûlüllah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) zamanında bir at keserek yedik.

(...) Bize bu hadisi Yahya b. Yahya rîsln rivayet etti. (Dedi ki): Bize Ebû Muaviye haber verdi. II.
Bize Ebû Küreyb de rivayet etti. {Dedi ki): Bize Ebû Üsamc riva*yet etti. Her iki râvî Kişâm'dan bu isnacHa rivayette bulunmuşlardır.
Cabir hadisini Buharı «Megazî» ve «Zebâyıh» bahislerin*de; Ebû Dâvud «Kitabu'l-et'ıme»'de; Kesâî «Sayd» ile «Ve*lime» bahislerinde tahrîc ettikleri gibi Esmâ hadisini Buharı, Nesâî ve îbnü Mâce «Zehâyıh» bahsinde muhtelif râvilerden tahric etmişlerdir.
At etinin yenilip yenilmiyeceği hususunda ulema ihtilaf etmişlerdir. Yenilir deyenlerin delili bu rivayetlerdir. Hanefı1er'den imam Ebû Yûsuf ile İma m Muhammed'e diğer mezheb imam*larından İmam Şafiî İmam Ahmed, Ebû Sevr, Leys, İbnü1 Mübarek, îbnü Şîrîn, Hasen-i Basri. Ata', Esved b. Yezid Şureyh, İbrahim Nehâî, Hammâd b. Süleyman. Saîd b. Cübeyr, Dâvûd-u Zahirî ve cumhur ulemâ at etinin mubah olduğuna kaildirler. Bu kavil Ashabı Kiramdan Abdullah b. Zübeyr, Yedâ1e b. Ubeyd, Enes b. Malik. Esma b in ti Ebî Bekir ve Süveyd b. Gafe1e hazerâtmdan naklolunmustur.
Başta İbnü Abbas (RadİyaJlahû anhûm) olmak üzere bir tai*fe bunu mekruh görmüştür. O halde bu keraheti bâzıları tahrimiyye bazı*ları da tenzîhiyye diye rivayet etmişlerdir. İmam Azam'la İmam Mâ1ik'in ve Hatem'in mezhebleri de budur. İmamı Âzam: «At etini yiyen günahkâr olur ama buna haram ismi verilemez» demiştir. Hz. İmamın bu hükme varması atın pis olduğu*na inandığı için değil neslinin tükenmesi mülahazasına metnidir. Çünkü at harb âletidir. Bunların delilleri.
«Atları katırları ve eşekleri do binesiniz dîye bir de zînet için yaratmıştır» âyeti kerimesi ile îbni Mâce'nin rivayet ettiği Halid îbni Velid hadisesidir. Mezkûr hadise:
«Resûlüllah (Sallallahü Aleyhi ve Sellem) at, katır ve eşek etleriyle yır*tıcılardan azı dişlileri yemekten men etti.» denilmektedir. Bu hadîsi Ebû Davud ile Nesâî de tahric etmişlerdir. Ancak hadîs ulemâ taraûndan zayıf görülmüş. Hattâ basıları nesh edildiğine bile kail olmuşlar*dır. Bununla beraber Aîlâme Ayni şöyle demektedir: «Hâ1id hadisi*nin senedi güzeldir. Bundan dolayıdır ki Ebû Dâvûd onu kitabına aldığı vakit sükût etmiştir. Binaenaleyh ona göre bu hadis hasendir»
Hadisin bir rivayetinde «bir at boğazladık» diğerinde «bir at kestik» deniliyor. Kesmek ameliyesi çene altından, boğazlamak ise göğüsten yapıl*dığına göre iki rivayetin arasını bulmak için bunların ayrı ayrı iki vak'a olduğuna hükmedilir. Kesmekle boğazlamak sözlerinden birinin mecaz olarak kullanılması da mümkündür. Bu taktirde vak'a birdir. Ulemâdan bâzıları: «Kesme hususunda atın hükmü sığırın hükmü gibidir» demiş. Bununla atın hem boğazlanmasının hem de kesilmesinin caiz olduğunu anlatmak istemişlerdir. Fakat kesmek efdaî görülmüştür.