Üzümün ve Üzümden Elde Edilen Şıranın İçki İmal Edene Satılması Haram Kılınmıştır

İslâm Dininde yer alan genel kurallardan biri de "faydalı olan*ları celb edip zararlı olanları defetmektir." Zira maksat insanı her türlü zararlı şeyi kullanmaktan uzak tutup onun sağlığını, aklını . korumak ye bu doğrultuda ona afiyet bahşetmektir. İlâhî buyruklar düzeyinde eğitilmeyen kimse, daha çok nefsine yenik düşerek bir*takım zararlı şeylere yönelerek maddi ve manevi sağlığım tehlikeye düşürür. Kendi akıl, zeka ve mantığını ilahi sistemin dışında tutmak suretiyle hayatını sürdürmek isteyenlerin çoğunun zararlı şeylerden kaçındığını, faydalı şeylerden yararlandığını tam anlamıyla görmek adeta mümkün değildir. Bunun için yardımcı olarak kitap indirilmiş ve peygamber gönderilmiştir.
Ayrıca İslâm ahlak ve hukukunun özelliklerinden biri de şudur: Allah ve Peygamberi neyi haram ve neyi helal kılmışsa, o hükr ü kaldırır anlamda ikinci bir hüküm indirûmemişse, indirilen ilk er m ve ilk nehyin hükmü kıyamete kadar hakidir.
Sonra İslam neyi kesinlikle haram kılmışsa, ona vasıta ve vesile olan her şeyi de yasaklayıp haram kılarak hükmün hedefine ulaşmasını öngörmüştür.

Konuyla İlgili Hadisler


Enes (r.a.) den yapılan rivayete göre, adı geçen şöyle demiştir:
“Resulüllah (s.a.v.) Efendimiz şarap (içki) hakkında on kimseye lanet etti: Üzümü sıkıp şırasını kendisi için sıkılana, içkiyi içene, taşıyana, kendisi için taşınana, sakiliğini yapana, satışını yapana, bahasını alıp yiyene, satın ala-ta, kendisi için satın alınana..."
îbn Ömer (r.a.) dan yapılan rivayete göre, adı geçen şöyle lemistir:
'İçki on veçhe üzerine haram kılınmıştır: İçki biaynihi, jnüviçen, şakiliğini yapan, s satıcılığını yapan, kendisi için satın alınan, üzümünü sıkıp, şıra yapan, kendisi için sıkılan, taşıyıcısı, kendisi için taşınılan, satış bedelini yiyen lanetlen*miştir."

Rivayetlerin Işığında Müctehidlerin İstidlalleri


Dört mezhebe göre de içkinin alım-satımı haramdır, ilim adam*larının da İçkinin ahm-satımmm caiz olmadığı hakkında icma'ı söz konusudur. Ancak İmam Ebu Hanife'ye göre, müslümanm içki alım-satımmda bir zimmîyi (gayr-i müslim bir vatandaşı) vekil etmesi caizdir. Ne var ki bu konuda vekil tutmak da sahih değildir. Çünkü Hz. Aişe'nin (r.a.) yaptığı rivayette Resulüllah (s.a.v.) m şöyle buyur*duğu bildirilmiştir: "Şarap (her türlü sarhoş edici içki) hususun*da ticaret haram kılınmıştır." Ayrıca Cabir (r.a.) den yapılan ri*vayete göre, adı geçen, Mekke'nin fethedildiği gün Resulüllah'm (s.a.v.) şöyle bu-yurduğunu duymuştur: "Şüphesiz ki Allah ve Re*sulü içkinin, ölmüş hayvanın, domuzun ve putların alım-satımını haram kılmıştır."
Hem içki haram bir necistir; onun alım-satımı haram olduğu gibi, o hususta birini vekil etmek de haramdır; tıpkı Ölmüş hayvan ve domuzda olduğu gibi...
Şaîuler de bu tahrim üzerinde durararak yaş üzüm ve hur*manın, onları sıkıp içki yapana satılması haramdır demişlerdir.
Maliki ve Hanbelîler de necis olan maddelerin alım-satımının haram olduğunu belirtmişlerdir. Böylece içki maddesini özellikle zik*rederek bunun alım-satımımn caiz olmadığını açıklayarak yuk*arıdaki hadislerle istidlal etmişlerdir.
Ancak necis derken, eti yenen hayvan gübresi bundan istisna edilmiştir.

Tahliller ve Diğer Rivayetler


837 nolu Enes hadisini Hafız, et-Telhis'de nakledip ravilerinin sikat olduğunu belirtmiştir. O bakımdan istidlal ve ihticaca sa~ lih görülmüştür.
838 nolu îbn Ömer hadisinin isnadında Abdurrahman b. Abdil-lah el-Gafikî bulunuyor ki, Yahya b. Main "Ben onu tanımıyorum" demiş, diğer bazı hadis alimleri onun maruf bir kişi olduğunu belirt*miştir, îbn Seken ise onu sahihi emiştir. (843)
Bu bapta Ebu Davud, Ebu Hüreyre'den, îbn Hibban ise îbn Ab-bas'dan, Hakim, îbn Mes'ud'dan, Taberanî Büreyde'den Muhammed b. Ahmed b. Ebi Hayseme tarikiyle şu lafızla rivayette bulun*muşlardır; "Kim üzüm toplama günlerinde üzümü saklar da onu bir yahudiye veya bir hıristiyana veya şarap yapan bir kimseye satmak isterse, gerçekten ateş (cehennem ateşi) ansızın (onun) basireti üzerine girmiş olur." Hafız İbn Hacer Bülûğu'l-Meram'da bu rivayeti has enlemiş tir.
Yine bu bapta Ebu Davud'un Ebu Hüreyre (r.a.) den rivayet ettiği hadiste şöyle buyurulmuştur: "Şüphesiz ki Allah içkiyi ve ba*hasını (bedeli) haram kılmıştır. Ölmüş hayvanı ve bahasını haram kılmıştır. Domuzu ve bahasını haram kılmıştır."
Ebu Davud'un yaptığı diğer bir rivayette, îbn Abbas (r.a.) şöyle demiştir: "Doğrusu Allah bir kavme bir şayin yenmesini haram kıldığında o şeyin bahasını da onlara haram kılar."
îmam Ahmed'in isnad-ı.sahih ile îbn Abbas (r.a.) dan yaptığı ri*vayete göre, adı geçen diyor ki: Resulüllah (s.a.v.) Efendimizden duydum buyurdu ki: "Şüphesiz ki Allah içkiyi, onun şırasını sıkıp çıkartanı, kendisi için sıkılanı, onu içen, kendisine taşınanı, satıcısını, kendisi için satılanı, sakisini ve bardaklara doldu*ranını lanetlemiştir,"
Böylece içilmesi ve yenmesi haram olan her şeyin satışı ve ba*hası da haram kılınmış ve masiyet (Allah'a karşı günahı) gerektiren her şeyin alım-satımı da buna kıyas edilerek haram kılınmıştır.

Çıkarılan Hükümler


1- Üzüm ve ondan elde edilen şıranın içki imal edene satılması haramdır.
2- Üzümü içki imal etmek için sıkıp şırasını çıkarmak da haram kılınmıştır.
3- İçki içmek haramdır ve büyük günahlardandır.
4- içki taşımak, onun hammallığını yapmak da haramdır.
5- îçki satmak caiz değildir ve haramdır.
6- îçki satın almak da - satın alan içsin içmesin- haramdır.
7-İçki satışından elde edilen para da haramdır.
8- Böylece içki imal eden, kendisi için imal edilen, onu taşıyan, kendisine taşman, satışını yapan, onu satın alan, içki satıp para kaz*anan lanetlenmiştir.
9- Dinen yenilmesi ve içilmesi haram kılınan bir şeyin satış bedeli de haram kılınmıştır.
10- Genel kural olarak: Tahrimin hedefine ulaşması için ona vasıta ve vesile olan şeyler de yasaklanıp haram kılınmıştır.