Ayçiçeği « Besinler ve Özellikleri

Çerez olarak yediğimiz çekirdekleri ile çekirdeklerinden çıkarılan sıvı ve katı yağlarını sıklıkla tükettiğimiz Ayçiçeği bitkisihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif Bileşikgiller'dendir. Anayurdu bilinmeyen ayçiçeğihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif dünyada soya ve yerfıstığından sonra üçüncü sırayı alan önemli bir yağ bitkisidir. Türkiye'de tarımı oldukça yeni olup giderek yaygınlaşmaktadır. 1http://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif5-3 m. kadar boylanabilen bu biryıllık otsu bitkinin sert bir sapı; parçasızhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif üçgen biçimlihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif tüylühttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif yeşil renklihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif sert ve büyük yaprakları vardır.

Bitkinin çiçekliğihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif çapı 40 cm'e kadar ulaşabilen bir kömeçtir. Bu kömecin ortasındahttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif sayısı 1http://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif500'e kadar çıkan ve daha sonra çekirdekleri oluşturan tüpsü çiçekler ile kömecin çevresinde de altın renkli dil gibi sarkan dilsi çiçekler yer alır.

Ayçiçekleri grihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif beyaz ya da siyah renkli çizgili selüloz kabukla örtülü olup bu kabuğun içinde aynı biçimli kabuğa yapışık olmayan yağlı bir tohum bulunur. İşte ayçiçeğinin bu tohumlarıhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif dişler arasında kabuk çıtlatılıp çıkarılarak yenilir. Preslerde sıkılan ayçiçeklerinin yağı çıkarılırhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif bu yağhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif yemeklik olarak ya da sabun ve boya endüstrilerinde kullanılır. Kalan küspe de hayvanlara yem olarak verilir.

BESİN DEĞERLERİ

100 gr. kabuklu ayçiçeğinin içerdiği besin değerleri şunlardır: 528 kalori; 46http://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif5 gr. yağ (linoleik asit ve doymamış yağlar); 21http://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif4 gr. lif: l http://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif4 mgr. B1 vitamini ve 39http://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif2 mgr. E vitamini.

SAĞLIĞIMIZA YARARLARI

Yukarıda görüleceği gibihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif yüksek kalorisiyle çok önemli bir enerji kaynağı olmasının yanı sıra ayçiçeğihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif doğal besinler arasında en fazla E vitamini içerenidir. Böylece;

o E vitamini ve linoleik asit yönünden zengin olan ayçiçeğihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif kalbe yararlıdır: Son zamanlarda yapılan araştırmalarhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif vücuttaki E vitamini düzeyinin düşük oluşununhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif kalp krizi geçirme rizikosunu artırdığını ortaya koymaktadır. E vitaminini düşük alan kişilerhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif angına pectoris denilen kalbin koroner damarları yetmezliğinden oluşan kalp krizi geçirme rizikosunu üç kat fazla yaşarlar. Ayrıca linoleik asithttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif kötü kolesterol düzeyini düşürür. Damarlarda oluşacak kan pıhtılarının damarları tıkamasını da önler.

o Ayçiçeğinde bulunan E vitamini gibi antioksidan maddelerin fazlalığıhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif vücudun kansere karşı direncini artırmaktadır: Bu etkihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif kişinin katarakt olma rizikosunu da düşürür.

o Ayrıca ayçiçeği tohumununhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif idrarı artırıcı ve göğsü yumuşatıcı etkileri de vardır. Ayçiçeği tohumlarıhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif ezilip yara lapası yapılarak çıbanları olgunlaştırmada da kullanılabilir.

İşte bu etkileri sağlamak üzere ayçiçeği sıvı yağlarının yiyeceklerimizde kullanılması ve çekirdeklerinin (tohumlarının) çerez olarak günde 40-60 gramının tüketilmesinin yararı anlaşılmaktadır.

Dikkat: Aşırı ısıtmadan ya da kötü depolamadan ötürü ekşimişhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif kokmuş ya da küflenmiş ayçiçeklerini ya da bozulmuş yağını tüketmekhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif vücutta istenmeyen zararlı maddelerin oluşmasına yol açabilir.

BİTKİSİNİN ÜRETİLMESİ

Ayçiçeği bitkisihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif tohumuyla (yani kavrulmamış ayçekirdekleriyle) çoğaltılır. Tohumlar dolgunhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif hastalıksızhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif kırıksız ve çimlenme gücünü yitirmemiş olmalıdır. Bu nitelikleri taşıyan tohumların güvenilir kuruluşlardan sağlanması doğru olur. Ayçiçeği tohumlarıhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif hava sıcaklığı 8-10 derece olduğu zamanda ekilmelidir.

Ülkemizde Ege ve Akdeniz bölgelerimizde mart başlarında; Trakya ve Marmara bölgelerimizde martın ikinci yarısında; Doğu Anadolu'nun soğuk yerlerinde daha geç ekim yapılır. Ekim küçük bahçelerde ellehttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif tarlalarda makineyle (mibzerle) yapılmaktadır. Ekimde sıradaki tohum aralıkları 25-35 cm. ve tohumun toprağa ekilme derinliği nemli topraklarda 3-4 cm.http://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif en çok 7-8 cm. olur.

BİTKİSİNİN YETİŞTİRİLMESİ

İklim isteği: Ayçiçeğihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif güneşli ortamı seven bir bitkidir. Işığı sevdiği için bulutlu havalardan çok etkilenir. Çiçeklenme ve tohum bağlama dönemlerinde havanın bir ay süreyle kapalı olması tane verimini %30 düşürmektedir. Tohumlarının çimlenmesi için uygun sıcaklık 8-10 derecelerdir. Hava sıcaklığı 15 dereceye çıkarsa çimlenme hızlanır. Çiçeklenme için en uygun sıcaklıklar 21-24 derecelerdir. Daha düşük sıcaklıklarda tane verimi düşer. Tane bağlama dönemindeki çok yüksek sıcaklıklar da yağ oranını düşürüp ürünün niteliğini bozmaktadır.

Toprak isteği: Ayçiçeği bitkisihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif iyi nem tutan humuslu toprakları sever. Çünkü iyi çimlenmesi için toprakta yeterince nem bulunmalıdır. Bitkihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif asiditesi yüksek olan topraklardan hoşlanmaz. Ayrıca bitkinin ekileceği topraktahttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif üst üste birkaç yıl ayçiçeği ekimi yapılmamış olmalıdır. Çünkü yüksek boylu bitkihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif topraktan önemli miktarlarda besin maddesi kaldırır. Ayçiçeği ekimi yapılacak toprakta uygulanacak ekim nöbetinde bakla bitkisi ya da diğer baklagiller yer alabilir. Böylece ayçiçeği bitkisinin tane verimi ve niteliğinin düşmesinin önlenmesi sağlanmış olur.

Sulama: Güçlü bir kök sistemine sahip olduğu için ayçiçeği bitkisi kısa süren kuraklıklardan çok etkilenmez. Çiçeklenmeden 20 gün önce başlayıp çiçeklenmeden 20 gün sonraya kadar süren kuraklıklar tane verimini düşürür. Bu nedenle bitkinin kurak yaz günlerinde azar azar sulanması iyi sonuç verir. Taşırma biçiminde sulanırsa ayçiçeği bitkisinin kökleri topraktan çıkabilir ve bitki yana devrilebilir.

Gübreleme: Yukarıda belirtildiği gibi dev bir otsu bitki olan ayçiçeğihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif topraktan büyük ölçüde besin maddesi kaldırmaktadır. Bu nedenle gübrelenmesi önem kazanır.

Ayçiçeği ekiminin yapılacağı toprağa azotlu ve fosforlu fenni gübreler verilir. Toprağa potaslı gübre verilip verilmeyeceğihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif yapılacak toprak analizleriyle belirlenmelidir.

Hasat (Derim): Ayçiçeği bitkisinin hasat zamanı ve hasadın yapılış şekli de önemlidir. Hasatta gecikilirse kuşların tanelere vereceği zarar artar ve tane dökülmeleri ortaya çıkar. Hasat erken yapılırsa tanelerde yağ oram düşük olur. Ağustos-eylül aylarında hasat yapılacak bitkilerdehttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif çiçek tabanının (kömecin) kenarındaki sarı çiçekler dökülmüşhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif tablanın arkası kahverengine dönüşmüşhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif bitkinin sapındaki yapraklar kurumuşhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif tablanın dış kenarını kaplayan koruyucu yapraklar da kahverengileşmiştir ve tabla ortasındaki tohumların (çekirdeklerin) kabuğu sertleşmiştir. İşte bu duruma gelen ayçiçeklerihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif küçük bahçelerde çiçek tablası bıçakla kesilerekhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif tarlalarda hububat biçerdöverleri kullanılarak hasat edilirler.

Hastalık ve zararlılarıyla mücadele: Ayçiçeği bitkisinin köklerine yapışıp bitkinin beslenmesine ortak olarak büyük zarar veren canavarotuyla mücadele eden bir sinek türühttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif Trakya bölgemizde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu zararlı ota dayanıklı tohum kullanmak da doğru bir yöntemdir. Çünkü bu ota karşı kullanılabilecek bir ilaç mevcut değildir. Ayçiçeği bitkisine dadanacak diğer zararlı ve hastalıklarlahttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif uzmanlara danışılarak ve uygun tarım koruma ilaçları kullanılarak zamanındahttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif eksiksiz ve aksatılmadan mücadele sürdürülmelidir.