Kim Normal, kim Anormal?

Psikolojik rahatsızlıklarhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif çeşitli nedenlerle kişinin düşüncesindehttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif ruh halinde yada davranışlarında sorun olması halidir.
Ruh sağlığı ile Ruh hastalığı arasındaki fark nedir? Bazen cevap açıktırhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif bazen ise değil. Örneğin kafalarının içinde sesler duyan kişiler Şizofren olabilir. Yüce fikirleri olan kişilerde - Hiç bir tecrübesi yada eğitimi olmadan Türkiye’yi yönetebileceğine inanmak gibi - Bipolar rahatsızlık olabilir. Fakat çoğu zaman cevap bu kadar açık değildir. Topluluk içinde konuşamıyorsanızhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif bu durum bir hastalığınız olduğunu mu gösterirhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gifhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif bu sadece kısa süreli bir bunalıma mı işarettir yoksa ilaç almanızı gerektirebilecek bir depresyona mı?

Zaten Normal nedir ki?

Normalliği tanımlarken kültürün ve bilimin rolü

Neyin normal neyin anormal olduğunu tesbit etmek zordur. Bilim insanlarıhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif araştırmacılar ve ruh sağlığı uzmanları (Psikologlarhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif Psikiyatristlerhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif Terapistlerhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif Rehber Danışmanlar vb) bu konu ile yüzlerce yıldır uğraşıyor olmalarına rağmen hala normal ve anormal arasındaki çizgi belirsizdir.

Neyin normal olduğu genelde kimin tanımladığına bağlıdır. Normallik belirsizdir ve genelde belli bir kültürün yada topluluğun değer yargılarına göre değişir. Ve hatta aynı kültürde bile normallik zaman içinde değişebilirhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif özellikle değişen sosyal değerler ve beklentilerden etkileniyor ise. Örneğin 50 yıl önce boşanmak kavramına büyük bir tepki ile bakılırkenhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif bu gün boşanmak daha normal bir kavram haline gelmiştir.

Psikolojide normal olanı anormal olandan ayırt etmekteki en büyük güçlük ise test edilememesinden kaynaklanır. Obsesif-kompulsif için her hangi bir MRI yada kan testi yokturhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif Depresyon için her hangi bir ultrason yada Bipolar rahatsızlık için röntgen bulunmamaktadır. Bu tabiki psikolojik hastalıkların biyolojik nedenleri olmadığı anlamına gelmezhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif çünkü beyindeki kimyasal maddelerde oluşan değişimler ile bağlantılıdırlar ve bilim insanları bu değişimleri harita üzerine koymaya başlamışlardır. Fakat psikolojik hastalıkları teşhis edebilecek testler hala mevcut değildir.

Peki Psikolojik Rahatsızlık nasıl tanımlanır?

Psikologlar ve psikiyatristlerhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif testler yerinehttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif belirtilerehttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif semptomlara ve ortaya çıkan işlevsel bozukluklara bakarak teşhis koyarlar.

İşlevsel bozukluklarhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif banyo yapmak yada işe gitmek gibi belli rutin işleri yada temel günlük görevleri yerine getirememektir.

Belirtilerhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif her objektif gözlemcinin farkedebileceği işaretlerdirhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif örneğin aşırı sinirlilik yada hızlı nefes alıp verme gib.

Semptomlarhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif mutsuzluk yada ümitsizlik gibi hasta tarafından algılanan yada hissedilen duygulardır.

Belirtilerhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif semptomlar ve işlevsel bozukluklar. Tanı ve İstatistik Rehberinde (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders - DSM) detaylı olarak tanımlanmıştır. Buna göre 300’den fazla değişik Psikolojik hastalık sınıflandırılmıştır. Amerikan Psikiyatri Kurumu tarafından çıkarılan DSM rehberihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif Psikologlar ve Psikiyatristler tarafındanhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif anoreksiyadan tutunda röntgenciliğe kadar her tür hastalığı teşhis etmekte kullanılır. Tanı rehberinin ilk basımı 1952 yılında yapılmış ve bu güne kadar sürekli olarak güncellenerek yayınlanmaya devam etmiştir.

Neden normal ve anormal arasında bir ayırım yapmak ve damgalanmaya yol açabilecek isimler getirmek gereklidir? Neden özel bir teşhis gerekir? Bunun bir sebebihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif Amerika’da sağlık sigortası endüstrisinin DSM kitabında açıklanan teşhislere bakarakhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif sigorta kapsamını ve ödenecek miktarları tespit etmesidir. Diğer bir neden isehttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif doğru tedaviyi önerebilmek için neyin tedavi edilmesi gerektiğini (ve bu hastalığın tedavi edilip edilemeyeceğini) bilme gerekliliğidir.

Belirtilerhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif semptomlar ve işlevsel bozukluklar nasıl belirlenir?

Psikologlar ve Psikiyatristler sahip olduğunuz belirtilerinhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif semptomların yada işlevsel bozuklukların normal mi yoksa anormal mi olduğunu nasıl belirlerler? Uzmanlar çoğunlukla aşağıdaki yaklaşımları kullanırlar: yoksa sadece aşırı heyecanı mı? Üzgün ve umutsuz hissediyorsanız

1. Kendi algıladıklarınız. Düşüncelerinizihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif davranışlarınızı ve işlevselliğinizi nasıl algıladığınızhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif sizin için neyin normal olduğunu belirlemek için kullanılır. Bazı konularla başa çıkamadığınızın farkında olabilirsiniz. Yada daha önce yapmaktan zevk aldığınız günlük aktiviteleri artık yapamadığınızı yada yapmaktan zevk almadığınızı düşünebilirsiniz. Eğer depresyonunuz varsahttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif günlerce bulaşıkları yıkamayabilirhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif banyo yapmayı bırakabilirhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif sosyalleşmekten kaçınabilirhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif hobilerinize olan ilginizi yitirebilir yada ailenize normalden çok daha fazla bağırmaya başlamış olabilirsiniz. Kendinizi üzgünhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gifhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif cesareti kırılmış ve vazgeçmiş hissedebilirsiniz. Bu davranışların normalden farklı olduğunu farkedebilirhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif bir şeylerin yanış olduğunu düşünebilirsiniz. ümitsiz
2. Başkalarının algıladıkları. Kendi algılarınız objektif olmayabilir ve davranışlarınızhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gifhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif düşünceleriniz yada işlevselliğiniz konusunda yeterince doğru bilgi vermeyebilir. Oysa tarafsız gözlemciler bunu sağlayabilir. Size göre yaşamınız gayet normal gelebilir. Fakat çevrenizdeki kişilere garip ve anormal gelebilir. Bu genelde Şizofren durumlarında geçerlidir. Eğer şizofrenseniz sesler duyuyor olabilirsiniz ve başka bir insan ile iletişim kurduğunuzu düşünerek bu seslerle konuşmaya devam edebilirsiniz. Bu durumu gözlemleyen dışardan birisi için davranışınız anormal gelecektir.
3. Kültürel ve etnik normlar. Çoğu kezhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif neyin normal neyin anormal olduğu içinde bulunduğumuz kültür tarafından belirlenir. Fakat bu sizin kültürünüzde normal kabul edilen bir davranış başka bir kültürde anormal olarak karşılanabilir demektir. Sadece kendi duyduğunuz seslerle konuşmak Batı dünyasında Şizofreni belirtisi olabilirhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif fakat diğer kültürlerde bu tür halüsinasyonlar dinsel deneyimin bir parçası sayılabilir. Ve bazı davranışlar ailenizde normal karşılanabilir ama dışarda düzeltilmesi gereken anormal davranışlar olarak düşünülebilir. Örneğinhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif dikkat eksikliği ve hiperaktivite aşırı kontrollü bir okul ortamında kabul edilmezkenhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif daha az kontrollü ev ortamında normal sayılabilir.
4. Süre ve semptomların şiddeti de dikkate alınır.

Bir insanın Psikolojik rahtsızlığını belirlemektehttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif genelde bu dört alan göz önüne alınır. Psikolog yada Psikiyatrist size nasıl hissettiğinizi sorabilirhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif başkalarının davranışlarınızda yada ruh halinizde bir farklılık görüp görmediklerini sorabilir ve aile yapınızı sorabilir. Ayrıca psikolojik testlere cevap vermenizi steyebilir.

Göz önüne alınan diğer etkenler:

1. Semptomlarınız ne kadar süredir devam ediyor
2. Semptomlarınızın ne kadar şiddetli olduğu
3. Semptomların sizin için ne kadar rahatsız edici olduğu
4. Semptomlarınızın normal yaşantınızı ne kadar etkilediği

Değer verdiğiniz bir ilişkiden sonra kendinizi üzgün hissetmeniz normaldir. Fakat aşırı üzgün haliniz haftalarca devam ediyorsa ve işe gitmekhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif ev işlerini yapmak yada arkadaşlarınızı ziyaret etmek gibi günlük aktivitelerinize olan ilginizi kaybetmiş iseniz Depresyonda olabilirsiniz. Aynı şekildehttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif önemli bir müşteriye prezentasyon sunmadan önce heyecanlanıyorsanız ama genede hızlı nefes alış verişlerinizi kontrol altına alıp devam edebiliyorsanız sizinkisi sosyal fobi (sosyal kaygı rahatsızlığı) değilhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif sadece sahne korkusu olabilir.

Ve trafikte birisinin önünü kesmişsenizhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif yada dükkandaki satıcıya bağırmışsanızhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif sadece kötü bir gün geçiriyor yada genel olarak huysuz biri olabilirsiniz. Fakat sürekli olarak saldırganhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif şiddete eğilimlihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gifhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif başkalarını kullananhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif sorumsuz yada kanunlara karşı gelen biri iseniz antisosyal kişilik bozukluğunuz (sosyopat) olabilir.

Psikolojik Sağlık gelişen ve değişen bir kavramdır

Bütün bu kriterlere rağmenhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif sağlıklı yada normal psikolojinin ne olduğunu net olarak tanımlamak oldukça zordur. DSM bu zorluğun farkındadır ve Psikolojik rahatsızlıkları stresehttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif işlevsellikte soruna yol açan yada sağlığı aşırı derecede bozan (ölümhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif keder yada sakatlığa sebep olan) psikolojik sendromlarhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif ve davranışlar ile sınırlı tutmaktadır. Ayrıca bu sendromlar kültürel olarak normal kabul edilmiş ve bir olaya bağlı olarak beklenen tepkiler olmamalıdır. Örneğin sevilen birinin kaybı sonucu yas tutmak gibi.

Psikolojik rahatsızlıklarhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif aşırı streshttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif acı çekmek yada işlevsellikte bozukluklar ile bağlantılı olarak kişinin düşüncesindehttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif ruh halinde yada davranışlarında değişiklikler olması halidir.

Fakat normallik kavramının sürekli olarak değiştiğini hatırlamak gerekirhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif tıpkı fiziksel hastalıkların teşhisinde olduğu gibi. Örneğinhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif yıllarca kan basıncının 120/80 olması normal sayıldı. Fakat 2003 Mayısında bu durum birden değişti. Şimdi bu kan basıncı ile prehipertansiyon teşhisi koyulabilmektedir.

Tıpkı kan basıncında olduğu gibihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif yeni tıbbi bilgiler Psikolojik rahatsızlıklar konusunda da değişikliklere yol açmaktadır (yeniler eklenirkenhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif geçersiz olanlar çıkarılmakta yada belirtiler ve semptomlar yeniden düzenlenmektedir.) Örneğin bu gün bazı uzmanlar regl öncesi sancıların ve semptomların Psikolojik rahatsızlık olarak tanınması gerektiğini öne sürmektedirler (Regl öncesi disforik rahatsızlık)

Bu gözden geçirmeler ve yenilenmeler aynı zamanda sosyal ve kültürel yaklaşımıda yansıtabilir. Örneğin eşcinsellik önceleri Psikolojik bir rahatsızlık olarak görülmekteydihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif fakat 1973 yılında DSM kitabından çıkarıldı.

Tedavi etmek yada etmemek: Terapi her zaman gerekli değildir

Gerçekten teşhis edilebilecek bir Psikolojik rahatsızlığınız olsa bilehttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif günlük yaşamınızda tedavi gerektirecek kadar önemli bir problem yaratmıyor olabilir.

Örneğin örümcekleri düşünün. Bu hayvanlara karşı aşırı bir korkunuz olabilirhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif fakat hiç bir zaman örümcekler ile karşılaşmamış olabilirsinizhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif yada örümcek gördüğünüzde birisini çağırıp yardım istiyor olabilirsiniz. Dolayısıyla bu fobinin yaşamınıza çok az etkisi olabilir ve normal yaşamınızda hiç bir aksaklık yaratmayabilir. Bu tür bir durumda terapiye gerek var mıdır? Hayır. Kişinin durumuna bir teşhis koyulabilir ama terapi gerektirmez. Sonuç olarak Psikolojik tedavi sadece kişinin günlük hayatını sürdürmesine engel olan durumlarda düşünülür

alıntı