Bilişsel Çelişki Teorisi

1950'li yıllarda Festinger (1957) tarafından geliştirilen bu teorihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif bilişsel harmoniyi konu almaktadır ve insanlarınhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif bilişsel planda çelişki yaratan bilişhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif duygu ve davranışlardan kaçındıklarınıhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif biliş öğeleri arasında bir tutarlılık oluşturmaya ve mevcut tutarlılığı korumaya çaba harcadıklarını ön görmektedir.

Bilişsel çelişkihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif günlük hayatımızda oldukça sık karşılaştığımız bir olgudur. Davranışlarımızhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif çoğu kez bir şekilde davranmamızı ve bir başka şekilde davranmamamızı gerektiren bir takım dış talephttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif emir veya zorlamalara bağlıdır. Oysahttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif genelde düşünce ve kanaatlerimize göre davrandığımızahttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif kendimizle tutarlı olduğumuza inanırız.

Davranışlarımızhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif hareketlerimizhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif eylemlerimiz ile tutumlarımızhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif görüşlerimizhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif ideolojimiz arasında bir tutarlılık ararız. Bu nedenledir kihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif genellikle bir mesleği seçenlerhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif meslekleri hakkında olumlu görüş taşırlar; bir kurum veya iş yerindeki mevkimiz ile iş yerimiz hakkındaki görüşümüz arasında bir ilişki vardırhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif örneğin hiyerarşik konumumuz yükseldikçehttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif nispeten daha olumlu düşünürüz ("Taç giyen baş akıllanır" sözühttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif bu çerçevede değerlendirilebilir).

Tutarlılık teorisyenlerine göre bilişsel öğelerin çelişkisihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif insanların kaçındığıhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif istemediği bir durumdur. Dolayısıylahttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif insanın temel eğilimi bilişsel tutarlılığı olabildiğince sağlamak ve korumaktır. Tutarsızlıkhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif bilişsel öğelerin birinde veya diğerinde değişimi güdüleyen bir nitelik taşımaktadır.

Bu temel görüşlerhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif dengehttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif uygunluk ve bilişsel çelişki terimleriyle anılan çeşitli tutarlılık teorilerinde az çok ortak olan bir kuramsal çerçeve oluşturmaktadır. Bilişsel çelişki teorisihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif kognitif çelişkiye bir motivasyon gücü atfederek onu bir güdühttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif bir gerilim durumu olarak görmektedir: Bu güdühttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif insanlarıhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif çelişkiyi azaltmahttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif

Çelişkinin azaltılması çeşitli yollardan sağlanmaktadır. Bunun için ilk yolhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif çelişen öğe sayısını azaltmak veya uyuşan öğe sayısını artırmaktır. İkinci yolhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif uyuşan öğelerin önemini artırırken çelişen öğelerinkini azaltmaktır. Üçüncü yolhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif bu iki yolu birlikte kullanmak olabilir. Çelişkiyi azaltmanın yollarından hangisinin seçileceği sorunuhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif çeşitli etmenlere bağlıdır.

Her şeyden önce bireyin realist tutumu ve çevreye başarılı bir uyumhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif gerçeklik hakkında doğru bir şekilde değerlendirme yapmayı gerektirmektedir. Herhangi bir bilişsel öğehttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif gerçekliğin doğru bir yansıması olduğundahttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif gerçekliği değiştirmeksizinhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif bu gerçekliğe tekabül eden bilişsel öğeyi değiştirmek zorlaşmaktadır.

Ancakhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif diğer pek çok teorisyen gibihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif Festinger de fiziksel ve sosyal gerçeklikleri ayırtetmektedir. Bu ayrımhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gifhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif çelişkinin kaynağı olan davranışların değiştirilmesi zor veya kolay olabilmektedir. Çelişkiye yol açan bilişsel Öğelerhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif bireyin davranışıyla ilgiliysehttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif bilişsel tutarlılıkhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif davranışların değiştirilmesi yoluyla gerçekleştirilmektedir.

Çelişkinin kaynağı dış dünya isehttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif bilişsel öğeyi değiştirmek için dış dünyayı değiştirmek gerekmektedir. Ancakhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif fiziksel gerçeklik söz konusu olduğunda buhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif genellikle imkansızdır; dolayısıyla fiziksel gerçekliğe tekabül eden bilişsel öğe dehttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif değişmeye karşı direnecektir.

Bu durumdahttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif çelişkiyi azaltmakhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif diğer öğeler üzerinde oynamayı gerektirmektedir. Fakat fiziksel gerçeklik yerinehttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif sosyal gerçeklik söz konusu olduğundahttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif örneğin çelişkihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif bireyin bağlandığıhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif örnek aldığıhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gifhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif bu konsensüsün değiştirilmesine çalışılabilir ya da bu kişi veya gruplar terk edilebilir.

Çelişkiyi azaltma yollarıhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif aktif veya pasif bir tutum gerektirmesine göre farklılaştırılabilir. Çelişkiyi indirgemek için bireylerhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif pasif bir tutumla mevcut bilişsel öğeleri değiştiremez veya yenilerini ekleyemezlersehttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif tutarlılığı destekleyen ve bilişsel sonuçları olan davranışlara yönelmektedir. Yeni enformasyon arayışıhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif bu tür davranışların bir örneğidir.

Öte yandan çelişkiyi azaltma biçimlerihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif çelişki olgusunun özelliğine bağlı olabilirhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif bilişsel çelişkihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif bir kararınhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gifhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif bir çabanınhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif bir emrivaki durumununhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif grup etkileşimininhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif diğerlerinin önünde kanaatlerinin aksi bir davranışta bulunmanın sonucunda oluşabilir.

Nihayethttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif bilişsel çelişki teorisihttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif insanların davranışlarını değiştirmek içinhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif Öncelikle tutumlarının değiştirilmesini gerekli sayan yaygın görüşün aksinehttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif insanların tutumlarını değiştirmenin yolununhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gifhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif 'bilincin sosyal gerçekliği değilhttp://www.hossohbet.com/forum/image...es/virgul1.gif sosyal gerçekliğin bilinci belirlediği' tezini sınıf bilinci (proleter bilinci) oluşumunun temeline koyan Marksist yaklaşımla paralellik göstermektedir.