Isparta Kiliseleri

Hagia Baniya (Aya Payana) Kilisesi (Merkez)

Isparta Turan Mahallesi’nde bulunan Hagia Baniya Kilisesi 1750 yıllarında yapılmıştır.

Kilise kuzey-güney doğrultusunda, 15.00x26.00 m. ölçüsünde dikdörtgen planlı, bazilika tipinde üç nefli ve apsisli bir yapıdır. Kilisenin kuzey, doğu ve batısında giriş kapıları bulunmaktadır. İç mekan on sütunun taşıdığı bir tavan ile örtülüdür. Korinth başlıklı bu sütunların içi ahşap, dışları sıvalı olup, kaidesiz olarak döşemeye oturtulmuştur.

Beş bölümlü apsidin bulunduğu bölüm 70 cm. daha yüksek olup, altta üç büyük, üstte de üç küçük pencere ile aydınlatılmıştır. Kilisenin pencere pervazları kemerli ve kesme taştandır.
Kilisenin üst örtüsü 1999 yılında tamamı ile yenilenmiştir.


Hagia Ishotya (Yorgi) Kilisesi (Merkez)

http://www.kenthaber.com/Resimler/20...7/00066455.jpg
Isparta Doğancı Mahallesi’nde bulunan Hagia Ishodya Rum Kilisesinin kapısı üzerindeki, bugün Isparta Müzesinde olan kitabesinden öğrenildiğine göre 1857-1860 yıllarında yapılmıştır.

Kilise doğu-batı yönünde dikdörtgen planlı, üç nefli bazilika planında bir yapıdır. Kilisenin duvarları yerel köfeki taşından yapılmıştır. Önünde narteksi olan kilisenin kuzey, batı ve güneyinde birer girişi bulunmaktadır. Apsid tavanı taş döşeli olup, zeminden 60 cm. yükseklikte ve dışarıya doğru beş kenarlı olarak çıkıntı yapmıştır. İç mekanın duvarları ile sütunları alçıyla sıvanmış, bunların üzerine de İncil’den alınma sahneler resmedilmiştir.

Kuzey girişinin üzerinde dışarıya taşkın ve iki sütunun taşıdığı küçük bir çatı bulunmaktadır. Kilise iki yönlü ahşap bir çatı ile örtülmüş olup, çatının altındaki üst örtüyü çapraz tonozlar oluşturmaktadır. Çatıdaki pencereler üçgen alınlıklı, dikdörtgen ve yuvarlaktır.

Narteksin önünde bulunan çan kulesinin çanı 1903 yılında yapılmıştır ve günümüzde Isparta Müzesi’ndedir. Çan kulesi iki taraflı yüksek bir merdiven üzerine yuvarlak kemerlerle birbirine bağlanmış dört sütunun taşıdığı, çanın yer aldığı bölüm ile ikinci dört sütunlu bölümden oluşmuştur.


Emre Mahallesi Kilisesi (Merkez)

Isparta Emre mahallesi’nde bulunan kilise yıkılmış ve onun temelleri üzerine de bir ev yapılmıştır. Bu kilisenin ismi bilinmemektedir. Sultan III.Selim zamanında Müslüman olmayanların mabet yapmalarına ferman çıkarılınca, buradaki eski bir kilisenin temelleri üzerine 1794 yılında yapılmıştır.

Bugün kilensin bulunduğu yerin çevresinde kiliseden kalma 5 m. uzunluğunda sütunlar bulunmaktadır.


Hagia Stefanos (Yeşilada) Kilisesi (Eğirdir)

http://www.kenthaber.com/Resimler/20...7/00066453.jpg
Isparta Eğirdir ilçesinde Yeşilada’da bulunan Hagia Stefanos Rum Kilisesi XIX.yüzyılın ikinci yarısında yapılmıştır.

Kilise doğu-batı yönünde dikdörtgen planlı, üç nefli ve apsisli, bazilika plan düzeninde bir yapıdır. Moloz taştan duvarları örülmüş olan kilisenin üzeri beşik çatı ile örtülüdür. İç mekandaki nefleri oluşturan ahşap sütunların üzeri sıva ile kaplanmıştır. Apsis yapının doğu duvarında yarım yuvarlak şeklinde dışa çıkıntılıdır. Apsidin altta bir, üstte de iki penceresi ve onun üzerinde de yuvarlak bir penceresi bulunmaktadır.

Göller Bölgesi Araştırma Projesi çerçevesinde kilisenin restorasyonu yapılmış, daha sonra içerideki ahşap bölümleri, dış duvarları onarılmıştır.


Aya Georgios Kilisesi (Eğirdir)

Isparta Eğirdir İlçesi Barla’daki Rum Mahallesi’nde bulunan bu kilisenin ne zaman yapıldığı bilinmemekle beraber XIX.yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır.

Kilisenin dış duvarları, narteksi ve orta mekanı moloz taştan yapılmıştır. Güney kısmında narteks bulunmaktadır. İç mekan ahşap sütunlarla üç nefe ayrılmış ve üzeri çatı ile örtülmüştür.

Günümüzde çok harap bir durumdadır.


St. Paul Kilisesi (Yalvaç)

http://www.kenthaber.com/Resimler/20...7/00066454.jpg
Isparta Yalvaç ilçesi Psidia Antiokheia antik kentinde bulunan St.Paul Kilisesi Hıristiyanlığın başlangıcında yapılmıştır. Kentin ilk ve en büyük kilisesi olup, şehir surlarına bitişik Roma dönemi hamamının güneyinde, ona yaklaşık 200 m. uzaklıktadır.

Kilise bazilika planında, 70.00x26.00 m. ölçüsünde dikdörtgen planlıdır. Doğu yönündeki apsidi yarım daire şeklinde olup, dışarıya taşkındır. İç mekan on üç sütunla üç nefe ayrılmıştır. Bunlardan orta nef daha geniş, iki yandaki nefler de daha küçüktür. Orta nef 43.10x11.90 m. ölçüsünde; yan nefler ise 43.00x4.93 m. ölçüsündedir. Kilisenin batısında enine dikdörtgen biçimde uzanan ve önünde altı sütunun bulunduğu bir narteks yer almaktadır. Bu narteksin uzunluğu 8.90, eni ise 21.00x76.00 m. dir.

Kilisenin içerisi çok renkli ve değişik desenli taban mozaikleri ile kaplanmıştır. Burada kullanılan beş rengin yanı sıra çeşitli desenler, geometrik ve bitkisel motifler kullanılmıştır. Mozaikli ana mekanın bulunduğu yerde dört adet Grekçe kitabe bulunmaktadır. Bu kitabelerde kiliseyi yaptıranın, görevli papazların ve buraya adak yapanların isimleri yazılıdır. Bu kitabelerin birinde ismi geçen Optimus, Ortodoks liderlerinden biri olup; MS.375-381 yılları arasında Antiokheia'da piskoposluk yapmıştır.

MS.46 yılında St. Paul bu kilisenin altında bulunan sinagogda Barnabas ile birlikte Hıristiyanlığı yaymak üzere ilk vaazını vermiştir. Bundan ötürü de kilise St.Paul’e adanmıştır. Bu kilisenin en büyük özelliği de Anadolu’da sinagog üzerine yapılmış ilk kilise olması ve ayrıca Aziz Paul’un Hıristiyan dinini yaymak amacı ile vaaz verdiği ilk yer oluşudur.


Küçük Kilise (Yalvaç)

Isparta Yalvaç ilçesi Psidia Antiokheia antik kentinin merkezinde, sütunlu caddenin 35 m. batısında bulunan Küçük Kilise Latin haçı şeklinde bir plana sahiptir. Bu kilisenin ismi ve ne zaman yapıldığı konusunda kesin bir bilgiye rastlanmamakla beraber, burada yapılan kazılarda ele geçen bir mühürde Neon, Nikon ve Heliodoros isimli üç Martyri’nin isminin yazılı olduğu görülmüştür. Ayrıca Antiokheia (Yalvaç)’da görev yapan ilk papazın Basus olduğu da mühürün diğer yüzünde yazılıdır.

Mimari yönden ve plan olarak bu kilisenin V.yüzyılda yapıldığı sanılmaktadır.

Kilise doğu-batı uzantısında olup, ortasında geniş bir nef, iki yanında da birer nef ile dar bir narteksten meydana gelmiştir. Kilise dıştan 43.00x25.50 m. ölçüsünde olup, ibadet mekanının oldukça geniş tutulduğunu göstermektedir. Orta nefin doğu ucunda apsid yer almaktadır. Narteks yan duvarlarının iki tarafa uzatılması sonucu meydana getirilmiş 6.50x23.50 m. ölçüsünde, ince uzun dikdörtgen plandadır.

Kilisenin yarım yuvarlak olan apsidinin iki yanında temel kalıntıları ile karşılaşılmıştır. Bu kalıntılardan apsidin iki yanında Pasthophorion odaları olduğu anlaşılmaktadır.