Vİtamİnler

Hayvan ve nebâtlarda bulunan ve gıdâlar vâsıtası ile insanlara gelen ve yaşamamız için lâzım olan uzvî maddelerdir. Günlük gıdâlarımızla, ağırlıklarının on milyonda biri kadar vitamin almakdayız. Vitaminler, yalnız nebâtlarda teşekkül eder. Hepsinin kimyâ yapıları anlaşılmış olup, ba�zıları sun�î yapılmakdadır. Vitaminler birer büyük harf ile gösterildiği gibi, husûsî ismleri de vardır. Vitaminlerin ilâc olarak kullanıldığı başlıca hastalıklar şunlardır:
A � Bebeklerin, hâmile kadınların ve ihtiyarların za�fiyyet hâllerinde, görme za�îfliğinde, yaraların iyi olmasının gecikmesinde ve tansiyon yükselmesinde.
B Komplex � Mi�de ve hücrelerdeki hazm bozukluğunda.
B1 � Sinir za�fiyyetinde, çarpıntıda, ödemde ve rumatizmada.
B2 � Dil ve deri hastalıklarında, adale gerilmesinde, konjonktivitde, tüberkülozda.
B3 � Hazm yolları iltihâblarında, karaciğer kifâyetsizliğinde, kurşun, barbitürik ve sülfamid zehrlenmesinde.
B4 � Agronülositosda, kan zehrlenmelerinde, rumatizmada.
B6 � Sinir hastalıklarında, adale tesennücünde, ispirto ile ve ispirtolu içkilerle zehrlenmelerde.
B12 � Kansızlıkda, sinir bozukluğunda.
C � Skorbüt ve kanamalarda, soğuğa ve yorgunluğa mukavemeti az olanlarda, rumatizmada, rûh hastalıklarında.
D � Kemik hastalıklarında, tüberkülozda, allergide.
E � Cinsî za�fiyyetlerde, Âyise kadındaki asabî râhatsızlıklarda, kalb ve damar hastalığında, rumatizma ağrılarında.
F ve H1 � Cild hastalıklarında.
H2 � Ateşli cild hastalıklarında, nefes darlığında.
I ve J � Karaciğer za�fiyyetinde.
K � Kanamalarda.
M � Cild sertleşmesi, siyatikde.
N � Zehrlenmelere karşı mukâvemeti artdırır.
O ve T � Hazmsızlıkda, kemik hastalığında.
P � Damar za�fiyyetinde, bâsurda, ödemde, ekzemada.
B2, B6, B12, C ve E vitaminleri, fazla alınırsa, zarar vermez. A vitamininin fazlası, kafada tansiyonu artdırıp, rûhî ve asabî bozukluk yapar ise de, alınmayınca düzelir. B1 fazlası, hassasiyeti bozar. P nin fazlası, tansiyonu düşürür. D nin fazlası, kanda kalsiyumu artdırıp, bulantı, kusma, rûhî ve asabî bozukluk yapar. Fitate de sodyum verilerek, kalsiyumun kana geçmesi azaltılır.
Dervîş Muhammed Nidâî efendinin 986 h. [m.1578] senesinde yazdığı, türkçe (Menâfi�un-nâs) kitâbında, hastalıklar ve ilâcları uzun bildirilmekdedir. Kitâb altmış bâb, 376 sahîfedir. 33.cü sahîfesinde diyor ki, (Baş ağrısı devâ ile gitmezse, Bekara sûresinin 196.cı âyetini, femen den ev-nüsük kadar yazıp, başında götüre, bi-iznillah şifâ bulur. Başına besmele ve sonuna üskün lillah yazılır). Abdestli olarak ve islâm harfleri ile yazmalıdır.