Cennet Ehlinin Son Duası (Çağrısı)

Cennet Ehlinin Son Duası (Çağrısı)

Allah buyurur ki:
"İman edip salih ameller işleyenlere Rabb'leri imanları sebebiyle (imanlarına karşılık olarak), (Cennet yolunu) gösterecektir, onların altlarından ırmaklar akar, nimetlerin cennetlerinde olacaklardır. Orada çığırışları sübhanekellahümme (Allah'ım sen her türlü eksiklikten uzak bir yücesin) dir. Esenlik dilekleri selamdır ve en son çığırışları el-hamdü lillahi rabbil-alemin (bütün alemlerin rabbi Allah'a hamdolsun sözü) dür." (Yunus, 9-10)
Haccac; İbn Cüreyc'den şunu nakletmiştir:
"Bana haber verildiğine göre Cennet ehli, yanlarından bir kuş geçer de onu arzu ederlerse "Sübhanekallahümme" diyeceklerdir. Böyle çığırıp sesleneceklerdir. Hemen melek, iştah duydukları şeyi getirip onlara selam verecek, onlar da selamı alacaklar, "esenlik dilekleri selamdır" bunu anlatıyor. Onu yedikleri zamanda rabbleri Allah'a hamdedecekler. Bu da "son çığırışları elhamdü lillahi rabbil-alemindir" sözünde anlatılmıştır." (Tefsir, İbn Kesir, IV, 423)
Said; Katade'nin şöyle dediğini nakleder;
"Orada ki sözleri Sübhanekallahümme'dir, esenlik dilekleri ise selam'dır."
el-Eş'cei; Süfyan'dan işitmiş, demiş ki:
"Birşey istedikleri zaman Sübhanekellahümme derler, istedikleri hemen gelir." (Tefsir, İbn Kesir, IV, 423)
Sübhanekellahümme'nin anlamı; Rabb Teala'yı layık olmayan şeylerden tenzih, O'nu ta'zim ve yüceltmedir.
...Bunun anlamı Rasûlullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'dan şöyle rivayet edilmiştir;
"O, Allah'ı kötülükten tenzih etmektir." (Beyhaki, el-Esma ve's-Srfat, 1,76'da bu rivayet munkatı'dır, başka şekilde rivayeti de vardır demiştir.)
... Ali'den de şöyle nakledilmiştir:
"O, Allah'ın, kendisi için razı olduğu bir sözdür."
Yine Rasûlullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem;
"O, Allah'ı her türlü kötülükten tenzihtir" buyurmuştur. (ed-Deylemi, Kem el-Ummal. I, 474, Talha'dan; el-Beyhaki, el-Esma ve's-Sıfat, I, 76; el-Heysemi, Mecmau'z-Zevaid, X. 94.)
Her neyse, Allah, onların ilk çığırış ve seslenişlerinin "Sübhanellah" olduğunu, istedikleri şey geldiğinde de "elhamdü lillahi a rabbil-alemin" diyeceklerini haber vermiştir.
Aslında ayet daha geniş manalar da ifade etmektedir. Ayetteki da'va dua (sesleniş, çığırış) demektir. Dua hem övgü (sena)'yı hem isteyişi ifade eder.
Nitekim hadiste:
"en faziletli dua elhamdü lillahi rabbü-alemin'dir" buyurulmuştur. (Beyhaki, "zikrin en efdali elhamdülillahtır" şeklinde rivayet eder. Bk. Kunuz el-Hakaik, s, 24.)
Bu övgü anlamında duadır. Allah bunu Cennet ehline ilham edecektir (bağlıyacaktır). Yani başlangıç "sübhanallah", bitiriş "elhamdülillah".
Nefeslendirildikleri (kendiliklerinden nefes aldıkları gibi) bunu da insiyaki (ilham olunarak) yapacaklardır.
Bu ifadelerden anlaşılıyor ki Cennette teklif (külfet yükleme) yoktur. Onların, ibadet olarak yapacakları şey, ilham olundukları (dillerine geli-geliveren) bu çığırış ve seslenişler (da'va) dir.
"Allahümme" ifadesinde dava'nın, dua anlamında olduğuna açık işaret vardır. Çünki "Allahümme" "ya Allah" demektir. Yani hem övgü hem isteyiş duası (seslenişi). Binaenaleyh "birşey istedikleri zaman böyle derler" diyorlar biraz eksik söylemiş oluyorlar.
Sanki okuyucuya, bunları sadece istek esnasında söyleceklerini zannettiriyorlar. Halbuki ayette bunu gösteren birşey yoktur. Bilakis ilk dua (sesleniş-çığırış)larının tesbih, son dualarının hamd olduğunu gösteriyor.
Sahih hadisde; tıpkı nefes ilham olundukları (hiç külfete düşmeden kendiliklerinden nefes alıp verdikleri gibi) tesbih da'va (dua) da belki bir vakte bağlı değildir, istek vaktine bağlı değildir. Hem ayete en muvaffak olan, hem Cennet ehlinin haline en muvafık olan budur.
Doğrusunu Allah Teala en iyi bilir.
İş bu Hadi'l-Ervah ila Bilad el-Efrah kitabı lutufkar ve açıcı (fettah) olan (Allah)ın yardımı ile bitmiş bulunuyor.
Bugün günlerden şanı yüce Ramazan ayının dokuzuncu günü, yıl 943.
Allah hitamını, Allah'a muhtaç İbrahim b. Muhammed el-Versemi b. Ahmed b. ed-Düveyk eş-Şafii ed-Dımeşki elinde ihsan buyurmuştur. Bu iş, Allah koruyasıca Trablus'ta Ulu camide sona ermiştir.
Hasbünallah veni'mel vekil, velhamdü lillahi rabbil-alemin. (Bize Allah yeter, O ne güzel vekildir, hamd, tüm alemlerin rabbi Allah içindir).