Çoğu kişi diyabeti olduğunun farkında değil

VKV Amerikan Hastanesi Endokrinolojihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif Diyabet ve aaaabolizma Hastalıkları Bölümü Dr. Tahir Haytoğlu diyabetin tanısını erken koymanın ve tedavisine erken başlamanın daha sonra gelişecek sağlık problemlerini önleyebileceğini söylüyor.



Diyabethttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif böbrek yetmezliğine ve sinir sisteminde tahribata yol açar. Gebelik sürecinde kontrol altına alınamayan diyabet ise doğumsal bozuklukların görülme riskini artırır.



Diyabeti düşündürecek olan başlıca şikâyetler:

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Tuvalete sık çıkma

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Ağız kuruluğu

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Hızlı kilo kaybetme

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Halsizlik ve çabuk yorulma



Diyabet için risk faktörleri:

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif 45 yaşının üstünde olmak

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Fazla kilolu olmak

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Diyabeti olan yakın bir aile ferdinin olması (annehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif baba veya kardeşler gibi)

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Daha önceki hamilelik esnasında diyabet gelişmiş olması



Diyabet türleri:

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Tip 1 Diyabet

Bu tipte diyabeti olan kişilerhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif her gün insülin almak zorundadır. Bu tip diyabet eskiden “Juvenil Diyabet” veya “İnsüline Bağımlı Diabetes Mellitus” olarak adlandırılırdı.



http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Tip 2 Diyabet

Bu tip diyabethttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif diyabet hapları veya insülin kullanmaları gerekebilir. Bu tip diyabet eskiden “Erişkin Çağı Diyabeti” veya “İnsüline Bağımlı Olmayan Diabetes Mellitus” olarak adlandırılırdı.



http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Gestasyonel Diyabet

Gebelikte ortaya çıkan diyabet türüdür.



DİYABET TEDAVİSİ

“Amaç; organ hasarlarının önlenmesi”



Diyabet tedavisinde amaç; hastanın kendini daha iyi hissetmesini sağlamanın ötesindehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif sinir hasarı ve iyileşmeyen yaralar gibi komplikasyonların önlenmesidir.



Diyabet tedavisihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif böbrek veya ayak problemleri için ilgili bölümlerle koordineli çalışmaya gidilmelidir.



Diyabet tedavisinin bir numaralı amacı; yüksek kan şekeri seviyelerini kontrol altına almaktır. Bunu sağlayacak çeşitli yöntemler vardır. Bunlar:

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Sağlıklı besinler yemek

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Düzenli egzersiz yapmak

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Gerekli olması halinde ağızdan ilaçlar veya insülin kullanmak

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Kan şekeri ölçümleri yapmak



DİYABETTE YENİ TEDAVİ YÖNTEMLERİ

Son birkaç yıldır diyabet üzerinde yeni ilaçlar kullanılmaya başlanmıştır. Yeni mekanizmalar üzerinden uygulanabilen bu ilaçların yakın zamanda Türkiye’ye gelmesi beklenmektedir.



Şu anda kullanılan ilaçların her birihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif farklı mekanizmalar ile etki göstermektedir.



Ağızdan alınıphttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif farklı mekanizmalar ile etki gösterebilecek ilaçlar:

1. grup; insülin salgılanmasını artırmakta

2. grup; karaciğerde insüline hassasiyeti artırmakta

3. grup; kas hücrelerinin insüline hassasiyetini artırmakta

4. grup; yiyeceklerdeki karbonhidratların emilmesini yavaşlatarakhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif vücuda zaman kazandırmaktadır.



Yeni çıkan bir başka grup ilaç da insülinin salgılanmasına yardımcı olan hormonların kandaki seviyesini artırarakhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif etki göstermektedir.



DİYABETTE İLAÇ KULLANIMI

Diyabet hastalığı özellikle de Tip 2 diyabethttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bunun da bir süre sonra yetersiz kalması durumunda ikinci hatta üçüncü ilaç eklemesi gerekebilir.



Kompleks bir hastalık olan diyabetin kontrol altında olması demekhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif şeker kontrolü için gerekli ilaçlarının yanında düzenli olarak tansiyon ilaçları ve bazen de kolesterol ilaçları kullanmasını gerektirebilir.



Kişi bir anda kendini 4-5 ilaç alırken bulabilir. Bu nedenle diyabet hastalarının düzenli olarak doktorları ile ilaç kullanımı konusunu gözden geçirmelerihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif aldıkları bütün ilaçları doktorlarına söylemeleri ve gerekli laboratuvar takiplerini düzenli aralıklarla yaptırmaları gerekmektedir.



Diyabet hastalarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif düzenli kullandıkları ilaçlarla etkileşip etkileşmediğini doktorlarına sormalıdır.



DİYABET BAKIMI

“Diyabetli kişilerin günlük bakımlarına daha çok önem vermeleri gerekir”



Diyabet ve ayak bakımı

Diyabet hastalarının ayaklarına özen göstermesi ve özel bir ayak bakımı uygulaması yapmaları gerekmektedir. Çünkü ayak bakımına yeterince özen gösterilmemesihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif sağlıklı bireylere nazaran ayak problemleri daha fazla görülmektedir. Bunun nedeni de damarlarda oluşan kan dolaşımı bozukluğudur.



Kişinin kan şekeri sürekli yüksek seyrettiğinde damarlarda tahribat başlamakta; tahribata uğramış damarlarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kanı yeterli ve sağlıklı bir şekilde organlara ulaştıramadığı için de organlarda fonksiyon bozuklukları ile uzun vadede geri dönüşümü olmayan hasarlar görülmektedir.



Diyabete bağlı sinir hasarlarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif yaralar ve ayak ülserleri ortaya çıkabilir. Ülserler çok çabuk iltihaplanarak ciddi sorunlara yol açabilir.



Aşağıdaki bulgularda doktora başvurulması önerilmektedir:

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Deride renk değişiklikleri

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Bölgesel ısı artışı

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Ayakta ve bilekte şişlik

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Bacaklarda ağrı (dinlenme veya hareket sırasında)

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Yavaş iyileşen yaralar

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Tırnakta mantar enfeksiyonu veya batık

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Nasır oluşumu

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Deride çatlakların oluşumu



Yapılabilecekler:

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Ayaklarınızı her gün kontrol edin

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Ayaklarınızı her gün tahriş etmeyen bir sabun ve ılık suyla yıkayın

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Ayak tırnaklarınızın bakımına özen gösterin (Tırnaklarınızı düz kesinhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif köşeleri derin almayın.)

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Ayaklarınızdaki nasırlara ve sertleşmiş deri bölümlere dikkat edin

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Ayaklarınızı koruyun

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Ayak dolaşımınızı güçlendirin

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Ayağınızı sıkmayan ayakkabılar giyin

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Sorunlarınızı sağlık ekibinizle daima paylaşın



Diyabet ve ağız bakımı

Diyabet hastalarının ağız sağlığı konusunda özenli olmaları gerekmektedir. Diyabet kontrolü iyi olmayan hastalarda çürükler daha sık görülür. Diyabet durumunda ağız içi florası da değişebildiğindenhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif kontrollerini yaptırmaları ve ağız bakımı konusunda profesyonel yardım almaları gerekmektedir.



Diyabet ve cilt bakımı

Cildimizhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif nemlendirici kremler kullanılmalıdır.



Diyabet ve göz sağlığı

Diyabet kontrolünün iyi olmadığı durumlarda göz sağlığı bozulmakta ve ciddi hasarlar oluşmaktadır. Diyabet hastalarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif hiçbir şikâyeti olmasa da rutin olarak yılda en az bir kez bir göz muayenesi yaptırmalıdır.



Diyabetin göz üzerindeki olumsuz etkileri

Diyabetle birlikte görülen en önemli ve en sık göz komplikasyonu “Diyabetik Retinopati”dir. İkinci sıklıkta görülen komplikasyon ise hastalarda çift görmeye neden olan “Göz Kasları Felçleri”dir. Bu komplikasyonda en çokhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif gözü dışa baktıran kaslar tutulur. Genellikle bir kaç ay içerisinde bu durum kendiliğinden düzelir. Ayrıca gözün saydam tabakasında bazen yüzeysel tahrişler oluşabilir. Hastalar bu durumda gözlerinde irritasyon ve batmadan şikâyetçi olur.



Diyabetli hastalarda “Göz Tansiyonu” (Glokom) hastalığının normal insanlara göre daha sık görüldüğü bilinmektedir. “Katarakt” da diyabet hastalarında sıklıkla görülen ve ameliyat ile tedavi edilebilen bir göz hastalığıdır. Göz sinirinin iltihabi hastalığı olan “Optik Nöropati” ise sık görülmemekle birlikte; ani şekilde görme kaybına neden olabilen ve bazı durumlarda körlükle sonuçlanabilen bir komplikasyondur.



Kırılma kusuru değişiklikleri:

Kan şekerinin aniden yükselmesi gözün kırma gücünü artırarakhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif bu dönemde gözlük testi yapılmaması tavsiye edilmektedir. Kan şekeri normal ve stabil düzeye geldiğinde uygulanacak test ile gözlük değişimi yapmak daha sağlıklı olacaktır.



DİYABET VE EGZERSİZ

“Düzenli yapıldığı takdirde egzersizin çok yönlü faydaları bulunmaktadır”



Egzersizhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif diyabet hastalarında daha da önem taşımaktadır.



Egzersizin düzenli olarak yapılması ve kişinin yaşı ile kondisyon durumuna uygun egzersizi seçmesi gerekmektedir. Yürüyüş her yaşta yapılabilecek bir egzersiz formudur. Ancak daha önce düzenli olarak spor yapmamış kişiler; tenishttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif 30 dakikalık yürüyüşe denk gelecek bir egzersiz yapmaları önerilmektedir.



DİYABETLİ HASTALARIN SEYAHATİ

“Önlem almadan yola çıkma”



Seyahat için çoğu zaman çok büyük bir hazırlık gerekmemekle birlikte; ihtiyaçlar önceden belirleniphttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif şeker seviyelerinin nasıl seyrettiğini bilmelidir.



DİYABETLİ ÇOCUKLAR

“Çocuklarda psikolojik destek önemli”



Çocukluk çağında ortaya çıkan diyabetlerin büyük bir kısmı -yaklaşık olarak %90-95’i- Tip 1 diyabetli sınıfına girmektedir. Tip 1 diyabetli hastalarında insüline bağımlılık söz konusudur. Bu yüzden bu hastaların insülin kullanması gerekmektedir. Burada aileye çok önemli bir yük binmektedir.



Gerek çocukluk çağında gerekse ergenlik döneminde diyabet teşhisi konulan kişilerehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smiliv.gif hastalığın korkulacak bir şey olmadığı ve hastalıkla nasıl başa çıkılacağı öğretilmelidir. Diyabetin yaşam sürecinin bir parçası olduğu ve bu süreçte hastanın nelere gereksinim duyduğu hem çocuğa hem de ailesine adım adım anlatılmalıdır. Ayrıca hasta henüz çocukluk çağında olduğu için ailenin çocuğa insülin yapması gerekir.



Diyabetli çocuklar;

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif İnsülin ve diğer ilaçların kullanımı

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Yiyecekler ve beslenme

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Şeker ölçümü

http://www.ntvmsnbc.com/Site_Elements/dotBlack.gif Problemlerle baş edebilme konularında bilgilendirilmelidir.