Ana-babanin seksen hakki.

Ana-babanin seksen hakkiSual: Ana-baba haklari nelerdir?
CEVAP
Imam-i Nesefi hazretleri bildiriyor ki:
Ana-babanin evladi üzerinde seksen kadar hakki vardir. Kirki sagliginda, kirki vefatindan sonradir. Sagliginda olan kirk haktan onu bedenle, onu dil ile, onu kalble, onu da para iledir.

Bedenle olan haklari:
1- Hizmet ederek rizalarini almak. Hadis-i seriflerde buyuruldu ki:
(Ana-babasina hizmet edenin ömrü bereketli ve uzun olur.) [Islam Ahlaki]

(Ana-babasini dine uygun hizmetleriyle razi eden, Allahü teâlâyi razi etmis olur, onlari gazaplandiran, Allahü teâlâyi gazaplandirmis olur.) [Ibni Neccar]

(Ana-babasi, yaninda ihtiyarladigi halde, [rizalarini alamayip] Cenneti kazanamayanin burnu sürtsün.) [Tirmizi]

Hasan-i Basri hazretleri, Kâbe’yi tavaf ederken sirtinda yük olan bir zat görüp der ki:
- Niçin yükle tavaf ediyorsun?
- Bu yük degil, babamdir. Bunu Sam’dan yedi defa getirip tavaf ettim. Çünkü, bana dinimi, imanimi ögretti. Beni Islam ahlaki ile yetistirdi.
- Kiyamete kadar böyle arkanda tasisan, bir defa kalbini kirmakla bu yaptigin hizmet bosa gider. Bir defa da gönlünü yapsan, bu kadar hizmete karsilik olur.

Ana-babaya hizmette kusur etmemelidir. Hazret-i Ibni Abbas, "Ana-babana karsi, kusurlu, güçsüz, asagi bir kölenin, sert, kaba efendisine karsi bulundugu hâl üzere ol!" buyurdu.
Anneye hürmet ve hizmet, babadan önce gelir. Hadis-i seriflerde buyuruldu ki:
(Anneye yapilan iyiligin ecri iki mislidir.) [I. Gazali]

(Önce annene, sonra babana, kiz kardesine, erkek kardesine ve sirasi ile diger yakinlarina iyilik et!) [Nesai]

(Veysel Karani’nin kavustugu bütün ihsan ve dereceler, anasina yaptigi iyilik sebebiyledir.) [R.Nasihin]

(Ya Resulallah, annem müsriktir. Ona iyilik etmem caiz midir?) diye sorana, (Evet, annene iyilik ve ihsanda bulun!) buyuruldu. (Ebu Davud)

Her Peygamber, kendi annesinden de üstündür. Buna ragmen, Peygamberler de annelerine hürmet ve hizmet etmislerdir.

Kâfir olan ana-babaya hizmet etmek, nafakalarini vermek, ziyaretlerine gitmek gerekir. Küfre sebep olan seyleri yaptiracaklarindan korkulursa, ziyaretlerine gidilmez. (Bezzâziyye)

Hazret-i Musa, Cennetteki komsusunun kim oldugunu Hak teâlâdan sorup ögrendikten sonra yanina gider. Bu bir kasaptir. Kasap, bir parça et pisirir. Asili zenbili asagi alir, çok zayif bir kadina et ve su verir. Üstünü basini temizleyip, zenbile koyar. Kasap, (Bu annemdir. Yaslanip bu hale girdi; sabah-aksam böyle bakarim) der. Kasabin annesinin, (Ya Rabbi oglumu Cennette Musa aleyhisselama komsu eyle) dedigini Hazret-i Musa da isitir. Kasaba, (Müjde, Allahü teâlâ, seni Musa aleyhisselama komsu etti) buyurur. (Sir’a)

2- Iyilik etmek. Ana-babaya iyilik ve ihsan, evlada farzdir. Hadis-i seriflerde buyuruldu ki:
(Ana-babasina iyilik eden evlat, Peygamberlerle beraber Cennete girer.) [I. Rafii]
(Ana-babasina iyilik edenin ömrü uzun, rizki bereketli olur.) [I. Ahmed]
(En faziletli amel, vaktinde kilinan namazdan sonra ana-babaya iyiliktir.) [Müslim]

(Ana-babaya ihsan, bedbahtligi saadete çevirir, ömrü uzatir ve insani kötü ölümden korur.) [Ebu Nuaym]

(Ana-babaniza ihsan ederseniz, çocuklariniz da size ihsan eder.) [Taberani]
(Sen de malin da babana aittir.) [Ibni Mace]

3- Asi olmamak, karsi gelmemek. Hadis-i seriflerde buyuruldu ki:
(Ana-babaya karsi gelmek büyük günahtir.) [Buhari]
(Ana-babasina asi olan Cennete giremez.) [Nesai]
(Ana-babasina karsi gelenin ömrü bereketsiz ve kisa olur.) [Islam Ahlaki]

Imani olanlardan Cehennemden en sonra çikacak olanlar, Allahü teâlânin yolunda olan ana-babasinin Islamiyet’e uygun olan emirlerine asi olanlardir.

Ana-babanin ve hiç kimsenin, dine uymayan emri yapilmaz. Fakat, ana-babaya, yine tatli söylemek, onlari incitmemek gerekir.

Ana-baba kâfir ise, onlari kiliseden, meyhaneden, sirtta tasiyarak bile, geri getirmek gerekir. Fakat, oralara götürmek gerekmez.

Ana-baba zalim de olsa, onlara karsi gelmek, onlarla sert konusmak caiz degildir.
(Anam-babam çok sefkatsiz, onlara nasil itaat edeyim) diyen bir kimseye, Resulullah efendimiz buyurdu ki:
(Anan seni 9 ay karninda gezdirdi. 2 yil emzirdi. Seni büyütünceye kadar koynunda besledi ve kucaginda gezdirdi. Baban da seni büyütünceye kadar birçok zahmete katlandi. Idare ve maisetini temin etti. Sana dinini, imanini ögretti. Seni islam terbiyesi ile büyüttü. Simdi nasil olur da, sefkatsiz olurlar? Bundan daha büyük ve kiymetli sefkat olur mu?) [Ey Ogul Ilmihali]

(Ya Resulallah, yasli anama elimle yedirip içiririm. Abdestini aldirir, sirtimda tasirim. Hakkini ödemis olur muyum?) diye soran kisiye buyurdu ki:
(Hayir, yüzde birini bile ödemis olamazsin. O sana, yasaman için hizmet ediyordu, sen ise, ölümünü bekleyerek hizmet ediyorsun. Ancak Allahü teâlâ, bu az iyiligine karsilik çok sevap ihsan eder.) [R. Nasihin]

Bir zat, (Ya Resulallah, ana-baba, evladina zulmetse de rizalarini almayan Cehenneme girer mi?) diye sorunca, cevaben 3 defa (Evet zulmetseler de rizalarini almayan Cehenneme girer) buyurdu. (Beyheki)

Su halde ana-baba zalim olup, evlada zulmetseler de, günah islemeyi emretseler de, yine onlari üzmemeye, küstürmemeye çalismalidir! Günah olan emirleri yapilmaz ama, yine de onlari üzücü söz söylemek caiz olmaz.

Ana-baba kötü bile olsa, yine onlarla iyi geçinmelidir! Ziyaretlerini terk etmek büyük günahtir. Hiç olmazsa, selam göndererek, tatli mektup yazarak, telefon ederek, bu günahtan kurtulmalidir!
Kur'an-i kerimde 3 sey, 3 seyle beraber bildirildi. Biri yapilmazsa, ikincisi kabul olmaz. Peygambere itaat edilmezse, Allah’a itaat edilmis olmaz. Ana-babaya sükredilmedikçe, Allahü teâlâya sükredilmis olmaz. Malin zekati verilmedikçe, namazlar kabul olmaz. (Tefsir-i Mugni)

4- Itaat etmek, karsi gelmemek, günah olmayan emirlerini yapmak.
Hazret-i Musa, Allahü teâlâdan 9 defa nasihat istedi. Hepsinde de, ana-babaya itaat etmesi emrolundu. Hadis-i serifte buyuruldu ki:
(Ana-babaya itaat, Allah’a itaattir, onlara asi olmak, Allah’a asi olmaktir.) [Taberani]
Babasina asi gelen, çocugundan mürüvvet göremez, muradina kavusamaz, ailesi ile geçinemez, evinin tadi bozulur. (Sir’a)

5- Sert bakmamak, sefkatle, sevgi ile bakmak. Ana-babasina sefkat ve sevgi ile bir defa baksa, kabul edilmis bir hac sevabina kavusur.
Peygamber efendimiz (Ana-babanin yüzüne merhametle bakana, hac ve umre sevabi yazilir) buyurunca, (Günde bin defa bakarsa da böyle midir?) denildi. Cevaben buyurdu ki:
(Günde yüzbin defa baksa da...) [R. Nasihin]
Yine buyurdu ki:
(Ana-babanin yüzüne sevgi ile bakmak ibadettir.) [Ebu Nuaym]

6- Üzmemek, incitmemek, rizalarini kazanmak. Hadis-i seriflerde buyuruldu ki:
(Rabbin rizasi, ana-babanin rizasinda, gazabi da, ana-babanin gazabindadir.) [Buhari]
(Ana-babasinin rizasini alan mümine Cennetten iki kapi, üzene de Cehennemden iki kapi açilir.) [Beyheki]

(Ana-babasini razi eden mümin, ne yaparsa yapsin Cehenneme girmez, inciten de Cennete girmez.) [Sir’a]

(Hak teâlâ, bazi günahlarin cezasini kiyamete kadar geciktirir. Ana-babaya isyan bundan müstesnadir.) [Hakim]

Ana-babayi üzmek, onlara eziyet etmek büyük günahtir. Ana-babanin veya hiç kimsenin günah olan emirleri yapilmaz. Ana-babanin yemeklerinde haram karisigi oldugu süpheli olsa, ana-baba bu yemekten yemesi için evladini zorlasa, evladin o yemekten yemesi gerekir. Çünkü süpheli seylerden kaçinmak vera, ana-babanin rizasini almak ise vaciptir. Fakat gayri mesru emirleri dinlenmez. Mesela onlar, (Içki iç, namaz kilma, yoksa senden razi olmayiz) deseler de, haram olan seyler yapilmaz. Çünkü (Halika isyan olan iste, kula itaat edilmez) emri vardir. Hak teâlâ buyuruyor ki:
(Biz, insana, ana-babasina iyi davranmasini tavsiye ettik. Eger onlar, seni, hakkinda bilgin olmayan bir seyi bana ortak kosman için zorlarlarsa, onlara itaat etme.) [Ankebut 8]

Ana-babasi günah isleyen çocuk, bunlara bir defa nasihat eder. Kabul etmezlerse, susar. Onlara dua eder.

7- Izinsiz sefere gitmemek.
Hacca giderken, muhtaç olmayan ana-babadan izin almak sünnettir.
Ana-baba muhtaç ise, izinsiz gitmek haramdir. Ana-babasi muhtaç olmayan, onlardan izinsiz farz olan hacca gidebilir. Fakat nafile olan hacca izinsiz gidemez. (Redd-ül Muhtar)

Cihad için izin isteyen birine Peygamber efendimiz, ana-babasinin sag oldugunu ögrenince, (Burada kal, onlara hizmet et, onlara hizmet cihaddir.) (Buhari)

Cihada gitmek için gelen baska birisine de buyurdu ki:
(Annenin yanindan ayrilma! Cennet onun ayagi altindadir.) [Nesai]

Biri de, hicret etmek için gelip, (Ya Resulallah, ana-babami aglatarak geldim) dedi. Peygamber efendimiz bu duruma üzülerek buyurdu ki:
(Hemen git, onlari aglattigin gibi güldür!) [Ebu Davud]
Ana-babayi ziyaret etmemek büyük günahtir. Hiç olmazsa, selam göndererek, tatli mektup yazarak bu günahlardan kurtulmalidir.

8- Saygida, hürmette kusur etmemek. Hadis-i serifte buyuruldu ki:
(Büyügünü saymayan bizden degildir.) [Tirmizi]
Onlari görünce ayaga kalkmak, yanlarina gitmek, onlar oturuncaya kadar ayakta durmak, izinsiz oturmamak gerekir. Otururken edepli oturmali, ayagini uzatarak oturmamali, bacak bacak üstüne atmamalidir. Onlar bana bir sey demiyor diye bunlari ihmal etmemelidir.

9- Onlarla yolda giderken, arkalarindan gitmek. Zaruretsiz önlerinde yürümemek.

10- Çagirinca, hemen kalkip yanlarina gitmek, buyurun demek. Ana-baba çagirinca, farz namazi bozmak caiz olur ise de, ihtiyaç yoksa, bozmamalidir. Sünnetler bozulur. Hak teâlâ buyurdu ki:
(Ya Musa, benim indimde çok agir ve büyük bir günah vardir ki, o da, ana-baba evladini çagirinca, emrine uymamasidir.) [Islam Ahlaki]

Dil ile olan haklari:
1- Yumusak söylemek, tevazu etmek. Öf bile dememek. Hak teâlâ buyuruyor ki:
(Biz insana, ana-babasina iyilik etmesini tavsiye ettik.) [Ahkaf 15]

(Rabbin, yalniz kendisine kulluk etmenizi, ana-babaniza da iyi davranmanizi emretti. Onlardan biri veya ikisi senin yaninda yaslanirsa, kendilerine öf bile deme; agir söz söyleme, onlarla yumusak ve tatli konus, onlara aci, tevazu kanadini gerip "Rabbim, küçükken beni yetistirdikleri gibi sen de onlara merhamet et" diye dua et.) [Isra 23, 24]

Hasan-i Basri hazretleri buyurdu ki:
(Âlim bir evladin ana-babasi kâfir olsa, kuyudan su çekmeleri için ona muhtaç olsalar, o da birkaç kova çektikten sonra öf dese, bu sebeple bütün amellerinin sevabi yok olur.)

2- Konusurken sesini, onlarin sesinden yüksek çikarmamak.

3- Yanlarinda çok konusmamak, edebi asmamak. Ana-baba bildigi seyleri de anlatsa, yine ayni seyler mi dememek. Hiç duymamis gibi can kulagi ile dinlemek.

4- Kaba, dokunakli ve argo söz söylememek. Mesela iki kardesi olan biri, öteki kardesini kastedip (Oglun sunu yapti. Ben yapsam kiyameti koparirdiniz) veya (Anne torunu tepene çikartiyor, çok simartiyorsun. Söz dinletemiyoruz) gibi sözlerle ana-babayi üzmemelidir. Çocuklarini ana-babanin yaninda dövmemeli, azarlamamalidir. Böyle seyler ana-babayi üzer.

5- Hanimini onlardan üstün tutmamak. Peygamber efendimiz buyuruyor ki:
(Hanimini anasindan üstün tutana lanet olsun! Onun farz ve diger ibadetleri kabul olmaz.) [Sir’a]

6- Isimleri ile çagirmamak, sözlerini kesmemek, sözlerinin arasina girmemek. Bilgiçlik taslamamak. Ana-baba yanlis da söylese, öyle degil diyerek itiraz etmemek.

7- Ana-babanin arasini açacak söz ve hareketlerden uzak durmak. Ana-baba ile ogul veya kizin arasini açacak islerden uzak durmak. Gelinleri, ana-baba ile ogullarinin arasini açacak sözlerden uzak tutmalidir. Peygamber efendimiz, (Ana ile ogulun arasini açana lanet olsun) buyurmustur. (Gunye)

8- Konusurken, yap, yapma gibi ifadeler kullanmamak. Yapar misin gibi ricada bulunmalidir.

9- Hayir dualarini almak. Ana-baba duasini ganimet bilmek. Hadis-i seriflerde buyuruldu ki:
(Üç kisinin duasi kabul olur. Ana-baba, mazlum ve misafirin duasi.) [Tirmizi]
(Ana-babanin duasi, ilahi hicaba ulasir, dualari kabul olur.) [Ibni Mace]

10- Beddualarini almamak. Hadis-i seriflerde buyuruldu ki:
(Ana-babanin çocuguna ve mazlumun zalime olan beddualari, reddolmaz.) [Tirmizi]

(Kendinize, evladiniza ve maliniza beddua etmeyin! Dualarin kabul oldugu bir saate rastlar da bedduaniz kabul olur.) [Müslim]

Ana-baba çagirdigi zaman herhangi bir isle ugrasirsan, hemen onu terk edip, derhal ana-babanin emrine kos! Anan-baban sana kizip bagirirsa, onlara sen bir sey söyleme! Ananin-babanin duasini almak istersen, sana emrettikleri isleri çabuk ve güzel yapmaya çalis! Bu isini begenmeyip sana gücenmelerinden ve beddua etmelerinden kork! Sana darilir iseler, onlara karsi sert söyleme! Hemen ellerini öperek gazaplarini teskin et! Ananin-babanin kalblerine geleni gözet! Çünkü senin saadet ve felaketin, onlarin kalblerinden dogan sözdedir. Anan-baban hasta ise, ihtiyar ise, onlara yardim et! Saadetini onlardan alacagin hayir duada bil! Eger onlari incitip, beddualarini alirsan, dünya ve ahiretin harap olur. Atilan ok tekrar geri yaya gelmez. Onlar hayatta iken, kiymetini bil!

Kalb ile olan haklari:
1- Acimak, merhamet etmek. Hadis-i serifte buyuruldu ki:
(Merhamet etmeyene, merhamet edilmez, acimayana acinmaz.) [Müslim]

2- Sevmek. Her firsatta ana-babanin ellerini öpmeli, sevdigini hissettirmelidir. Hadis-i serifte buyuruldu ki:
(Annesinin ayagini öpen, Cennetin esigini öpmüs olur.) [Sir’a]

3- Sevinçlerine sevinmek. Bir seye sevinince, (Ne iyi olmus, hayirli olsun) gibi sözlerle memnuniyetini bildirmelidir.

4- Üzüntülerine üzülmek, dertleri ile hemdert olmak. Bir seye üzülmüslerse, (Geçmis olsun) diyerek ilgilendigini, üzüldügünü bildirmeye çalismalidir.

5- Çok söylemelerinden incinmemek. Incinse bile, kesinlikle incindigini hissettirmemek.

6- Sitem ve cefalarina kizmamak. Sözlerini hiç duymamis gibi hareket etmek.

7- Onlardan razi olmak. Ne yapip yapmali, onlarin rizalarini almaya çalismalidir. Hadis-i serifte buyuruldu ki: (Allahü teâlânin rizasi ana-babanin rizasindadir.) [R. Nasihin]

8- Incitmekten çok korkmak. Isra suresinin 23. âyet-i kerimesinde ana-babaya iyi davranmak, onlara yumusak ve tatli söylemek emredilmektedir. Gaflete düsüp ana-babanin kalbini kirarsan, derhal rizalarini almaya çalis, yalvar ve ne yaparsan yap, onlarin gönlünü al!

9- Nazlanmamak. Aksine onlarin nazina katlanmalidir. Çünkü ana-baba küçükken bizim çok nazimizi çektiler. Nazlanma sirasinin onlarda oldugunu unutmamalidir.

10- Sikinti görse de, ölseler de kurtulsak diye düsünmemek, çok yasamalarini arzu etmek. Onlar, bizden çok sikinti gördükleri halde, yasamamizi istemislerdi. Icabinda kendileri aç durup bizi doyurmuslardi.

Mal, para ile olan haklari:
1- Kendinden önce, onlara elbise almak. Kendi yiyeceginden iyisini onlara vermek.

2- Uzakta iseler ziyaretlerine gitmek. Ana-baba ve mahrem akrabalari ziyaret etmek vaciptir. Hiç olmazsa, selam göndererek, tatli mektup yazarak bu günahlardan kurtulmalidir. Ziyarette sira, ana, baba, evlat, dede, nine, kardes, amca, hala, dayi ve teyzedir.

3- Beraber yemek.

4- Arzularini sormak, ögrenip yerine getirmek.

5- Evlerini temizlemek, boyamak, tamir etmek.

6- Para vermek. Ihtiyaçlari olup da söyleyemezler belki.

7- Mali, parayi onlara serbest etmek. Ne zaman isterseniz, malim, param size feda olsun demeli, bir kizginliklari varsa, bu yolla onlari teskin etmelidir. Ana-babaya harcanan paradan sual olunmaz. Muhtaç olan ana-babaya yardim farzdir. Kur'an-i kerimde mealen buyuruluyor ki:
(Ana-babaya, akrabaya, yetimlere, yoksullara, yolculara infak edin!) [Bekara 215]

Kime infak edecegini soran kimseye Resulullah efendimiz, (Kendine, ana-babana, sonra hanimina ve çocuklarina, hizmetçine bundan sonrasini da artik sen bilirsin) buyurdu. (Nesai)

Babasi hasta olup, bakacak kimse bulunamazsa, kocasindan izinsiz gidip hizmet eder. Zimmi baba da böyledir. Çocuk, zengin olan babasina bakmaya mecbur degildir. (Bezzâziyye)

Zengin çocugun, fakir olan ana-babasina nafaka vermesi farzdir. Fakir kimsenin, fakir babasina nafaka vermesi farz degildir. Fakir olan ana-babasini kendi evine alip, birlikte otururlar. (Fetava-i Hayriyye)

Ana-babadan birine iyilik edince öteki incinirse, babaya hürmet ve itaat etmeli, anaya hizmet, yardim ve ihsan etmelidir.

8- Ara sira güzel yemek yapip, davet etmek. Gönülleri ister de, belki söyleyemezler.

9- Dostlarini, dost bilip davet ederek gönüllerini almak. Düsmanlarindan da uzak durmaya çalismak.

10- Hastalandiklari zaman, tedavileri ile mesgul olmak, ilaç almak. Bir bakici, bir hizmetçi tutmak yerine, bizzat kendisi hizmet etmeye çalismalidir.

Vefatlarindan sonraki 40 hak:
1- Definlerinde erken davranmak.

2- Sünnet üzere yikamak. Bu isi bilen iyi kimselere yikatmalidir.

3- Sünnet üzere kefenlemek.

4- Caiz olmayan kefen yapmamak.

5- Sünnet olan sayiya dikkat etmek. Erkeklere 3 parçadan fazla yapmamak.

6- Kefende israf etmemek.

7- Helal parasindan kefen almak.

8- Cenaze namazini biliyorsa kendisi kildirmak. Bid'at ehli kimselere kildirmamak.

9- Onlara hep dua etmek. Bir hadis-i serif meali: (Ana-babasina dua etmeyenin rizki kesilir.) [Sir’a]

10- Topraga kendisi koymak.

11- Mezari kazan ve çalisanlari memnun etmek.

12- Iyi ve salih kimselerin arasina defnetmek.

13- Kötülerin arasina gömmemek. Çünkü kötü komsudan onlara sikinti gelir.

14- Kabrin üzerini balik sirti gibi yapmak.

15- Kerpiç kullanmak.

16- Pismis tugla kullanmamak. Çivi, tugla gibi firinlanmis seyleri kabrin içinde kullanmak mekruhtur. Kabrin üstünü, disardan tugla ve mermerle örtmek caizdir

17- Topragi basinda sadaka vermek.

18- Kabir basinda dua etmek. [Sadakayi ve duayi geciktirmemek. 40. ve 52. gece gibi bid'at olan islerden uzak durmak.]

19- Borçlarini ödemek.

20- Telkini kendi vermek.

21- Iskatini hemen yapmak. Ölünün namaz ve oruç borcu için, baskasi onun yerine namaz kilamaz ve oruç tutamaz. Hadis-i serifte buyuruldu ki:
(Baskasi yerine oruç tutulmaz ve namaz kilinmaz. Fakat onun orucu ve namazi için fakir doyurulur.) [Nesai]

22- Mezar tasina caiz olmayan ifadeler yazdirmamak. Mesela Fatiha veya Besmele veya âyet yazmak caiz degildir. Latin harfleriyle de caiz olani yazmamalidir. Baskalari uzun yillardan beri yaziyorsa da, caiz degildir.

23- Vasiyetlerini yerine getirmek. Dine uygun degilse yerine getirilmez.

24- Namazlardan sonra dua edip, sevaplarini onlarin ruhlarina göndermek. Hadis-i serifte buyuruldu ki:
(Ana-babasina asi olan, vefatlarindan sonra, onlar için dua etse, Allahü teâlâ, onu, ana-babasina itaat edenlerden yazar.) [Ibni Ebiddünya]

25- Sevabi onlara olmak üzere oruç tutmak.

26- Sevabi onlara olmak üzere hac etmek. Âlimlerin çoguna göre ana-baba için hac caizdir.
Hadis-i serifte buyuruldu ki:
(Ölmüs ana-babasi adina hac edene, hem kendi, hem de ana-babasi için hac yapmis sevabi verilir. Ana-babasinin ruhuna müjde verilir.) [Dare Kutni]

27- Sevabi onlara olmak üzere sadaka vermek. Hadis-i seriflerde buyuruldu ki:
(Sadaka verirken, sevabini müslüman ana-babanizin ruhuna niye hediye etmezsiniz? Hediye ederseniz, verdiginiz sadakanin sevabi, onlarin ruhuna gidecegi gibi, sevabindan hiçbir sey eksilmeden size de yazilir.) [Taberani]

28- Kabirlerini ziyaret edip Kur'an-i kerim okumalidir. Hadis-i serifte buyuruldu ki:
(Ana-babasinin veya birinin kabrini ihlasla ve magfiret umarak ziyaret eden, kabul olmus bir hac sevabi alir ve bunu âdet edinenin kabrini de melekler ziyaret eder.) [Hakim]

29- Kabirlerini Cuma günleri ziyaret etmek. Hadis-i serifte buyuruldu ki:
(Ana-babanin kabrini, Cuma günleri ziyaret edenin günahlari affolur, haklarini ödemis olur.) [Tirmizi]

30- Ziyarette dua ve Kur'an-i kerim okumakla mesgul olmak, uygunsuz söz söylememek.

31- Sagliklarinda incinmis iseler, çocuk salih olunca razi olurlar. Onlarin ögrettikleri iyi seylerle amel ettigi müddetçe, sevabi onlara da ulasir.

32- Onlardan kötü bir yol edinmis ise, her yaptigindan onlara da günah ve azap gider. Bunun için, onlardan veya onlarin vasitasi ile ögrendigi kötü seyleri terk etmeli, kendi kötü amelleri ile, onlara kabirde azap ettirmemelidir.

33- Ana-babaya sövmemek. Hadis-i serifte, (Ana-babaya sövmek büyük günahtir) buyuruldu. (Buhari) Yani birinin ana-babasina söversen, o da senin ana-babana sövebilir.

34- Yakinlarina iyi davranmak. Hadis-i serifte buyuruldu ki:
(Ölmüs ana-baba için dua ve istigfar etmek, borçlarini ödemek, dostlarina ikram etmek, onlarin yakinlarini ziyaret etmek, iyi davranmak suretiyle onlara ikramda bulunun.) [Hakim]

35- Dostlarini ziyaret etmek. Hadis-i serifte buyuruldu ki:
(Babasi öldükten sonra, onun dostlarini ziyaret eden, en iyi iyiligi yapmis olur.) [Müslim]

36- Dostlari ile görüsmek. Hadis-i serifte (Iyiliklerin en mükemmeli, baba dostunu görüp gözetmektir) buyuruldu. (Müslim)

37- Fitir bayraminda, sevabi onlara olmak üzere sadaka-i fitir vermek.

38- Kurban bayraminda sevabi onlara olmak üzere kurban kesmek.

39- Ana-babanin sevdigi yemegi yapip, fakirlere verip ruhlarini sâd etmek.

40- Kötülüklerini söylememek. Hadis-i serifte (Ölülerinizi hayirla anin, iyiliklerini söyleyin, kötülüklerini açiklamayin) buyuruldu. (Tirmizi)