Yusuf Sûresindeki Semboller

Yusuf Sûresindeki Semboller
Yusuf Sûresindeki sembollerden bir kısmı:
Yakub, Yusuf ve Kardeşleri:

Yusuf’un kardeşleri tarafından kırlara götürülmesinde akıl sahipleri için şu işaretler vardır:

Kalb (Yusuf), ruhun (Yakub’un) nezareti ve himayesi altında kalır ve ruh diğer his ve kuvvetlere (Yusuf’un kardeşlerine) hâkim olur ve Yusuf’u onların Yakup’tan uzak olmalarından istifade ile hayvani duygularını tatmine fırsat vermemek için onlarla göndermezse onlardan gelecek tehlike ve desiselerden ancak emin olabilir. Çünkü onlar Yusuf’u yalnız bulunca muhakkak bir kötülük edecekleri meydandadır ki onun için babasından uzağa götürmek istemektedirler.

Kalb, ruhun nazarlarından ve himayesinden uzağa düşerse şeytan kurdu ona musallat olur. Ve onu istediği gibi çeker çevirir. Onu helak eder. İnsanlık hassalarının helak olması, kalbinin helak olmasına bağlıdır. İnsanın kurtuluşu da kalbin ruhuyla ve diğer letaifiyle zikrullaha müstağrak olup hakiki hayata kavuşmasına bağlıdır. (s.30)

İhtiyar kadın:

Hikâye olunduğuna göre Yusuf’un müzayedesine bir ihtiyar kadın da elinde iki tutam iplikle iştirak etmişti. Bundaki işaret âşıkının matlubuna varmak için elinde olanı harcamasının layık olduğudur (s.49)

Yusuf, Züleyha ve Mısır Azizi:

Burada Yusuf, nazargah-ı ilahi olan kalbi ve Allah’ın emirlerine itaati, yasaklarından ictinabı; Züleyha ise, dünyayı ve bütün dünyevi arzu ve şehvetleri; Mısır Azizi de, dünyaya (Züleyha’ya) hâkim olamayıp söz geçiremeyen dünya adamlarını temsil etmektedir. (s.77)

Az sermaye, çok erzak:

Yusuf’un kardeşleri az sermaye ile gidip çok erzak istediler. Talib-i Hak ise hacetini olduğu gibi arz edip istemelidir. Çünkü Allah’ın hazinesi boldur.

Bu makamda Ebu Yezid Bestami –kuddise sirruhu- der ki:

Bir kısım amellerimizle oyalanıyoruz. Allah’a acz ü iftikarımızı (ihtiyacımızı) tazarru ile arz etmediğimiz için nasibimiz az oluyor. Yusuf’un kardeşlerini görmez misin ki sermayelerinin azlığına bakmayıp tanımadıkları bir melikten çok istediler.

Talib-i hakikat ise elinden geldiği kadar amel edip, ameline mağrur olmamak kayd u şartı ile Allah’a fena-i tam ile kurbiyet hasıl etmeye çalışmalıdır. Marifet, kurbiyet ve vuslat böyle müyesser olur. (s.156)

Yusuf’un Kokusu:

Vakta ki kafile (Mısır’dan) ayrıldı, babaları (Yakub aleyhisselam) dedi ki: “Bana bunak demezseniz inanın ki şimdi Yusuf’un kokusunu duyuyorum.” (94. ayet)

Ruhu ölü olanlar Yusuf’un gömleğinin kokusunu duymazlar. Ey âşık-ı hakiki olan erler! Kalkın yollara çıkın, Yusuf’un kokusunu arayın, bulun ve koklayın!

Aşık-ı hakiki, ilahi koku mazharı bulunan her şeyden onun kokusunu duyar. Nefes-i rahmani rayihaları onun burnundan eksik olmaz. (s.164)

Nefisten kurtulmak:


Bazı büyükler dediler ki: Nefsinden nefsin ile yani nefsinin arzularını yerine getirerek kurtulman mümkün değildir. Ondan kurtulmanın çaresi Allah’a sarılmaktır. (s.76)

Dua:

Ey Rabbimiz! Bizi hidayet yolunda hata işlemekten masun kıl! Nefis ve hevanın pençesine düşmekten muhafaza eyle! Seni yakinen arif olanlardan kıl! Hidayet yolunda senin emirlerini imtisal edenlerden kıl! Bizi sana yönelt! Senden gayrilerden bizim alakamızı kes! Âmin! (s.118)

Mahmud Sami Ramazanoğlu