Sözlük: G Harfi

Sözlük: G Harfi
GAMEPAD: PC'lerde ve PlayStation gibi oyun konsollarında kullanılan bir çeşit oyun kontrol cihazına verilen isimdir. "Gamepad" üzerinde çok sayıda tuş ve 8 yönlü bir "d-pad"e yer verilir. Birkaç yıl öncesine kadar ses kartı üzerindeki "Game-Port" girişine bağlanan "Gamepadler, günümüzde yerlerini USB arabirimini destekleyen cihazlara bırakmışlardır. Piyasada çok farklı fiyatlarla satılan "Gamepad" modelleri bulabilirsiniz. Bunlardan bazılar, Force Feedback teknolojisini bile kullanabilirler.

GAME-PORT: Bilgisayar oyunlarını oynarken klavye ve farenizi kullanabileceğiniz gibi, sadece oyunlar için geliştirilen özel oyun kontrol cihazlarından yardım alma şansına da sahipsiniz. Bu tip cihazlara verilebilecek en güzel örnekler Joystick ve Gamepad'dir.

Bazı oyun kontrol cihazları, bilgisayar bağlantısı için özel bir girişe ihtiyaç duyarlar ve bu girişe "Game-Port" adı verilir. "Game-Port", görüntü olarak yazıcı bağlamak için kullanılan paralel bağlantı noktasına benzer; ancak çoğunlukla ses kartı üzerinde bulunur. Eğer ses kartınız anakart üzerine entegre edilmişse, bu durumda "Game-Port" girişi de anakart üzerinde yer alır.

Ses kartları üzerinde hala "Game-Port" girişine yer veriliyor olsa da, yeni nesil oyun kontrol cihazlarının hemen hepsi USB arabirimini kullanıyorlar. Yani "Game-Port", günümüzde geçerliliğini büyük oranda yitirmiş durumda. Yine de bu girişi destekleyen oyun kontrol cihazlarına nadiren de olsa rastlamanız mümkün.

GATEWAY: Farklı protokolleri kullanan sistemler arasında bilgi alış verişinin gerçekleşmesini sağlayan yazılım veya donanıma verilen isimdir.

GB (GIGABYTE): Veri büyüklüğünün belirtilmesi için kullanılan temel birim "byte"tır. Kilobyte (KB) 1024 byte'a eşittir. MB (Megabyte) ise 1024 KB anlamına gelir.

Bundan birkaç yıl öncesine kadar en çok duyduğumuz veri büyüklük birimi megabyte idi. Ancak son zamanlarda teknolojide yaşanan inanılmaz gelişmeler, veri büyüklüklerini de daha önce hayal bile edemeyeceğimiz boyutlara ulaştırmayı başardı. Artık sabit disk kapasitelerini ya da programların büyüklüğünü belirtmek için GB (Gigabyte) birimini kullanıyoruz. 1 GB, 1 MB'ın tam 1024 katına denk gelir. Başka bir deyişle 1024 MB, 1 GB ile eş değerdir.

GEEK: Sabahtan akşama kadar bilgisayar başında oturan ve çok fazla sosyal hayatları olmayan insanlara verilen genel addır.

GENİŞ BANT BAĞLANTISI: DSL ya da kablo gibi hızlı internet erişimi sunan bağlantı tiplerine genel olarak "geniş bant bağlantısı" adı verilir. Geniş bant bağlantıları, saniyede 256 kilobayt'a (256 KB/s) veya çok daha yüksek hızlara ulaşabilirler. Bunu nedeni, kablolar üzerinden çok büyük verilerin kısa sürede karşı tarafa aktarılabilmesidir.

GENİŞLEME YUVASI: Bilgisayarlarda kullanılan donanımları, harici ve dahili olmak üzere iki farklı gruba ayırabiliriz. Harici donanımlar kasanın dışında kullanılırlar ve bağlantı için USB ya da seri bağlantı noktalarını kullanırlar. Dahili donanımları ise anakart üzerindeki slotlara takmanız gerekir.

Kasanızın arka kısmında bulunan ve ince şeritler görünümünde olan boşluklara ise "genişleme yuvası" deniliyor ve bu yuvalar, slotlara taktığınız dahili donanımların dış bağlantılarını yapmak için kullanılıyorlar. Her kasa modeli, farklı sayılarda genişleme yuvasına sahip olabilir. Eğer kasanın arkasında yeterli sayıda genişleme yuvası yoksa, anakart üzerinde çok fazla slot bulunması pek bir anlam İfade etmeyecektir. Bu yüzden yeni bir PC satın alırken, tercih ettiğiniz kasanın yeterli sayıda genişleme yuvasına sahip olup olmadığına dikkat etmenizde yarar var.

GERİ DÖNÜŞÜM KUTUSU: Windows işletim sistemlerinde silinen bir dosya ya da klasör, aslında tam anlamıyla yok olmaz. Bunun yerine silmek istediğiniz veriler, bulundukları konumdan alınırlar ve "Geri Dönüşüm Kutusu" adı verilen özel bir klasöre taşınırlar. Bu sayede yanlış bir silme işlemi sonrasında, sildiğiniz veriyi tekrar eski konumuna döndürme şansına sahip olabilirsiniz. Eğer "Geri Dönüşüm Kutusu"nda toplanan verileri tamamen silmek isterseniz, "Geri Dönüşüm Kutusunu Boşalt" komutunu kullanmanız yeterli olacaktır.

GERİ YÜKLEME: Windows XP, sorunsuz çalışan konfigürasyonları belli aralıklarla sabit diske kopyalar. Kopyalanan her konfigürasyona ise "Geri Yükleme Noktası" adı verilir. "Geri Yükleme Noktalan" hem periyodik olarak, hem de yeni program ve sürücü kurulumlarından önce oluşturulur.

Eğer işletim sisteminizde önemli bir sorunla karşılaşırsanız, daha önce kopyalanan ve sorunsuz çalıştığına emin olduğunuz eski bir konfigürasyona; yani "Geri Yükleme Noktasına dönüş yapabilirsiniz. İşte bu işleme "Geri Yükleme" diyoruz.

GIF: "Graphics Interchange Format teriminin kısaltmasıdır ve daha çok internette kullanılan grafik dosyalarının sahip olduğu formatı temsil eder. GIF dosyalarının en büyük avantajı, boyutlarının son derece düşük olmasıdır. Bu yüzden internet sayfalarında çok fazla tercih edilirler. Üstelik tarayıcı programlar, herhangi bir eklentiye ihtiyaç duymadan bu dosyaları görüntüleyebilirler. Ayrıca birden çok GIF dosyası kullanılarak animasyon yaratmak bile mümkündür. Bu tip dosyaları, dosya isminin sonunda göreceğiniz ".GIF" uzantısının yardımıyla tanıyabilirsiniz.

GNU: 1984 yılında Richard Stallman isimli bir programcının başlattığı projeye verilen isimdir. Bu projenin amacı, tamamen serbest ve kısıtlamalardan uzak bir gelişim sürecinde programlar üretmek olarak açıklanmıştır. Günümüzde önemli bir kullanıcı kitlesine hitap eden Linux işletim sistemi, bu projenin ortaya çıkarttığı önemli sonuçların başında gelir. Linux, genel olarak UNIX'e benzeyen gelişmiş bir işletim sistemidir.

En ilginç özelliği ise, dünya üzerindeki binlerce kullanıcı tarafından geliştirilmiş olmasıdır. Başka bir deyişle Linux, ücretli diğer işletim sistemleri gibi tek elden değil, GNU'ya aktif olarak destek veren ve dünyanın dört bir yanına yayılmış çok sayıda programcının birbirlerinden bağımsız olarak yaptıkları çalışmalarla doğmuştur. Zaten serbest gelişim süreci de bu anlama gelir. GNU altında geliştirilen programları, isteyenler istedikleri şekilde modifiye etme şansına sahiptir. Hatta modifiye edilen programları satmak ya da ücretsiz olarak dağıtmak bile, tamamen o program üzerinde çalışan kişilerin tercihine bırakılmıştır.

GOLD (ALTIN) DİSK: Yeni bir CD veya DVD ürününün, tanıtım amacıyla basına ve önemli müşterilere dağıtılan prototip sürümüdür. Dağıtım işlemi, çoğu zaman ürün piyasaya sürülmeden kısa bir süre önce gerçekleşir. Para ile satılması ve başkalarına dağıtılması yasaktır.

GOV: "Goverment, yani hükümet kelimesinin kısaltmasıdır. Hükümet kuruluşlarına ait internet adreslerinin son kısmında kullanılır. Eğer bir internet adresinin sonunda bu kısaltmayı görürseniz, o adresin bir hükümet kuruluşuna ait olduğunu anlayabilirsiniz. Örneğin Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü'nün internet adresi, "www.meteor.gov.tr"dir.

GÖREV ÇUBUĞU: Masaüstünün en alt kısmında görebileceğiniz ve "Başlat" düğmesini de içine alan bölüme verilen addır. Görev çubuğu üzerinde, açık olan programların isimlerine yer verilir ve bu isimlere tıklayarak ilgili programı etkin hale getirebilirsiniz.

Görev çubuğunun gizlenmesi ya da masaüstünün farklı kenarlarına taşınması mümkündür. Eğer Windows XP işletim sistemini kullanıyorsanız, bu çubuğun görünümünü değiştirme şansına bile sahipsiniz.

GÖREV YÖNETİCİSİ: Windows allında çalışan ve aynı anda "Ctrl + Alt + Del" tuşlarına basarak açabileceğiniz görev yöneticisi, açık olan uygulamalar arasında geçiş yapmanıza olanak tanır. Ancak görev yöneticisinin tek özelliği, iki uygulama arasındaki geçişi sağlamak değildir. Örneğin o anda bilgisayarınızda çalışmakla olan tüm uygulamaları listeleyebilir ve bu uygulamaların ne kadar kaynak kullandığını görüntüleyebilir. Ayrıca yanıt vermeyen bir programı sistemi etkilemeden kapatmak için, yine görev yöneticisinden yardım almanız gerekecektir.

GRAFİK KARTI: Ekran kartı olarak da bilinen grafik kartları, bilgisayarın temel bileşenlerinden birisidir. Görevi, kendisine gelen verileri sinyallere dönüştürmek ve bu sinyalleri de monitöre aktarmaktır. Birkaç yıl öncesinin grafik kartlarının aksine, yeni nesil ürünler bundan çok daha fazlasını yapabilirler. Çünkü bu modellerin üzerinde özel bir işlemci ve bol miktarda hafıza birimi bulunur. Böylece grafik kartları, yüksek bir grafik işleme yeteneğine sahip olabilirler.

Grafik kartlarının bu denli güçlenmeleri, sistemin ana işlemcisine (CPU) binen yükü de büyük oranda azaltmıştır. CPU'nun rahatlaması ise, bilgisayarın genel performansı açısından oldukça önemlidir. Yeni nesil oyunların ve grafik kartlarının hemen hepsi, sorunsuz çalışmak için güçlü bir grafik kartına ihtiyaç duyarlar.

GRAFİK PROGRAMI: Çeşitli resim dosyası türlerinin işlenebilmesine ve üzerlerinde değişiklik yapılabilmesine imkan tanıyan özel yazılımlara verilen genel addır. Grafik programlarını, Bitmap ve Vektör grafik programları olarak iki farklı kategoriye ayırabiliriz. Paintshop PRO gibi bitmap grafik programları, ekranda görülen resmin her noktasıyla ayrı ayrı çalışırlar. Vektör grafik programları ise resimleri noktalar halinde değil, nesneler ve katmanlar halinde ele alırlar. Bulabileceğiniz en İyi vektör grafik programı, kuşkusuz Corel Draw'dur.

GRAFİK ARAYÜZ (GUI): "Graphical User Interface" teriminin kısaltmasıdır. Birkaç yıl öncesine kadar, programları çalıştırmak için karşımızda duran boş bir ekrana karmaşık komutlar girmek zorundaydık. Bu durum, bilgisayarla profesyonel olarak ilgilenmeyen kullanıcılar için pek de rahat değildi.

Grafik arayüze sahip olan yazılımlarla tanışmamız ise, bilgisayar kullanımını önemli oranda kolaylaştırmıştır. Bu tip programlarda, komutları anlaşılabilir simgeler halinde görürüz. Farkı anlamak için DOS ve Windows işletim sistemlerini karşılaştırmanız yeterli olacaktır. DOS'ta siyah bir ekrana sayısız komut girmek zorundaydık. Windows ise, hemen her türlü komutu simgeler haline getirmiştir. Örneğin bir klasörü açmak için ilgili simgeye tıklamamız yeterli olacaktır.

GRUP: Bir uygulama altında, belli kullanıcıların bir araya gelmesi ile oluşan sanal topluluklara grup denir. Gruplar, güvenlik veya e-posta dağıtımı için oluşturulabilirler. Örneğin Outlook Express ile belli e-posta adreslerini bir araya getirip küçük bir grup oluşturabilirsiniz. Bu şekilde tek bire-postayı tüm gruba gönderme şansınız olur. Üstelik her e-posta adresini teker teker yazmak zorunda da kalmazsınız.

GRUP ADI: Oluşturduğunuz bir gruba vereceğiniz isimdir. Bu isim, diğer bir grubun ismiyle aynı olamaz. Her grup için benzersiz bir isim seçmeniz gereklidir.

GSM: Bir tür dijital veri aktarma ağına verilen isimdir; cep telefonlarının veri almasını veya göndermesini sağlar. Eski teknolojiyi temsil eden NMT ağlarının yerini alan GSM şebekeleri, sadece telefonla konuşmamızı sağlamaz; aynı zamanda internet, faks ya da SMS gibi hizmetlerden yararlanmamızı mümkün hale getirir.

GSM şebekelerinden faydalanmak için, öncelikle bu hizmeti sunan şirketlerden kendinize özel bir hat satın almanız gerekir. Şu an için ülkemizde dört adet servis sağlayıcı bulunmaktadır. Bunlar Turkcell, Telsim ve Avea'dır.

GÜÇ DÜZENİ: Bilgisayarınızın kullandığı güç yönetimi seçeneklerine verilen isimdir. Ev/ofis kullanımı, dizüstü bilgisayar kullanımı ya da minimum güç tüketimi için farklı güç düzenleri seçilebilir. Hatta eğer isterseniz, kendi güç düzeninizi kendiniz de oluşturabilirsiniz.

Güç düzeni ayarlarına girmek için, Denetim Masası'nda göreceğiniz "Güç Seçenekleri" simgesine çift tıklamanız yeterli olacaktır.

GÜNLÜK DOSYASI: Bir program ya da işletim sistemi tarafından otomatik olarak oluşturulan ve yapılan işlemleri izlemek için kullanılan dosyalara verilen isimdir. Günlük dosyaları, genellikle düz metin dosyalarıdır ve ".log" uzantısı ile belirtilirler. Örneğin antivirüs programları, yapılan taramaların sonuçlarını günlük dosyasına eklerler ve bu dosyayı da sabit diskinize kaydederler.

GÜVENLİK: Bir bilgisayar sistemindeki paylaşılan dosyalara, yalnızca yetkili kullanıcıların erişmesini sağlamak ve verilerin zarar görmesini önlemek için alabileceğiniz önlemlerin tümü, güvenlik kavramının kapsama alanına girer. Sisteminizin güvenliğini sağlamak için birçok farklı yönteme başvurabilirsiniz.

GÜVENLİK DUVARI: İngilizce'deki karşılığı "Firewall"dur ve bir çeşit güvenlik önlemini tanımlamak için kullanılır. Bu tarz güvenlik araçları, yazılım ya da donanım olarak karşımıza çıkabilirler. Güvenlik duvarının yardımıyla hem yetkisi olmayan kullanıcıların bilgisayarınıza erişimini önleyebilir hem de bilgi korsanlarına karşı sisteminizi koruyabilirsiniz.

Güvenlik duvarları, parola oluşturmak gibi basit yöntemlere oranla çok daha güvenilir bir koruma sağlarlar. Ancak bu tip bir korumaya sahip olmak için, çoğu zaman belli bir ücret ödemeyi göze almanız gerekecektir.


-----------------