İnternetteki Davranış Kuralları

İnternetteki Davranış Kuralları
Bilgisayar ve internet dünyasıyla "etiket" kelimesinin ne ilgisi var? "Netiquette" terimi (Türkçe; "Ağ etiketi") "network" ve "etiquette" kelimelerinin bir arada kullanımı sonucunda ortaya çıkmıştır. Bu terim ile, internet sanal ortamı İçerisinde kullanıcıların davranışlarını bir şekilde disiplin altına alan tüm kurallar belirtilmektir. Gerçek dünyada, hemen herkes "medeni yaşam" kriterlerine göre davranmaya çalışıyor; örneğin, başkalarının mallarına zarar vermekten, çalmaktan, özel hayata girmekten ve başka insanların hareket özgürlüğünü kısıtlamaktan kaçınıyor. Ama insanların büyük çoğunluğu, sanal dünyaya girer girmez tanınmayacakları yanılgısına düşerek bu kuralların varlığını unutuyorlar. Bu tip insanların sloganı şu: "Kim olduğumu kimse bilmiyor, kimse beni tanımıyor, öyleyse islediğim her şeyi yapabilirim". Ancak bu kanı son derece yanlış! Gerçek dünyada herhangi bir suçu (çalmak, başkalarının mallarına zarar vermek gibi) işleyen kimse tutuklanır ve cezalandırılır. Aynı durum günlük yaşamda var olan kuralların birebir uygulandığı internet için de geçerli. Sanal ortamda yanlış davranışlarda bulunmak her zaman bir yasayı ihlal etmek anlamına gelmeyebilir; ancak etiketi ihlal etmek anlamına geldiği tartışılmaz bir gerçek.

Siz de etikete uygun hareket etmek konusunda titiz bir kullanıcıysanız, bir sonraki sayfada okuyacağınız talimatlara uymanız gerekli. Daha önce küçük bir kısmını öğrendiğiniz davranış ifade sembollerinin çok daha fazlası da, yine bu bölümde sizleri bekliyor.

• Yürürlükte olan ana prensiplerden birisini kısaca anlatım... Internet ağına başka kullanıcılara rahatsızlık yaratacak şekilde aşırı yüklenmekten kesinlikle kaçının.
• Büyük harfle mesaj yazmayın; aksi halde diğer kullanıcılar bağırdığınızı düşüneceklerdir.
• Uzun bir metin yazdığınızda, yazdıklarınızı arada boş bir satır bırakarak bölmeye çalışın. Örneğin internet adresleri ayrı bir satıra yazılmalıdırlar; e-posta adresleri ise net anlaşılabilmeleri için tırnak içine alınırlar.
• İstenmeyen ve karşınızdaki kişiyi rahatsız edebilecek mesajlar göndermeyin.
• Gizli bilgiler içeren bir mesajın davetsiz misafirlerce okunmasını ve istenmeyen kullanıcıların mesajlarınızı açmasını engellemek için şifreleme yöntemlerinden yardım alabileceğinizi unutmayın.
• Tartışma gruplarını, gruba dahil olmadan önce en az 1-2 hafta takip edin. Bu şekilde grubun kültürünü anlamak için zamanınız olacaktır.
• "Online" bir tartışmada fikrinizi açıklamadan önce, ne hakkında konuşulduğunu doğru olarak anlamaya çalışın. Aksi halde konuyla ilgisi olmayan mesajlar yazma ve gruptaki diğer kullanıcıları rahatsız etme ihtimaliniz artar.
• Tartışma grubu katılımcılarına ekli mesaj göndermeyin. Bu sayede sunucunun çalışamaz hale gelmesini engellemiş olursunuz ve depolama alanının gereksiz yere dolmasına neden olmazsınız.

HEYECANLAR VE DUYGULAR NASIL İFADE EDİLİR?

Yazılı bir metnin yardımıyla haberleşilirken (sohbet hattı, e-posta ya da SMS gibi), heyecanları veya duyguları karşı tarafa sadece birkaç kelime ile anlatmak zor olabilir. Bu nedenle sanal dünyada, kullanıcılar kendi ruh hallerini yansıtmak için bir dizi sembole baş vurmaktadırlar. Bu sembollerin her birisi farklı ruh hallerini yansıtan "yüz ifadeleri"ni temsil ederler ve klasik noktalama işaretlerinden oluşurlar.

Bahsettiğimiz sembollerin ne kadar popüler olduklarını anlamak için Word programına göz atmanız yeterli. Bir Word sayfasına ":", "-" ve ")" işaretlerini yan yana yazarsanız, karşınıza gülen bir yüz sembolü (smiley) çıkacaktır. Yani Word, sembolleri otomatik olarak tamamlamakta ve kullanıcıların işini kolaylaştırmaktadır.

E-pota yazarken bir espri yapmak istiyorsunuz; ancak karşı tarafın bunu ciddiye almasından korkuyorsunuz... Mesajın sonuna ":-)" sembolünü eklemeniz yeterli. Ancak bu tip sembolleri profesyonel amaçla yazılan metinlere eklemekten de kaçınmalısınız. Çünkü semboller, mesajın ciddiyetine önemli oranda zarar vereceklerdir. Örneğin internet üzerinde iş arıyorsunuz ve CV'niz de bu tip küçük sembollerle dolu... Sizi tanımayan bir kimse bu CV'ye göz attığınızda, iş bulmak konusunda ne kadar ciddi olduğunuzu da anlayamaz ve iş bu İma şansınız büyük oranda azalır.

Sembolleri kullanmaktan tutun da yazacağınız mesajların içeriğine kadar hemen her türlü konuda "netiquette" kurallarına uymak zorunda olduğunuzu asla aklınızdan çıkartmayın. En ileri teknolojileri kontrol edebilecek seviyedeki uzman bilgisayar kullanıcıları bile bu basit kurallara uymazlarsa, toplumun genel davranış kurallarına uyması da beklenmemelidir.

BİLGİ: E-POSTA KURALLARI

İnternet üzerinde sohbet ederken uymanız gereken kuralların büyük çoğunluğu, e-posta hizmeti için de geçerlidir. Yazdığınız e-posta, kesinlikle alıcıyı rahatsız edecek bölümler içermemelidir. Ayrıca göndereceğiniz mesaj, sadece bu mesajla ilgisi olanlara ulaşmalı; konuyla ilgisi olmayan kullanıcılar bu e-posta ile meşgul edilmemelidir. E-posta yoluyla reklam yapmak da, çoğu zaman hoş karşılanan bir davranış biçimi değildir. Ancak günümüzde, e-posta hizmetini reklam amaçlı kullananların sayısı hiç de azımsanmayacak kadar fazladır.