Efendimiz (asm)'ın Ahlâkı
Hz.Peygamber Efendimizin ahlakını, ashab-ı güzin ile tabiinin ve din alimlerinin ahlakını özet olarak bildirir.
Ey aziz, bil ki;
Edeb ehli demişlerdir ki: Halim, kerim ve rahi olan Cenab_ı Hak, Kur'an Kerim'indeki; muhakkak ki, sen ahlakın en güzeli ve en mükemmeli ile ahlaklandın, buyuruğu ile vasıflandırdığı Hz.Peygamber efendimizin bütün yaratıklara ve özellikle insanlara karşı davranışları, sahabeleri ve ümmetiyle olan sohbet ve muameleleri ve kendisine uyup izinden giden ve onun; Allah'ın ahlakıyla ahlaklanın emrine bağlı ashab-ı kiramın, büyük velilerin, kalkıp oturmalarıyla tavır ve hareketleri hep güzel ahlak, iyi davranış ve yumuşak konuşma şeklinde cereyan ederdi. Onların bütün davranışları hoşgörülülük, bağışlayıcılıkla başlar, güzel sohbet ve uyuşma ile biterdi.
Hilm, öğüd, yumuşaklık ve sevgi, alçakgönüllülük ve güleryüzlülük vasıfları idi. Hizmet etmek, ikram ve ihsanda bulunmaktan zevk duyarlardı. Haya, saha(açık el), bağışlama, nezaket, ağırbaşlılık, isteyene vermek , doğruluk, kimseyi incitmemek, herkese yardım etmek, en üstün meziyetleriydi. Hayırlı dualarını kimseden esirgemez, nefislerini küçültür, dostlarını ağırlar, ayıpları (kusur) örter, başkalarının ihsanlarını(verdiklerini) açıklar, kendilerininkini gizlerlerdi. Küçüklere merhamet, büyüklere saygı ve vefa göstermek gib idaha nice böyle üstün meziyetleri vardı.
Bize hepsinden önemli olan Hz.Peygambere uymak ve ona bağlanmaktır ve onun al ve ashabının adetlerine uymaktır. Allah'ın rızasını gönüllerde arayıp bulmaktır. Bunun için de bütün insanlara karşı şefkatli ve merhametli olmak gerektir.
(Erzurumlu İbrahim Hakkı Hz.leri Marifetneme)