-
Iyi Tarim Uygulamalari
“İYİ TARIM UYGULAMALARI”
1. İyi Tarım Uygulamalarının Tanımı ve Amacı
2. İyi Tarım Uygulamalarında Temel Prensipler
2.1.Gıda, lif ve hammadde üretiminde kalitenin sağlanması
2.2. Toplum taleplerine cevap verebilmek
2.3. Yetiştiricilikte sürdürülebilirliği sağlamak
2.4. Doğaya saygı
2.5. Doğal kaynakların sürdürülebilirliğinin sağlanması
3. İyi Tarım Uygulamalarında Genel Esaslar
4. Meyvecilikte İyi Tarım Uygulamaları
5. Sonuç
TANIMI VE AMACI
Tarımda Entegre Yetiştiriciliği geliştirmek, yaygınlaştırmak ve tarım ürünlerinin üretiminde en üstün kalite düzeyini elde edebilmek için geliştirilen ve bu hedefe ulaşmada mutlak gerekli olan temel ilkeler “İYİ TARIM UYGULAMALARI (Good Agricultural Practices=GAP) ” olarak tanımlanmaktadır. Son yıllarda üzerinde durulan kalite yönetimine olan talep, dıştan tüketici veya yasal düzenlemelerle veya içsel olarak iş geliştirme aracı biçiminde ortaya çıkabilmektedir.
İyi Tarım Uygulamalarının Amacı;
Uygulamaları, çevreye ve doğaya en az zarar verecek şekilde yapmak ve gıda maddeleri üretim zincirinde yer alan tüm kişi ve kuruluşları, İyi Tarım Uygulama ilkelerini uygulama ve desteklemeleri konusunda tam olarak bilinçlendirmek ve böylece tüketici güvenini sağlamaktır...
TEMEL PRENSİPLER
1.Gıda, lif ve hammadde üretiminde kalitenin sağlanması,
2. Toplum taleplerine cevap verebilmek,
3. Yetiştiricilikte sürdürülebilirliği sağlamak,
4. Doğaya saygı,
5. Doğal kaynakların sürdürülebilirliğinin sağlanması.
Gıda, lif ve endüstriyel hammadde üretiminde yeterli kaliteyi sağlamak
1. Gıda üretimi toplum için zorunlu bir ihtiyaçtır. İyi Tarım Uygulamalarının öncelikli hedefi geniş çapta gıda maddeleri ve lif materyallerinin üretiminde sürekliliği sağlayarak, bunları en yüksek kalitede ve kabul edilebilir fiyatlarla tüketiciye sunmaktır... Bu prensip teknik detaylarda hassasiyet ve tamamlayıcı bazı düzenlemeleri gerektirir.
2. Toplumun Taleplerine Cevap Verebilme
Tüketicilerin tükettikleri gıdalarla ilgili detaylara olan ilgisi giderek artmaktadır. Bunların hangi koşullar altında üretildiği konusundaki bilgilere olan talep de ilk sırada yer almaktadır. İsviçre’de yapılan son bir anket, tüketicilerin ürünün üretim yöntemi, örneğin organik veya konvansiyonel olmasını değil üretim bölgesini öğrenmek istediklerini ortaya koymaktadır. İnsan sağlığı ve çevre korumada güvenlik (Pestisit, mikotoksin, ağır metal, mikrobial vb. bulaşanlar) bu bakımdan dikkate alınan hususlardır.
İyi Tarım Uygulamaları bu gereklilikler ile ekonomik ve sosyal olarak kabul edilebilir nitelikte olan üretim uygulamalarının bölgeler, ülkeler ve uluslararası alanda yaygınlaşması sonucunda ortaya çıkmıştır...
3. Yetiştiricilikte sürdürülebilirliği sağlamak
Üreticiler, gıda üretimi yaptıklarını ve herşeyden önce ülkelerine ve vatandaşlarına karşı dürüst olunması gerektiğini unutmamalıdırlar.
İyi Tarım Uygulamaları ile işletmede etkin ve karlı bir ekonomik faaliyet sürdürülürken diğer taraftan sosyal ve çevresel faktörler dikkate alınarak seçilen uygulamalarla dengenin sağlanması mümkün olmaktadır.
4. Doğaya Saygı
Kırsal bölgelerde çevre, yüzyıllardır süregelen tarımsal aktivitelerle oluşmuş durumdadır. Tarla, bahçe, mera ve ormanlarda çeşitlilik, yapılan bazı uygulamalardan etkilenmektedir. Bu etkilenme çoğu zaman da olumsuz olabilmektedir.
İyi Tarım Uygulamaları, olumlu etkileri teşvik etmekte ve olumsuz etkileri en düşük düzeye çekerek tarımsal alanlarda biyolojik çeşitliliğin oluşumunu ve korunumunu sağlamaktadır...
5. Doğal Kaynakların Sürdürülebilirliğinin Sağlanması
Doğal kaynaklara saygı gelecek nesiller için gereklidir. İyi Tarım Uygulamaları bu kaynakların en iyi şekilde kullanılmasını sağlar. Bu durum, toprak verimliliğinin, su ve hava kalitesinin korunumuna ilaveten biyolojik çeşitliliğin arttırılması ile mümkündür...
GENEL ESASLAR
CODEX tarafından bu şekilde tanımlanan İyi Tarım Uygulamalarında Temel Prensipler, çeşitli organizasyonlarca bu çerçevede değerlendirilerek pratikte uyulması gereken genel esaslar ortaya konmuştur. Bu konuda bahçe bitkileri üretiminde ortaya konan en son standartlar 1997 yılında “EUREPGAP” isimli protokolle belirlenmiştir.
Konu ile ilgili standartlar 10 – 12 Ekim 2001 tarihlerinde İtalya’ nın Bologna kentinde organize edilen EUREPGAP 2001 isimli konferansta sunulmuştur. Konferans sonucunda katılımcı perakendeci organizasyonlar, 2003 veya 2004 yıllarından itibaren, üretimlerinin EUREPGAP sertifikalı olduğunu beyan edecek üreticiler ile çalışacaklarını bildirmişlerdir.
Bütün yetiştiriciler, Avrupalı alıcılarca 2003 – 2004 yıllarından itibaren hayata geçirilmesi düşünülen konularda taahhütlerini yerine getirmekle yükümlü olacaklar ve taahhüdü yerine getiremeyen üreticilerin ürünleri Avrupa Birliği ülkelerinde alıcı bulamayacaktır. Yetiştiricilerin taahhüt etmekle yükümlü olduğu konular şunlardır;
a.Gıda kalitesi ve güvenliği konusunda alıcı güvenini sağlama ve koruma
b.Çevreye zararlı etkileri en aza indirerek doğa ve yaban hayatını koruma
c.Tarım ilaçlarının kullanımını en aza indirgeme
d.Doğal kaynakların en etkin şekilde kullanımını geliştirme
e.İşçi sağlığı ve güvenliği konusunda sorumlu bir davranış gösterme
MEYVECİLİKTE “İYİ TARIM UYGULAMASI”
1. KAYIT TUTMA
En az 5 yıl süreli olmalı
Arazi özellikleri, toprak-su analizleri, girdi satın alma,
2. TÜR, ÇEŞİT VE ANAÇ
Tür ve anaç seçimi
Üretim materyali kalitesi
Zararlı ve hastalıklara dayanıklılık
Tohum kalitesi
Fidan
Genetik Modifikasyon
3. ARAZİNİN TARİHÇESİ
4. TOPRAK ÖZELLİKLERİ
Toprak tipinin haritalanması
Toprak işleme
Erozyon kontrol
5. GÜBRELEME
Bitki besin maddesi ihtiyacının belirlenmesi
Uzmanlarca gübre tavsiyesinin yapılması
Uygulama kayıtları
Uygulama sıklığı ve zamanı
Taban suyu kalitesi (nitrat ve fosfat düzeyleri)
Uygulama ekipmanları
Depolanması
Organik gübreler
6. SULAMA
İhtiyacın belirlenmesi
Sulama yöntemi (su tasarrufu)
Su kalitesi
Su kaynakları
7. BİTKİ KORUMA
Temel amaç mücadele yerine yönetim sisteminin getirilmesi
Kimyasalların seçimi
* Miktar, çeşit ve uygulama zamanına ilişkin uzman önerilerinin alınması
* Hasada kadar geçen sürenin dikkate alınması
* Uygulamalara ilişkin kayıtlar
Uygulama yapılan ekipmanlar
7. BİTKİ KORUMA
Güvenlik eğitimi ve uyulması gereken kurallar
Koruyucu giysi ve ekipmanlar
Artan kimyasalların ve boş ambalajların yok edilmesi
Kalıntı analizleri
Pestisit depolama
Son Kullanma Tarihi Geçmiş Pestisitler
8. HASAT
Hijyen (Sağlık ve Temizlik)
Ambalaj
9. HASAT SONRASI UYGULAMALAR
Hasat Sonrası Kimyasalları
Hasat Sonrası Yıkama
10. ATIK VE KİRLİLİK YÖNETİMİ, YENİDEN İŞLEME VE YENİDEN KULLANMA
Maddelerin Tanımı
Atık ve Kirlilik İş Planı
11. İŞÇİ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ VE REFAHI
Eğitim
Kuruluş ve Ekipman
Pestisit Kullanımı
Sağlık
Gönenç
12. ÇEVRE İLE İLGİLİ KONULAR
Tarımın Doğaya Etkisi
Yaban Yaşamını ve Doğal Kaynakları Koruma
Verimsiz Alanlar
SONUÇ
Bu çerçevede yapılan uygulamalarda:
*Her aşamada yapılan işlemlerin mutlak kayıt altına alınması,
*Uygulamayı yapan kişinin konu hakkındaki yeterliliğinin belgelenmiş olması,
* İleriki dönemlerde karşılaşılacak üretim kaynaklı bir olumsuzluğun sebebine yönelik olarak geriye dönüp üreticiye dek izlenebilirliğin sağlanması ve sorunun tekrarlanmaması için yeni düzenlemelerin yapılarak önlemlerin alınması kolaylaşacaktır...
