MÜrsel hadİs

MÜRSEL HADİS

Tâbiînin, sahabeyi atlayarak doğrudan Hz. Peygamber'den rivâyet ettikleri hadislere denir. Hadisin mürsel olarak rivâyet edilmesine de irsal denir. Mürsel hadise "zâhir mürsel" de denir. Senetde ismi geçmeyen râvinin sahâbî olduğu biliniyorsa, bu mürsel ittifakla makbul sayılmıştır. Çünkü Sahabe, ismi bilinsin veya bilinmesin, hadis rivâyeti konusunda adaletlidir, cerh ve ta'dile tâbî tutulmaz.
Sahabeden birinin, başka bir sahabiden işittiği hadisi, Hz. Peygamber'den rivâyet etmesine sahabenin mürseli (mürsel-i sahabe) denir. Sahabenin mürseli sahih olarak kabul edilmiştir. Râvînin, çağdaşı olup karşılaşmadığı bir râvîden rivâyet ettiği hadise de mürsel-i hafî denir. Bu hadis, müdelles hadisler içerisinde kabul edilmiştir. (bk. Müdelles Hadis)
Mürsel hadisin hükmü konusunda üç görüş vardır:
a) Mürsel hadisi rivâyet eden tabiî, cerh edilmemişse mutlak olarak kabul edilir. Ebû Hanîfe ile İmam Mâlik'in görüşü, Ahmed ibn Hanbel'in meşhur görüşü ve bunların ekollerini benimseyen diğer fakih, muhaddis ve usul bilginlerinin görüşleri böyledir. b) Mürsel hadis zayıftır, delil olarak kabul edilmez. Çünkü ismi açıklanmayan râvî, sahabî dışında biri olabilir. Nevevî, "Takrib" adlı eserinde muhaddislerin, fakihlerin ve usul bilginlerinin çoğunluğunun bu görüşe sahip olduklarını söylemiştir. İmam Müslim de mürsel hadisi delil olarak kabul etmemiştir. c) Mürsel hadis, başka bir yoldan desteklenmiş ise delil olarak kabul edilir. İmam Şâfiî'ye göre, mürsel hadis şunlardan birisi ile desteklendiğinde delil olarak kabul edilir: a) Mürsel hadisin, diğer bir yoldan müsned olarak yani muttasıl senetle rivâyet edilmesi, b) aynı konuda başka bir yoldan gelen mürsel bir rivâyetin daha bulunması, c) sahabeden bazılarının, o mürselle amel etmeleri ve d) âlimlerin çoğunun o mürselle amel etmeleri. (A.G.)