MÜtevÂtİr hadİs

MÜTEVÂTİR HADİS

Aklın yalan üzerine ittifak etmelerini kabul etmeyeceği kalabalık bir topluluğun, aynı şekilde kalabalık bir topluluktan rivâyet ettikleri hadise denir. Mütevâtir hadisin bu şekilde aktarılmasına da tevâtûr denir.
Mütevâtir hadis lafzî ve manevî olmak üzere iki çeşittir: Lafzî mütevâtir: Bütün râvîler tarafından aynı lafızlarla rivâyet edilen haberlere denir. Mânevî mütevâtir: Lafızları değişik olduğu halde aynı hükmü ifade eden rivâyetlere denir. Mütevâtir haber, ilm-i zarûrî ifade eder. İlm-i zarûrî, reddi mümkün olmayan, kabul edilmesi zorunlu olan bilgi demektir. Böyle bir bilginin doğruluğundan şüphe edilmez. Mütevâtir hadisler, Kur'ân'dan sonra en güçlü dinî delildir. İnanç esasları dahil olmak üzere dinî bütün konularda delil teşkil eder. Hz. Peygamber'in mütevâtir olan hadislerini inkar eden kâfir olur. Hükmünün bağlayıcılığı yönünden Kur'ân âyetleriyle aynı konumdadır. Mütevâtir hadisler, bazı hadis mecmûalarında diğer hadis çeşitleriyle birlikte bulunurken, bazı eserlerde de müstakil olarak derlenmiştir. Mütevâtir hadislere tahsis edilen eserlerden bazıları şunlardır: Suyûtî'nin (ö. 911/1505) "el-Fevâidü'l-Mütekâsire fi'l-Ahbâri'l- Mütevâtîra"; Ebû Abdillâh Muhammed ibn Ali ibn Talûn'un (ö. 953/1546) "El-Leâli'l-Mütenâsıra fi'l-Ahbari'l Mütevâtîra"; Ebû Abdillâh Muhammed ibn Ebi'l-Feyz el-Kettânî'nin (ö. 1345/1926) "Nazmü'l-Mütenâsır fi'l-Ehâdîsi'l-Mütevâtîr"; Ebû'l-Feya Zebîdî'nin (ö. 1205/1790) "Laktu'l-Leâli'l-Müntenâsıra fi'l-Ehâdîsi'l- Mütevâtîra" . (A.G.)