Zirai mücadele makinaları
Bitki korumanın amacı, bitkilere zarar veren böcek, mantar ve yabancı otları öldürerek, virüslerin neden olduğu hastalıkları yok ederek bol ve kaliteli bir ürün alınmasını sağlamaktır. Bitki koruma makinelerinin görevi de; mantarlar, böcekler, diğer hayvani zararlılar ve yabancı otların mücadelesinde kullanılan kimyasal mücadele ilaçlarını tekdüze olarak bitkilere veya toprağa dağıtmaktır.
BİTKİ KORUMA ALET VE MAKİNE ÇEŞİTLERİ
Tarla ve bahçe ilaçlamalarında kullanılan bitki koruma aletlerini şu şekilde sınıflandırmak mümkündür:
a)Tarla Pülverizatörleri
Çekilir tip,
* Bindirmeli tip (Bir alet taşıyıcıya, traktör önüne veya arkasına bindirilmiş)
b)Kendi yürür atomizatör veya pülverizatörler
c)Sırtta taşınır el komutalı pülverizatörler
d)Sırtta taşınır motorlu pülverizatör, atomizatör ve tozlayıcılar
e)Tohum ilaçlayıcılar
Konunun geniş olması nedeniyle bu bölümde yalnızca tarla pülverizatörlerine yer verilmiştir.
Tarla Pülverizatörleri
Pülverizatörlerin görevi, sıvı ilacı devamlı aynı konsantrasyonda ve eşit basınç altında ileterek bitki koruma işlemini mümkün kılmaktır.
Pülverizatörlerin Çalışma Prensibi:
Püskürtme sıvısı depo içindeki bir karıştırıcı tarafından karıştırılır ve kuyruk milinden hareket alan bir pompa tarafından ilaçlama borularına oradan da memelere basınçla gönderilerek tarlaya püskürtülür. Depo
Bu gün en kullanışlı depo malzemesi plastik ve benzeri malzemelerdir. Bunlar hafif, direnci fazla uzun ömürlü ve temizlenmeleri kolaydır.
Karıştırıcı
Çeşitli ilaçları su ile karıştırmak ve ilaçlamanın devamı süresince karışımı istenen sabit konsantrasyonda tutabilmek için gereklidir.
Filtreler
Pülverizatörlerde meme tıkanmalarının önüne geçebilmek için aletin değişik yerlerine farklı gözenek çaplarında filtreler yerleştirilmiştir.
Pompa
Pompanın görevi, gereği kadar püskürtme sıvısını yeteri miktarda bir basınçla ve sabit bir akış hızıyla memelerden atmaktır. Pompalar değişik ilaç konsantrasyonlarına, su kalitesine ve aşınmaya karşı dayanıklı olmalı aynı zamanda gerektiği kadar suyu da emebilmelidir.
Hava Deposu (Hava Tüpü)
Tarla pülverizatörlerinde pülverizasyon sistemindeki akışın ve basıncın sürekliliğini sağlayabilmek için pülverizatör pompaları üzerine bir hava deposu yerleştirilmiştir.
Pülverizatörlerle ilaçlamaya başlamadan önce hava deposuna mutlaka gerekli olan hava, hava doldurma supabından doldurulmalıdır.
* Hava doldurulduktan sonra bir hava kontrol saati ile kontrol edilmelidir.
* Dikkat ! Şayet memeler veya pülverizatör tabancasından püskürtülen ilaçlı sıvı kesik kesik geliyorsa hava deposundaki hava miktarı bir hava kontrol saati ile kontrol edilmeli. Depodaki hava miktarı çizelgede belirtilen değerlerin altına inmişse, hava basılmalıdır.
Basınç Ayarlama Düzeni
Memeler sabit bir basınç ve tekdüze bir dağılımı garantilemelidir.
Manometreden ilgili çalışma basıncı okunur. Son zamanlarda yeniliklerden bir tanesi de basınç ayarlama tesisatının yekpare armatür şeklinde yapılmasıdır. Bunun dışında kumanda armatürü (sıvı akışını açan ve kapatan), dağıtım armatürü (geniş dağıtım borularından püskürtmeye), eşit basınç dağıtım armatürü de (dağıtma genişliğindeki sabit memelere çalışma basıncını gönderen) sunulan yenilikler arasındadır.
Manometreler
http://www.bahce.biz/makina/zirai%20...ar/bitkik2.jpg
http://www.bahce.biz/makina/zirai%20...ar/bitkik3.jpg
http://www.bahce.biz/makina/zirai%20...ar/bitkik4.jpg
Resim
75 :Çeşitli manometreler
Pülverizasyon esnasında sistemdeki basıncı kontrol edebilmek için, çalışma basınçlarını gösteren, (yukarıda şekilleri görülen) çeşitli manometreler kullanılır.
Tarla, bağ, bahçe ilaçlamalarında farklı manometreler kullanılır. Örneğin; tarla ilaçlamalarında düşük basınçlı (5 Bar), bahçe ilaçlamalarında (20 - 40 Bar)’lık manometreler kullanılmaktadır.
Püskürtme Çubuğu (Bum)
Püskürtme çubuğunun yere olan mesafesi ilaçlanan bitki boyuna göre ayarlanabilir özellikte yapılmıştır. Aynı zamanda gerek taşıma kolaylığı ve gerekse küçük parsel ilaçlamalarında tarla kenarlarının da ilaçlanabilmesi için 3-4 m’de bir katlanabilir yapılırlar. Geniş püskürtme çubuklu makinelerle doğru (bir önceki izden sapmadan) bir ilaçlama yapabilmek için çubuk uçlarına köpük veya kireçle iz bırakan işaretleme düzenekleri yerleştirilmiştir.
Yeknesak bir püskürtme yalnız püskürtme çubuğunun yere paralel konumda durmasıyla mümkün olur. Yüksek hız ve engebeli arazilerde bu paralelliği bozdurmayacak farklı tiplerde dengeleme tertibatları yapılmıştır.
Memeler
Yüksek basınç altında çalıştıkları için aşınmaya karşı dayanıklı malzemeden (krom - nikel çeliği) yapılan memeler en iyi ve tercih edilmesi gerekenlerdir.
Bugün pülverizatörlerde aşağıda belirtilen meme tipleri kullanılmaktadır : - Kullanma, Ayar ve Bakımlar
Pülverizatörün İşe Hazırlanması
* Ön seçme kolu ‘’pozisyon kontrole’’ alınır,
* Alt bağlantı kolu gerdirme tertibatının çalışıp çalışmadığı kontrol edilir,
* Mafsallı şaftın koruyucu muhafazası takılır,
* Mafsallı şaft takılmadan önce ‘’örtme payı’’ ölçülerek kontrol edilmelidir.
* Pülverizatör traktöre bağlanarak yan gergiler sıkılmalıdır,
* Pülverizatörün ön-arka, sağ-sol paralellik ayarları kontrol edilir ve düzeltilir,
* Depo çabuk doldurma (Enjektör) sistemi ile doldurulur,
* Tarla ilaçlamalarında yelpaze (Tee-Jet) memede gerekli olan 2-5 barlık basınç “basınç regülatörü’’ ile ayarlanır,
* Kuyruk mili çalıştırılarak gözle ve ölçüm aletleri yardımı ile memelerin; “Püskürtme Açıları ve Debileri’’ kontrol edilir,
Aşağıda yerli bir tarla pülverizatöründe; traktör hızına, ilaçlama basıncına ve meme verimine bağlı olarak ürün veya tarlaya atılacak ilaçlı sıvı miktarı (meme plaket çapı 1,5) görülmektedir.
Tarla pülverizatörleri ile yeknesak bir dağılım yapabilmek için şunlar gerçekleşmelidir;
* Tüm memelerden eşit bir sıvı akışı olmalı,
* Çalışma basıncı sabit kalmalı,
* Püskürtme şeklinde yeteri kadar katlama olmalı,
* Püskürtme çubuğu yükseklik ayarı doğru yapılmalı,
* İlerleme hızı sabit olmalı,
* Tam ve düz bir traktör kullanma.
İyi Bir Pülverizatörde Aranan Özellikler
1. Birim sahaya atılacak ilaç miktarı bütün iş sonuna kadar aynı olmalı,
2. Atılacak ilaç iyi filtre edilmeli,
3. Her memeden çıkan sıvı aynı olmalı,
4. Sıvı ilaç depo içinde homojen bir şekilde karıştırılmalı depo içinde mutlaka hidrolik karıştırıcı olmalı,
5. Memeler arası mesafe ve meme püskürtme konisi arada boşluk bırakmayacak şekilde düzenlenmelidir,
6. Memeler kolayca değiştirilebilecek bir yapıya sahip olmalı,
7. Kuyruk mili hareketi kesildiğinde memeler damlatmamalı,
8. Pülverizatörle ilaçlama esnasında püskürtme boruları her türlü arazi yapısına uyacak şekilde olmalı,
9. Depoyu çabuk doldurma düzeneği olmalıdır,
10. Farklı kullanma şartlarına elverişli olmalıdır,
(Örneğin: kısmi tarla ilaçlaması, yaprak altı veya bantvari ilaçlamalar gibi),
11. Birim alana atılacak miktar basit ve doğru bir şekilde ayarlanabilmelidir,
12. Depo kapasitesi depo üzerinde görülecek bir yerde olmalıdır.
Emniyet Kuralları
Bitki koruma makineleri ile çalışırken iş güvenliğine özel bir önem göstermek gerekir. Bu amaçla gelişmiş ülkelerin pek çoğunda tarım ilaçlarının depolanması, taşınması, tarlada uygulanması, ilaç artıklarının yok edilmesi ile ilgili uyulması zorunlu pek çok yönetmelik ve yasa hükümleri vardır. Konunun kapsamının geniş olması nedeniyle burada yalnızca genel emniyet tedbirleri ile ilgili bilgilerin ana noktaları aşağıda özetlenmiştir:
* İlaç etiketini mutlaka okuyun.
* Uygulamaya başlamadan önce alette herhangi bir arıza olup olmadığını (kaçak ilaç vb.) kontrol edin.
* Aleti veya çevreyi kirletecek, zarar verecek (bulaşıklardan) kaçının.
* Vücudunuzda açık deri bırakmayacak şekilde koruyucu bir elbise giyin, lastik eldiven, bot ve eğer gerekliyse yüzünüzü koruyan bir siperlik veya maske kullanın.
* Sadece gerektiği kadar ilaçlı sıvı hazırlayın, birden fazla ilaç kutusu veya tenekesini aynı zamanda açmayın.
* İlacın taşınarak kaybından sakının. Rüzgara karşı ilaçlama yapmayın.
* İlaçlama esnasında bir şey yemeyin, içmeyin (sigara vb. dahil).
* İlacın ve aletin yanını hiçbir zaman terk etmeyin,
* İlaçlamadan sonra sabun ve su ile iyice yıkanın ve elbiselerinizi değiştirin.
* Boş ilaç kutularını yok etmek için pek çok yol vardır. Bunu yaparken yapılmış kanuni düzenlemelere mutlaka uyun.
* İlaçlama sonrası alet-ekipmanı temizleyin.
* İlacı kendi kabından başka kaplarla taşımayın (şişe, yiyecek kabı vb.).
* İlaçları yiyecekler veya hayvan yemleri ile beraber depolamayın ve çocuklardan uzak tutun.
* İlaçlı sahaya herhangi bir nedenle yeniden girmek gerekirse en az 24 saat bekleyin. Daha uzun zaman beklenmesi gerekiyorsa tarla başlarında mutlaka bir uyarı yazısı bulundurun.
* Hasat ile son ilaçlama arasında geçmesi gereken belirli zaman aralığına titizlikle uyun.
* Pülverizatör ile direkt olarak kullanılan bir su kaynağından otomatik doldurma yapmayın. Bunun için bir ara doldurma tankı kullanın. Aksi taktirde makinenin otomatik doldurma tertibatı (geri kaçış dolayısıyla) su kaynağına ilaç kaçışına neden olabilir.
* İlaç miktarını ölçmek için kaptan kaba aktarmak yerine kapalı sistemlerle aktarın ve iş bitiminde bunları hemen durulayın.
* İlacı depoya boşaltmak için omuz hizanıza kaldırmaya kalkışmayın. Doldurma yüksekliğinin uygun olmasına ve bastığınız yere dikkat edin.
* Henüz ülkemizde olmamasına rağmen yeni pek çok pülverizatörlerde diz seviyesinden doldurmayı sağlayan düzenler mevcuttur. Bu tip pülverizatörler emniyet açısından tercih edilmelidir.
* İlacı yavaş yavaş doldurun.
* Eğer iki adet birlikte karıştırılarak uygulanabilen ilaç varsa her birini ayrı ayrı suya ilave edin ve tavsiye edilen sıraya aynen uyun.
Kaynak:Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğü
