HalÎm

HALÎM

Rüya görmek, ihtilam olmak, deriden kene çıkarmak, yavaş, sâkin, sabırlı, ağırbaşlı ve yumuşak davranışlı olmak anlamındaki "h-l-m" kökünden türeyen halîm, hâlim kelimesinin mübalâğalı şeklidir. Çok ağırbaşlı, çok sakin demektir. Çoğulu hulemâ ve ahlâmdır.
Allah'ın sıfatı olarak halîm; çok sâkin, çok sabırlı, hemen öfkelenmeyen, kızmayan, heyecanlanmayan, gücü yettiği halde cezalandırmayıp affeden, cezada acele etmeyen, teennî ile hareket eden, müsamahakâr olan demektir.
Halîm sıfatı Kur'ân'da hem Allah'ın hem de insanın vasfı olarak kullanılmıştır. Meselâ İbrahim (a.s.) halîm vasfı ile nitelenmiştir (Tevbe, 9/114). Allah'ın sıfatı olarak halîm "ğafur", "âlim", "ganî" ve "şekûr" isimleriyle birlikte 11 âyette geçmiştir: "...Biliniz ki gerçekten Allah ğafurdur, halîmdir."; "...Allah ganîdir, halîmdir." (Bakara, 2/235, 263); "...Allah, şekûrdur, halîmdir." (Teğabun, 64/17); "...Allah, âlimdir, halîmdir." (Nisâ, 4/12) Halîm sıfatının çoğunlukla "ğafûr" ismiyle birlikte geçmesi, hilmde; affedicilik, bağışlayıcılık ve hoşgörülülüğün esas olduğunu ifade eder. Kızmayı ve öfkelenmeyi gerektiren bir davranışta bulunanı, suç işleyeni cezalandırmaya gücü yettiği halde cezalandırmaması Allah'ın "halîm" olmasının sonucudur. Şu âyet Allah'ın halîm sıfatını ifade etmektedir: "Eğer Allah yaptıkları yüzünden insanları (hemen) cezalandırsaydı, yeryüzünde hiçbir canlı yaratık bırakmazdı. Fakat Allah onları belirtilmiş bir süreye kadar erteliyor..." (Fâtır, 35/45). (İ.K.)