Harem

HAREM

Sözlükte "korunan yer, korunan şey, yasak bölge, dokunulmazlığı olan şeyler, çiğnenmeyen kurallar" gibi anlamlara gelen harem, dinî bir terim olarak Mekke ve Medine şehirleriyle çevrelerindeki belirli bölgeler için kullanılmaktadır. Mekke ve Medine'ye harem denilmesinin sebebi, zararlılar dışında canlılarının öldürülmesi ve bitki örtüsüne zarar verilmesinin haram kılınmış olmasındandır. Daha dar anlamda Mescid-i Haram da denilen Kabe'nin etrafındaki mescit ile Mescid-i Nebevî için kullanılmaktadır.
Harem kelimesi Kur'ân-ı Kerim'de iki defa geçmekte olup, Mekke'nin güvenli ve dokunulmaz bir belde olduğuna işaret etmektedir. Mekke, Kabe'nin inşasından itibaren harem kabul edilmiş ve cahiliye döneminde dahi bu özelliğini korumuştur. Hz. Peygamber Mekke'nin fethedildiği gün yaptığı bir konuşmasında, Allâh'ın bu beldeyi yerleri ve göğü yarattığı gün haram kıldığını ve kıyamete kadar da haram kalacağını belirtmiştir (Buhari, Sayd, 10; Müslim, Hac, 445-446).
Mekke ile etrafında, bitkileri koparılmamak ve av hayvanlarına zarar verilmemek üzere belirli sınırlar içindeki emniyetli bölgeye harem veya harem bölgesi denir. Harem bölgelerinin sınırlarını Cibrîl'in rehberliğiyle Hz. İbrahim belirlemiş, sınırları gösteren işaretler daha sonra Hz. Peygamber tarafından yenilenmiştir. Bu sınırlar, Medine yönünde Ten'îm, Taif yönünde Ci'râne, Cidde cihetinde Aşâir, Irak yolu üzerinde Seniyyetü'l-cebel, Yemen tarafında Edâdü Libn ve Arafat sınırında Batn-ı Nemîre'dir. Haremde bulunan kimseye, ihramlı olsun ihramsız olsun, zararlılar dışındaki av hayvanlarını öldürmek, kendiliğinden biten bitki ve ağaçları kesmek veya sökmek, Müslümanlara saldırmadıkça düşmanlarla savaşmak haram kılınmıştır (Buhârî, Meğâzi, 51; Buhârî, Îdeyn, 9). Harem dahilindeki, yılan, akrep, fare, yırtıcı hayvanlar ve kuşlar öldürülebilir. (Buhârî, Bed'ul-halk, 16. Sayd, 7) Medine ise, Hz. Peygamber tarafından, bu şehre hicret etmesinden sonra harem sayılmıştır. Rasûlullah; "Her peygamberin haremi vardır. Benim haremim de Medine'dir" demiştir (Ahmed, I/312). Mekke için geçerli olan yasaklar Medine için de geçerlidir (Müslim, Hac, 457; Ebû Dâvûd, Menasik, 96). (İ.P.)