Hasen hadİs

HASEN HADİS

Adalet ve zabt özelliklerini taşıyan râvîlerin, muttasıl isnadla birbirlerinden rivâyet ettikleri, şaz ve illetli olmayan ancak; râvîleri sahih hadisteki râvîlerin zabtından daha aşağı derecede olan hadise "hasen hadis" denir. Hasen hadis, sahih hadis ile zayıf hadis arasında yer alan, fakat sahih hadise daha yakın olan bir hadis çeşididir. Hasen hadiste de sahih hadiste aranan beş şartın bulunması gerekli olmakla birlikte, hasen hadis râvîlerinin zabtı, sahih hadis râvîlerinin zabt özelliğinden az aşağı derecededir. Sahih hadis râvîlerinde mükemmel bir zabt aranırken, hasen hadis râvîlerinde zabtın ana esasları aranır. Bundan dolayı hasen hadis râvîlerinde, hadise zarar verecek derecede bir zabt hatası görülmez. Aksi halde râvî mecruh, hadisi de zayıf olur. (bk. Sahih Hadis, Zayıf Hadis)
Hadisleri sahih, hasen ve zayıf diye ilk defa Hattabî (ö. 388) sınıflandırmıştır. Hasen hadis, her ne kadar kuvvet itibariyle sahih hadisten aşağıda ise de, delil olma ve kendisiyle amel etmenin gerekliliği yönünden sahih hadis gibidir. Fıkıh bilginlerinin tamamı ve hadis bilginlerinin çoğunluğuna göre, hasen hadis, akâid esasları dışındaki bütün dinî hükümlerde delildir; hükmüyle amel edilir. Hasen hadis, sahih hadisle çakışırsa, sahih hadis tercih olunur. Hasen hadis, hasen li-zâtihi ve hasen li-gayrihi olmak üzere iki kısma ayrılır: Hasen li-zâtihî; hasen hadis özelliklerini kendisinde doğrudan bulunduran hadise denir. Bu çeşit hadisin hasen olması için destekleyici bir isnada ihtiyacı yoktur. Hasen li-gayrihi; hasen hadis özelliklerini, kendisinde direkt olarak bulundurmadığından dolayı, aslında az zayıf olduğu halde, başka bir isnadla desteklendiği için hasen rütbesine yükselen hadise denir. Hadislerin bir üst dereceye yükselmeleri şâhid ve mütâbî denen destekleyici hadisler sayesinde olur. (A.G.)