HavÂle

HAVÂLE

Sözlükte "bir şeyi bir yerden başka bir yere nakletme, gönderme, yönünü değiştirme, intikal" anlamlarına gelen havale, bir fıkıh terimi olarak, borcun bir kimsenin zimmetinden başka bir kimsenin zimmetine nakledilmesi demektir. Havale işleminin kurulabilmesi ve sıhhatli olabilmesi için, ilgili tarafların razı olmaları ve ehliyetli olmaları gerekir. Bunun yanında havalenin konusu borcun, zimmette sabit olabilen cinsten, belli, meşru ve bağlayıcı olması şarttır. Havale akdi ile, borç eski borçlunun zimmetinden yeni borçlunun zimmetine geçer. Havale işlemi sonucunda birinci borçlu ve ona bağlı fer'î borçlular borçtan kurtulmuş olur. Ancak, havale edilen yeni borçlunun borca batık olarak ölmesi veya hâkimin iflasına hükmetmesi, havale edilenin havâleyi inkâr etmesi ve alacaklının elinde delil bulunmaması gibi sınırlı durumlarda alacaklının borcu tahsil edememesi halinde, alacaklının eski borçluya rücû hakkı vardır. Günümüzde yaygın olan poliçe ve çek gibi kıymetli evrak yoluyla borcun havalesi, ilk devirlerden beri Müslüman toplumlarda uygulanmaktadır. Bunun yanında günlük ticarî ihtiyaçları karşılamak amacıyla çağın ve teknolojinin getirdiği yeni imkânlar da, dinin belirlediği temel ilkelere aykırı olmamak şartıyla caizdir ve mümkündür. (İ.P.)