HavÂrÎ

HAVÂRÎ

Sözlükte "seçilmiş, kusursuz, taraftar, özverili arkadaş, dost, bir kimseye ileri derecede yardım eden ve kendisini bir davaya adayan kimse" anlamına gelen havarî, din literatüründe, genelde peygamberlere îmân edip, onlara yardımcı olanlar demektir. Özel olarak havârî, özellikle Hz. İsa tarafından seçilmiş, tebliğ ve irşad görevinde ona yardımcı olan on iki kişilik grubu ifâde eder. Havarilerîn sayısının on iki olarak tespiti İsrailoğulları'nın on iki kabilesiyle ilgili olduğu söylenmektedir. Kur'ân-ı Kerim'de de Allah'ın yardımcıları olarak Havarîler beş ayrı yerde zikredilmektedir: "İsa, onlardaki inkârcılığı sezince: Allah yolunda bana yardımcı olacaklar kimlerdir? dedi. Havarîler: Biz Allah yolunun yardımcılarıyız, Allah'a inandık, şahit ol ki bizler Müslümanlarız cevabını verdiler." (Âl-i İmrân, 3/52) Havarî kelimesi Hz. Peygamber'in hadislerinde de geçmektedir: "Benden önce Allah hangi ümmete peygamber göndermişse, bu peygamberlerin hepsinin de ümmeti için havarîleri ve sünnetini takip eden, emrine uyan yakın dostları olmuştur." (Müslim, îmân, 89), "Her peygamberin bir havarîsi vardır." Benim havarîm de Zübeyr ibn Avvâm'dır." (Buhâri, Cihad, 40, 41, 135). Hz. İsa'ya bağlılığını kanıtlayan ve on iki havarî olarak kabul edilen bu yardımcıların isimleri şöyledir: Matta, Tomas, Petrus, Yuhanna, Yahya, Büyük Yakup, Küçük Yakup, Andreas, Bartholomeus, Mattias, Filipus ve Yahuda'dır. Bunlardan dördünün incil yazarlarından olduğu söylenmektedir. (F.K.)