Hezl

HEZL

Sözlükte "şaka yapmak, eylenmek, ciddiyetsizlik, zayıflık, cılızlık" gibi anlamlara gelen hezl, bir fıkıh kavramı olarak, iç irade ile beyan arasında kasıtlı uygunsuzluk durumu doğuran ciddiyetsizlik demektir. "Sözü sırf oyun, eğlence ve şaka olarak söylemek" veya "sözün hakikî veya mecazî anlamına delaletini kastetmeyip sahih olmayan bir şeyi kastetmek" ya da "hiçbir şey kastetmemek" şeklinde tanımlanabilir. Prensip olarak gayr-i ciddî yapılan hukukî işlemler sahih ve bağlayıcı değildir. Ancak, Hz. Peygamber'in "üç şeyin şakası da ciddidir, ciddisi de...: Nikâh, talâk ve ıtk" (İbn Mâce, Talak, 13; Ebû Davûd, Talak, 9) hadisinden hareketle bu gibi tasarruflarda hezlin etkili olmayacağı, tasarrufun geçerli olduğu kabul edilmiştir. Hezlin etkisi bakımından tasarruflar öncelikle ikiye ayrılmıştır; alım-satım, icâre gibi fesih ihtimali bulunan malî tasarruflarda hezl, kural olarak akdi fasit yapacağı kabul edilmiş, ancak fesih ihtimali bulunmayan talak, yemin gibi tasarruflarda hezl geçerli kabul edilmeyip, tasarruf geçerli sayılmıştır. (İ.P.)