Kadının Eğitim Ve öğretim Hakkı

Sorumluluklarını yerine getirmesine yardımcı olabilecek düzeyde bir eğitim:

Hz. Aişe'den nakledildiğine göre Rasulullah şöyle buyurmuştur:

"Kim, bu kızlardan birine yardım eder, ihsan ederse bu onunla cehen­nem arasında bir perde olur."

Eğitim ve öğretimden başka hangi iyilik, kadınlar için daha kıymetli­dir?

Ebu Burde'nin babasından rivayet ettiği bir hadiste Rasulullah şöyle buyurmuştur:

"Bir adamın yanında küçük bir cariye olur, onu güzelce eğitir, öğretir, onu azad edip evlendirirse, onun için iki sevap vardır."

Müslüman bir kimse, küçük bir cariye çocuğun eğitim ve öğretiminden sorumlu olunca, kendi hür kız çocuğunun eğitim ve öğretiminden elbette sorumlu olur. Kişinin kızına verdiği güzel ahlâk ve faydalı ilim, en güzel a-zıktır. Güzel ahlâk değişmez; ama faydalı bilginin çeşidi ve ölçüsü asırdan aşıra değişir.

İbn Cüreyh, Ata yoluyla Cabir b. Abdullah'tan şöyle nakleder: "Ramazan bayramında Rasulullah kalktı ve bayram namazını kıldı. Hutbeye çıkıp dua ettikten sonra hutbe okudu. Hutbe bitince kadınların yanına varıp, Hz. Bilal'ın koluna dayanarak onlara öğüt verdi. Hz. Bilal ise kadınların sadakalarını bırakmaları için elbisesini yere serdi. İbn Abbas'tan gelen diğer bir rivayette ise Rasulullah: Kadınlar hutbeyi duymadılar endişesiyle onlara öğüt verip sadaka vermelerini emretti."

İbn Cüreyc, Ata'ya dedi ki: "Sana göre namaz kıldıran kişi kadınlara öğüt verebilir mi?" Ata: "Bu imamların görevidir. Onlara ne oluyor da yapmıyorlar! "dedi.''

Rasulullah -kadınların en arka safta olmaları sebebiyle- hutbeyi duy­madıklarını anlayınca, eğitim ve öğretim haklarını yerine getirmek için on­lara öğüt verdi. Allah, kadınlara öğüt vermeyi, onları eğitmeyi vacip gören Ata'ya rahmet etsin. Ne var ki daha sonraki asırlarda İmamlar bu vazifeyi ih­mal etmişlerdir.

Kadının yükümlülüklerini en iyi şekilde yapması için eğitim ve öğreti­mini gerekli gören bunca nassların yanında şöyle temel bir kural daha vardır: Vacibi tamamlayan şey de vaciptir. Buna göre kadının yükümlülükleri ya vaciptir ya menduptur.

Kadının hadis rivayet etmesi ve insanlara öğretmesi

Hafız Zehebî der ki:

Hiçbir kadının yalan hadis rivayet ettiği bilinmemektedir.

İmam şevkânî der ki: "Alimlerden hiç birinin, ravisi kadındır diye bir hadisi reddettikleri nakledilmemiştir. ümmetin yalnızca bir kadın sahabiye-den rivayetle kabul ettiği pek çok hadis vardır. Bu gerçeği az da olsa ilimden nasiplenen hiç kimse inkâr edemez."

Hz. Aişe, Rasulullah'ın şöyle buyurduğunu haber verir:

"Kim bizim bu işimizde olmayan bir şeyi ihdas ederse, o reddedilmiş-tir."

Yine Hz. Aişe'den:

"Rasulullah ayakkabı giymek, başını taramak gibi bütün temizlik işleri­ne sağdan başlardı."

Yine Hz. Aişe anlatıyor: "Rasulullah kapının önünde yüksek sesle tartışan iki kişiyi duydu. Biri diğerinden yardım etmesini ve malın fiyatını düşürmesini isteyince, öteki: 'Vallahi yapmam1 diyordu. Rasulullah onların yanına gitti: 'Allah adına aşırı yemin eden, iyi olanı yapmayan nerede?' dedi. Adam: 'O benim ey Allah'ın Rasulü, artık arkadaşımın hoşlandığı neyse o olsun' dedi."

Hz. Hafsa anlatıyor: "Rasulullah'ı -vefat ettiği yıl dışında- nafile na­mazlarını oturarak kıldığını hiç görmedim. O sene nafile namazlarını otura­rak kılar, okuduğu âyetleri tertil üzere okur, öyle ki âyetleri daha önceki yıllarda kıldığı nafile namazlarında okuduğundan uzun okurdu."

ümmü Seleme der ki: "Rasulullah, kapısının önünde tartışan kişileri gördü. Onların yanma vardı ve: 'Ben ancak bir beşerim, bana bir dava gelir, belki sizden biri o davayı bana daha iyi anlatır, ben de onun lehine hükmede­rim. Kime, müslüman kardeşinin hakkını vermişsem o, ancak cehennemden bir ateştir. İster onu alsın, isterse bıraksın."

Zeyneb bint Cahş diyor ki: "Rasulullah bir ara ürpererek, 'Allah'tan başka ilah yoktur. Yakında gelecek kötülük Araplar için ne acı!' (Baş parma­ğıyla şehadet parmağını halka yapıp birleştirerek): 'Bugün Ye'cüc ve Me'cüc şeddinden bir delik açıldı' buyurdular. Bunun üzerine Zeynep bint Cahş: "Ey Allah'ın Rasulü aramızda salihler varken biz de helak olur muyuz?" dedi. Rasulullah: "Evet, kötülük artarsa..."buyurdular.

ümmü Habibe bir duasında: "Ey Allah'ım, beni kocam Rasulullah, babam Ebu Süfyan, kardeşim Muaviye'ye faydalı kıl" dedi. Bunu işiten Hz. Peygamber: (Ey ümmü Habibe) Allah'tan belirli ecelleri, sayılı günleri ve dağıtılmış rızıkları istedin. Hiçbir şey zamanından önce gelmez, zamanından sonraya da kalmaz. Allah Teala'dan seni cehennem, yahut kabir azabından korumasını isteseydin senin için bu daha iyi, daha güzel olurdu. Ravi Mis'ar diyor ki: ümmü Habibe, Rasulullah'ın yanında maymunlardan, zannıma göre domuzlardan bahsetti de Rasulullah: 'Allah, asli sureti bozu­lan hayvanlara zürriyet vermemiştir. Maymun ve domuzlar bundan önce de vardı" bayurmuştu.

Cüveyriye anlatıyor: Rasulullah, sabah namazını kılmak için namazda bulunan Bekre'nin yanından ayrıldı. Namazdan sonra geldiğinde gördük ki Bekre hâlâ orada oturuyor. Ona dedi ki: "Hâlâ seni bıraktığım şekilde mi oturuyorsun?" Bekre: "Evet ya Rasulullah" dedi. Bunun üzerine Rasulullah: "şu dört bölümden oluşan cümleyi üç defa okusaydın, şimdiye kadar oku­duklarından sevabı daha ağır olan şeyi okumuş olurdun. Sübhanellahi ve hihamdihî adede halkihi ve vida nefsihi ve zinete arşihi ve midade kelimati-hi: Yaratıkları sayısınca, kendi rızasına uygun olarak, arşının ağırlığı ölçüsünde ve kelimeleri sayısınca Allah'a hamdeder, O'nu bütün noksanlık­lardan tenzih ederim" buyurdu.

Safiyye bint Huyey'den şöyle bir hadis rivayet edilmiştir: "Safiye, Rasulullah'ı Ramazan'ın son on gününde mescidde itikaf ederken ziyaret e-der. Rasuluîlah'm yanında bir saat kalır, evine dönmek için kalkınca Rasu­lullah da onunla beraber kalkar. ümmü Seleme'nin odasının önündeki mescid kapısına varınca ensardan iki kişi görür. Rasulullah'a selam verirler. Hz. Peygamber onlara: 'Yavaş olun (aklınıza birşey gelmesin), o Safîye bint Huyey'dir1 deyince, onlar: 'Ey Allah'ın Rasulü seni tenzih ederiz' derler." Hz. Peygamber: 'şeytan, kan gibi insanın vücudunda dolaşır. Kalbinize kötü bir şey gelmesinden endişe ettim' der."

Meymune (r.a.) anlatıyor: "Rasulullah, secdeye varınca kollarını ve dizlerini karnından uzaklaştırırdı. Yani arkasından koltuk altlarının beyazlığı görünecek kadar açardı. Oturunca da sol dizi üzerine otururdu."

Esma bint Ebibekr, Rasulullah'm şöyle dediğini nakleder:

"Ben, havzın başında sizden ve benden sonra gelen insanlardan bana kavuşacak olanları beklerken: 'Ya Rab benden ve benim ümmetimden olan­lar kimlerdir' dedim. Denir ki: 'Senden sonra neler yaptıklarını bilyor musun? Allah'a andolsun ki halen topukları üzeri geri dönüyorlar."

Yine Esma diyor ki: "Güneş tutulduğunda, köle azad etmekle emrolun-duk. Diğer bir rivayette ise 'Rasulullah, güneş tutulunca köle azad etmeyi emretti' şeklindedir."

ümmü Süleym'den gelen bir rivayette: "Rasulullah, ümmü Süleym'in yanına gelir, bir süre kaldı. ümmü Süleym döşek yaptı, Rasulullah üzerinde bir süre uyudu. Rasulullah çok terledi. ümmü Süleym, terini bir şişeye sıktı. Rasulullah ona: 'Ey ümmü Süleym, o da ne? diye sordu. "Terindir, bunu kendi kullandığım kokuya katıyorum" dedi.

ümmü Atiyye diyor ki: "Rasulullah ile beraber yedi gazaya katıldım. Ordunun gerisinde kalır, onların yemeklerini yapar, yaralıları tedavi eder ve hastalarla ilgilenirdim."

Abdullah b. Mes'ud'un hanımı Zeyneb anlatıyor: "Allah Rasulü bize dedi ki: 'Sizden biri mescide gideceği zaman kesinlikle koku sürünmesin."

ümmü şerik'in anlattığına göre Rasulullah, akrepleri öldürmesini kendisine emretmiştir."

Havle bint Hakim, Rasulullah'tan şöyle duyduğunu söyler: "Kim, evine girince 'euzu bi kelimatillahı't-tammati min şerri ma halaka' derse evinden ayrılana kadar hiçbir şey ona zarar veremez."

ümmü Husayn anlatıyor: "Rasulullah'la beraber Veda Haccı yaptım. Rasulullah çok şey söyledi. Bir ara dedi ki: 'Size, Allah'ın kitabıyla hükme­decek, burnu kesik -ravi diyor ki: zanettiğime göre siyahi- bir köle bile emir olsa, ona kulak verin, ona uyun."

ümmü Gülsüm bint Ukbe diyor ki: "Rasulullah'ın şöyle dediğini işit­tim: Hayrı söylemek yahut hayrı çoğaltmak suretiyle insanların arasını düzelten kişi yalancı değildir."

ümmü Hani anlatıyor: "Fetih yılında Rasulullah'ın yanına gittim. Vardığımda Rasulullah yıkanıyor, kızı Fatıma'da O'nu saklıyordu. Selam verdim. Rasulullah: 'Kim o?' dedi. Ben de: 'Ebu Talib'in kızı ümmü Ha-ni'yim' dedim. O zaman: 'Hoş geldin ümmü Hani1 dedi. Gusl abdestini aldık­tan sonra üzerinde tek bir elbise olduğu halde sekiz rek'at namaz kıldı."

Fatıma bint Kays şöyle anlatıyor: "Kureyş gençlerinin en hayırlısı olan Muğire ile nikâhlıydım. Rasulullah'la beraber gittiği ilk savaşta şehid oldu. Bunun üzerine, Rasulullah'ın ashabından Abdurrahman b. Avf bana evlilik teklif etti. Daha sonra da Rasulullah, mevlası Usame b. Zeyd ile evlenmemi teklif etti. Bana: 'Kim beni severse Usame'yi de sevsin, buyurdu. Rasulullah, bana böyle söylediğinde ona dedim ki: 'Benim işim sana kalmış, dilediğin kimseyle nikâhla."

ümmü Hişam bint Harise b. en-Numan anlatıyor: "Kaf suresini, Rasulullah'ın dilinden ezberledim. O, her Cuma onunla nasihatta bulunurdu. Rasulullah bizim ışık kaynağımızdı; O'nun biricik ışık kaynağıysa, Kaf suresıydı.

Rabi bint Muavvez şöyle anlatıyor: "Rasulullah, aşure tatlısını Ensar köylerime gönderdi ve: 'Kim oruçlu değilse günün geri kalan kısmında yesin. Kim de oruçlu ise orucunu tutsun' buyurdu. Biz ve çocuklarımız oruç tutuyor; çocuklarımıza, yünden oyuncaklar yapıyorduk. Açlık sebebiyle ağ­landıklarında iftara kadar dayanabilsinler diye onlara oyuncak veriyor­duk."