Keyd

KEYD

Hile yapmak, aldatmak, tuzak kurmak, hak veya bâtıl sebeple tedbir almak demektir. Keyd çoğunlukla yerilen bir fiil ve davranıştır. İnsanların başkalarına zarar vermek veya kendilerine menfaat sağlamak için yaptıkları hile kötü, Allah'ın hile yapanların hilelerini boşa çıkarması ve tedbir alması iyidir (A'râf, 7/183. Târık, 86/16).
"Keyd" kavramı Kur'ân'da 35 defa geçmiş ve azab etmek (A'râf, 7/183), insan öldürmek (Tûr, 52/42), tuzak kurmak (Yûsuf, 12/52), aldatmak (Mürselât, 77/39), insanı ateşte yakmak (Sâffât, 37/98), kin (Hac, 22/39), insanları dinden men etmek (Târık, 86/15-16) ve çare (Yûsuf, 12/76) anlamlarında kullanılmıştır. Müşriklerin, mü'minlere yaptıkları zulümler (Enfâl, 8/18), Peygamberimizi öldürmek istemeleri (Hac, 22/15), Kur'ân ve İslâm'ın nurunu söndürmek ve insanları dinden men etmek istemeleri (Târık, 86/15-16), Firavun ve taifesinin İsrailoğullarının çocuklarını öldürmeleri, işkence ve zulüm yapmaları (Mü'min, 40/25, 37), Ebrehe ve ordusunun Kâ'be'ye saldırısı (Fil, 104/2), Mısır hazine bakanının eşi Zeliha'nın Yusuf Peygamberle zina etmek istemesi (Yûsuf, 12/33-34), Yusuf (a.s.)'ın bunu kabul etmemesi üzerine ona zina isnatında bulunması (Yûsuf, 12/22, 28, 50), Yusuf (a.s.)'ın kardeşlerinin Yusuf (a.s.)'a kötülük etmeleri (Yûsuf, 12/5), Şeytanın, insanları aldatmak, küfür ve isyâna, kötülük ve zulme sevketmek için yaptığı vesvese (Nisâ, 4/76) "keyd" kavramı ile ifade edilmiştir. Keyd kavramının isim şekli mekîd çoğulu mekîdûn'dur. Kur'ân'da kâfirler, mekîdin (hilekârlar) olarak nitelenmiştir (Tûr, 52/42). (İ.K.)