Cem'

CEM'

Sözlükte "toplamak, bir araya getirmek, birleştirmek" anlamına gelen cem' tasavvufta "sâlikin her şeyi Allah'tan bilerek yaratıkları yok, yaratıcıyı var görmesi" anlamında kullanılır. Cem'in karşıtı `fark'tır. Cem, dağınık bir durumda bulunan dikkat ve ilgiyi tek noktada toplamak anlamına da gelir. Buna göre dikkat ve ilgisini Allah'ta yoğunlaştıran sûfi, zikrederken yalnız "Allah" der, başka bir şey söylemez ve görmez. Dikkat ve ilgisini Hakk'ın dışındaki varlıklara yönelten kişi ise yaratıklardan başka bir şey görmez. (M.C.)