Cenİn

CENİN

Sözlükte "gizli olan şey, anne karnındaki çocuk" gibi anlamlara gelmektedir. Çoğulu ecinnedir. Kur'ân-ı Kerim ve hadislerde, henüz doğmamış anne karnındaki çocuk anlamında kullanılmıştır (bk. Necm, 53/32; Buhârî, Feraiz, 11; Müslim, Kasame, 35, 36, 38).
Anne karnındaki cenin, bir yönden anneye bağlı, onun bir parçası, diğer yönden ise, kendine ait hayatiyeti olan müstakil bir varlıktır. Bu iki yönü dikkate alınarak, cenine hak sahibi olabilmeye ve borç altına girebilmeye elverişli kamil bir ehliyet tanınmamıştır. Bununla birlikte kendine ait hayatiyeti olan müstakil bir varlık olduğu, sağ olarak doğup yaşaması ihtimali dikkate alınarak, eksik bir vücup ehliyeti tanınmıştır. Bununla doğum zamanına kadar zayi olması muhtemel birtakım hakların, cenin için saklı tutulması amaçlanmıştır. Bu ehliyetle cenin, sadece menfaatine olan ve kabule ihtiyaç duymayan miras, vasiyet, vakıfta lehtar olmak gibi bazı haklara sahip olur. Hanefî âlimlerine göre, annesinin karnında iken cenine intikal eden mallar, yed-i emine verilir. Yed-i emin, o malları muhafaza eder. Hanefîlerin dışındaki fakihlere göre ise, cenin için bir vasî veya velî tayin edilir. Ceninin söz konusu haklardan istifade edebilmesi için, miras bırakan öldüğünde veya lehine vasiyet ve vakıf yapıldığında anne karnında mevcut olması ve sağ olarak doğması gerekir. Ceninin sağ doğması gerçek anlamda olabileceği gibi, bir haksız fiil sonucu ölü doğması şeklinde takdiri de olabilir; bu şekilde ölü doğan çocuk sağ doğmuş gibi kabul edilir. Miras ve vasiyet yoluyla intikal eden mallar ile haksız fiili yapan kimsenin ödeyeceği tazmînat (gurre) da çocuğun mirasçılarına intikal eder. (İ.P.)