CİnÂs

CİNÂS

Edebi bir sanat türüdür; iki kelimenin, harfleri aynı, anlamları farklı olmasına denir. Harflerin çeşidi, şekli, sayısı ve tertibi aynı ise "tam cinâs", bunlardan biri eksik ise "tam olmayan cinâs"tır. "Yevme tekûmü's-sâati yuksimu'l-mücrimûne mâ lebisû ğayra sâatin - Kıyamet koptuğu zaman suçlular bir saat'ten fazla kalmadıklarına yemin ederler..." (Rûm, 30/55) âyetinde saat kelimesi iki defa geçmiştir. Harfleri aynı, ise anlamları farklıdır. (Tam cinâs) birinci saat kelimesi kıyamet, ikinci saat kelimesi ise, bir günün 1/24'idir. "Feemme'l-Yetime felâ takher ve emme's-sâile felâ tenher - Yetimi ezme, dilenciyi de azarlama" (Duhâ, 93/9-10) âyetinde "takher" ve "tenher" kelimelerinin bir harfi değişik, diğerleri aynı, anlamları ise tamamen farklıdır, (tam olmayan cinâs). (İ.K.)