Gaziantep'te yıllardır süregelen sabah, ikindi ve cumartesi akşamı sohbetlerine bir iki defeda olsa gitmeyen yok gibidir. Bu sohbetler çeşitli yerlerde çeşitli vesileler ve çeşitli kişiler tarafından yapılır. Risale-i nurdan istifade amaçı güden kişiler bir araya toplanır ve risaleler okunarak açıklanır. Merhum Abdullah abide bu sohbetlere gidenlerden biriydi. Şimdi olduğu gibi o zamanda emekli bir öğretmen olan İsmail hoca o yaşlı haline bakmadan sohbet etmekte hiç bir maddi çıkar beklemden onlara imani hakikatleri hem anlatmak hemde kalplerinde yer ettirmeğe çalışmaktadır. Gelen genç misafirlerine kalplerini kazanmak için avazı çıktığı kadar "kahramanlarım" diye bağırmaktadır. Merhum Abdullah abi akşam sohbetlerinden dönüşünde beni bir kaç sefer kapımıza kadar bırakmıştı. Sonra ömrü vefa etmeyip kısa süre sonra vefat etti. Bir defasında İsmail hocanın sohbetinden dönüyorduk. Bana dönüp;
- Önce 1. sözü oku dedi.
bende;
- Okudum abi, deyince;
- Olsun sen anlayana kadar oku demişti.
O zaman bu haliyle benim için kuru bir malumat olan bu konuşma seneler sonra genç sayılabilecek biriyle tanışmamla değişti. Çünkü onda dikkatimi çeken farklı bir iştikal vardı. O kişide dikkatimi çeken şey her yaptığı sohbette farklı bir şeyler okuyabilecekken her defasında birinci sözü okuyordu. Ve oradan hep aynı cümlelerle aynı şeyi anlatıyordu. Fakat hep aynı yeri ve yanı cümleleri dinleyen cemaat her defasında farklı şeyler anlıyorlardı.
Ona bu konuyu danıştığımda;
- Kardeşim dedi, ben daha birinci sözü tam olarak anlayamadım, onun için bunu anlayana kadar bundan sohbet edeceğim diye kendime söz veridm Allah'ın yardımıyla sözümü tutuyorum dedi.
O zaman anladım ki birinci sözde farkıl bir özellik vardı. Zamanla birinci sözü okuduğum veya anlattığım insanlarda ki tepkiyi gözlemledim. Anladım ki risale-i nurlarda özellikle birinci sözde insanları çeken bir yön var. Bu düşünceyi kazanmıştım ama insanları çeken bu yönün ne olduğu konusunda hala fikrim yoktu. Daha sonra tanıştığım Köy Hizmetleri Camii gönüllü imamı Bilal abi bir cuma namazında hutbede bu yönü daha detaylı anlamama yardımcı oldu çünkü o risale bir insandı ve risale ahlağı ile hareket ediyordu. Onda insanları cuma günleri o küçüçük camiye çeken şeyle risaledeki insanları çeken yön aynıydı. O gün düşündükce aklıma Sadık hoca geldi oda risale ahlağında bir insandı ve ondada aynı özellik vardı. kişiler ve olaylar gözümde canlanınca bir şeyi keşfetmiştim. Birinci sözde bu yönü anlatan bir sır vardı.
Nasıl Kuran kainatın fihristi, Fatiha Kuranın fihristi, ve besmelede Fatihanın fihristi öylede kuranın büyük bir tefsiri olan Risale-i Nur'un fihristide Birinci Söz hem risale-i nurn kapısı olması hasebiyle hemde kuranın kapısı olan besmeleyi anlatması hasebiyle insanları çekiyordu. Ve bunu yapabilmesinin tek sebebi bir cümlede perdeler arkasında bir çok mana barındırıyordu.
Ben sizlere sadece bir cümleyi örnek olarak vereceğim.
Birinci sözdeki "Biz dahi başta ona başlarız." cümlesi risale-i nuru nasıl anlatıyor ona bakalım.
Biz kelimesi aslında arapça hali ile Kuran'ın bir ifadesidir. Allah'u teala sebebleri hatırlatmak maksadı ile onları ve melekleri kastederek "Biz" demektedir. Bunu destekleyen bir diğer kelime ise "dahi" kelimesidir. Çünkü bu kelime ekseninde bu cümle şu manayı verir. Biz dahi derken bizim normalde ihityaçımız yok ama biz dahi besmele çekiyoruz mansını verirki. Bu ifadede ilahi bir ilhamın neticesi demektir. "Başta" kelimesi cümlenin ilahi bir ilham olduğu düşünüldüğünde yaratmak olabileceğinde "ona başlarız." demekle belkide ilk onunla yaratmaya başladık demekolabilir. İşin detaylı kelime oyunlarında çok "Biz dahi başta ona başlarız." kelimesi kalbi ve veciz bir kelime olduğu gibi aynı zamanda duruş bakımından emin ve heybetlidir. Bu yönüyle insanları çekerken akla inat etsede yatkındır. Bu yalnızca müellifinin samimiyetindendir.
Peki ne anladık?
Brinci söz öyle okunup geçilecek bir risale değildir. Üzerinde uzun uzun düşünmek gerektir. Bunu bir misal ile arzedeyim. Bir insan bir kez birinci sözü okuyarak Haşir bahsi olan onuncu sözü okusa farklı istifade eder. Birinci sözü biraz kavradıktan sonra farklı ve daha ziyade istifade eder. Birinci söz sadece bir kuru malumat değil aksine tılsımlı bir anahtardır. Onu besmele gibi bile düşünenler olsa çok daha fazla kar ederler. Çünkü birinci söz hem bir karekter yapısıdır. Hemde risaledeki sistamatiğin anlaşılabileceği ilk evredir. Ben büyük bir samimiyetle diyebilirimki birinci sözü kavrayan bir insan risale-i nuru yarı yarıya kavramış gibi olur.
"Risale-i nuru bir sene okuyan zamanımız bir alimi olur."
