Ahlak Güzelliği Tevbenin Bir Mertebesidir

Tezhib (ahlak güzelliği) tevbenin bir mertebesi olup, dört rüknü vardır:

1-Sükûti olmak, lüzumsuz konuşma yapmamak, susmayı bilmek.
2-Zikir ehli olmak.
3-Nafile oruca devam etmek.
4-Uykuyu azaltmak, bilhassa seher vakitlerinde uyanık bulunmak.

Tezhibin bu rükunlarının herbiri, müride musallat olacak Allah-u Zülcelal'in düşmanlarını defeder. Bu düşmanlardan şeytanın silahı tokluk, hapishanesi açlıktır.

Hevanın silahı çok konuşmak, hapishanesi ise susmaktır. Dünya da Allah-u Zülcelal'in düşmanlarındandır. Ona karşı silah da insanlardan ihtilat, alakayı kesmektir. Hapishanesi ise zikirdir. Nefsin silahı uyku, hapishanesi ise uyanıklık, bilhassa geceleri erken kalkmak ve seher vakti veliler sofrasında bulunmaktır.

Allah-u Zülcelal'in huzuruna kavuşmak ve rızasına nail olmak istiyenler bilmelidirler ki, susmanın aşırısı hikmetin belirmesi için zararlıdır. Uykusuzluğun aşırısı da bedeni zayıf düşürür. Yalnızlığın aşırısı, hayatı karmaşık hale getirir. Bunun için her işin hayırlısı, ölçülü yapılanıdır.

Mürid nefsini çirkinliklerden temizlemek için şu hususlardan kaçınmak gayretinde olmalıdır:

1-Ucub (kendini beğenmek)
2-Riya (gösteriş yapmak)
3-Kibir (büyüklenmek)
4-Hased (çekememezlik)
5-Cimrilik
6-Kin
7-Küfürlü konuşmak
8-Bidatleri benimsemek
9-Halinden şikâyetçi olmak
10-Allah'ın rahmetinden ümid kesmek
11-Salihlere buğz etmek
12-Zalimlik yapmak
13-Verdiği sözde durmamak
14-Su-i zan etmek
15-Dünya malını sevmek
16-İbadetlerden tembellik sebebi ile vaktini geçirmek
17-Hayasız olmak
18-Fitneci olmak
19-Emin, güvenilir olmamak
20-İnatçı olmak
21-Münafık tabiatlı olmak
22-Şehvet-perest olmak
23-Fakirlikten korkmak
24-Kadere dil uzatmak
25-Fukarayı horlamak
26-Geçmişi ile övünmek
27-Yaptığı hatanın üzüntüsünü çekmemek.

Bu sıfatlar, kötülük fidanlığı haline gelen ve zararlı bitkiler bitiren bakımsız bir tarla durumundaki kalbin, dışa akseden çirkin sıfatlarıdır. Mürid bunlardan özenle kaçınmalı ve bunların tersi olan güzel ahlaklarla ahlaklanmalıdır. İşte manevi bir ilim olan tezhib ilmi; kalbi ilâhi ihsanlara, lütuflara hazırlama ilmidir. Tasavvuf büyüklerine göre tezhib ilmi
farz-ı ayn'dır.

alıntı