GAYE ve VASITA
Her iş ve hamlede, önce hedef ve maksadın ta’yin edilmesi lâzımdır ki, insan vesîlelere bağlanıp kalmasın. Hizmetlerimizde rûha yön verilip hedef gösterilmezse, düşünceler girdaplaşır, bizler de bunların zebûnu olarak kalıp gideriz.
Düşünce platformunda hedef ve maksat dâima belirli ve birinci yeri işgal etmelidir. Yoksa, çokluğa gidilmiş ve dolayısıyla da şaşkınlığa düşülmüş olur. Nice çalımlı hamleler vardır ki, gâye ve vasıta karmaşıklığı yüzünden semeresiz kalmış; böylece de hiçbir hayırlı neticeye ulaşamadığı gibi, arkada da bir sürü kin ve nefret bırakmıştır.
Her hamle ve hareket adamının perspektifinde, herşeyden evvel, Yüce Yaratıcı ve O’nun hoşnutluğu olmalıdır. Yoksa, araya çeşitli putların girmesine, bâtılın hak görünmesine, heva ve hevesin fikir suretine bürünmesine ve gazâ nâmıyla cinayetler işlenmesine gidilebilir...
Hakk’ın hoşnutluğu istikametinde yapılan işlerin zerresi güneş, katresi derya ve bir ânı ebedler kıymetindedir. İş böyle olunca, O’nun hoşnut olmayacağı bir yolla, dünyalar cennetlere çevrilse dahi, hiç hükmündedir; kıymeti yoktur ve sahibinin sırtında bir vebâldir. Vesîle ve vasıtaların kıymeti, maksada ulaştırıcılığı ve ulaştırmadaki arızasızlığı ölçüsündedir. Bu itibarladır ki, hedefe ulaştırmayan, hatta o yolda engel teşkîl eden vesîleler mel’ûn sayılmışlardır. Dünyanın lânetlenmesi de O’nun bu yüzüne aittir. Yoksa, binbir “Esma-i İlâhî”nin cilvelenmesine âyinedarlık eden ve muhteşem bir meşher hüviyetinde bulunan bu dünya, hem sevilecek hem de alkışlanacak mahiyettedir.
Hakkı tutup kaldırmada çeşit çeşit yollar ve vesîleler vardır. Bu yollar, Hakk’a saygı ve hakikat düşüncesini geliştirdikleri nispette kıymetlidirler. Bir ev, içinde barınanları ma’rifetle kanatlandırıyor; bir ma’bet, kubbesi altında bir araya gelen cemaatte sonsuzluk düşüncesini mayalıyor ve bir mektep çıraklarını ümit ve inançla şahlandırabiliyorsa, vesîleliğini edâ ediyor; dolayısıyla da mukaddestir. Aksine, bunların hepsi insanoğlunun yolunu kesmiş birer cadı tuzağıdır. Cemiyetler, dernekler, vakıflar, siyasetler de öyle..!
Büyük küçük her müessese kurucusu, o müessesenin kuruluş gayesini, varoluş hikmetini sık sık hatırlamalıdır ki, iş hedefinden saptırılmasın ve semereli olsun. Aksine, hedef ve kuruluş gayesi unutulmuş yurtlar, yuvalar, mektepler, tıpkı yaratılış gayesini unutan bir insan gibi, kendi zararına ve ters bir çizgide işler durur.
İnhisar-ı fikir ve hakkı yalnız kendi cephesinde görme, bir vesîleperestlik ve hedefsizlik ifadesidir. Aynı inanç, aynı duygu ve düşünceyi paylaşan insanlara karşı duyulan kin ve nefretler, hedef ve gâye düşüncesinden mahrumiyet değil de ya nedir? Ah, o kâinâtı kendi bozuk hendesesine göre idâre etmeyi düşünen, nefsin âzât-kabûl etmez köleleri sefîl yaratıklar..!
M.FETHULLAH GÜLEN
