Osteoartrİt: KİreÇlenme

Osteoartrit Nasıl Bir Hastalıktır?
Osteoartrit (eklem kireçlenmesi) en sık görülen eklem hastalığıdır. Eklem kıkırdağının yapısının bozulmasıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gifhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif incelmesi ve hatta kaybına neden olur. Ayrıcahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif eklem kıkırdağının altındaki kemik dokusunda da değişiklikler sonucu kemikte büyümeler ve eklem kenarında çıkıntılar gelişir. Sonuçta osteoartrit eklemlerin normal yapısını bozarakhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif hareketlerde kısıtlanmaya ve ağrıya neden olan bir hastalıktır.
Osteoartrit Neden Olur?
İki önemli faktör osteoartrit gelişmesinde önemli rol oynamaktadır:
1. Eklemlerin üzerlerine binen yükü dengeli bir şekilde emip dağıtarakhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif istenen hareketi rahat yapmasını sağlayan eklem kıkırdağıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif kemikhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif bağlar gibi yapılarda doğumsal ya da sonradan gelişen bozukluklar
2. Vücut kilosunda artışta olduğu gibi eklemlerin üzerindeki yüklerin ya da mesleki nedenlere bağlı olarak eklemlerin normal çalışma koşullarının değişmesi.
Osteoartritin Gelişmesini Kolaylaştıran Faktörler Nelerdir?
Yaş. Osteoartrit orta-ileri yaşların hastalığıdır. Kırk yaşından önce görülmesi çok nadirdir. Yaş ilerledikçe hastalık görülme sıklığı artar. Örneğinhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif yetmiş yaşındaki insanların yaklaşık dörtte üçünde osteoartrit bulguları vardır.
Kalıtım. Bazı ailelerde çok daha sık olarak ve daha erken yaşlarda osteoartrit geliştiği bilinmektedir. Özellikle el parmak eklemlerinde şişlere neden olan ve “nodüllü osteoartrit” diye bilinen türünde kalıtımın katkısı çok belirgindir.
Cinsiyet. Diz ve ellerde görülen osteoartrit kadınlarda daha sık görülür. Kalça eklemi osteoartriti ise kadın ve erkeklerde eşit oranda görülmektedir.
Kilo. Fazla kilo ve şişmanlık eklem üzerine binen yükü artırarak özellikle diz osteoartriti gelişme olasılığını yükseltmektedir. Ayrıcahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif osteoartriti olan kimselerde kilo artışı şikayetlerin ortaya çıkmasına ya da artmasına neden olabilmektedir.
Eklemlerde yapısal bozukluklar. Eklemlerde doğuştan görülen (örneğin kalça çıkığıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif kalça eklemi ile yuvası arasındaki uyumsuzluklar) ya da sonradan kazahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif travmahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif hastalık gibi nedenlerle gelişen yapısal bozukluklarhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif eklemin işleyişini aksatarak osteoartrit gelişme riskini artırmaktadır.
Eklem hastalıkları. Osteoartrithttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif eşlik eden başka herhangi bir hastalık olmaksızın görülebileceği gibihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif
Eklemlerin aşırı kullanılması. Mesleki nedenlerle ya da yaşam tarzına bağlı olarak belirli eklemlerin aşırı kullanılması osteoartrit riskini artırmaktadır.
Osteoartrit Hangi Eklemlerde Görülür?
Osteoartrit en sık dizhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif kalçahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif el parmak eklemlerihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif ayak başparmağı ve omurgada görülür.
Diz osteoartriti özellikle bayanlarda sıktır ve artan kilo (şişmanlık) ile görülme olasılığı artar. Genellikle her iki dizi etkiler.
Kalça osteoartriti erkeklerde de kadınlar kadar sık görülür. Doğumsal kalça eklemi uyumsuzluklarıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif kalça ekleminin edinsel hastalıkları ve belirli meslekler (örneğin çiftçilik) kalça osteoartriti için risk faktörleri arasında sayılmaktadır.
El parmaklarındahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif özellikle en uçta bulunan eklemlerde ve baş parmak kökünde görülen osteoartrithttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif kemik çıkıntılara bağlı olarak eklem şişlerine neden olabilmektedir. Bu nedenle “nodüllü osteoartrit” olarak bilinmektedir. Genellikle ilk ortaya çıktıklarında ağrılıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif kızarık ve şiş olmakla beraberhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif bir süre sonra kızarıklık ve ağrı geriler ve genellikle el parmak işlevlerini aksatacak düzeyde şekil ve hareket bozukluğuna neden olmazlar.
Ayak başparmağında görülen osteoartrit başparmağın dışarı doğru eğrilmesine ve/veya hareketlerinin tama yakın kaybına neden olur. İlk ortaya çıktığındahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif eldeki nodüller gibi ağrı ve şiş ile birlikte kızarıklık da görülebilir ve yanlışlıkla gut hastalığı geliştiği düşünülebilir.
Osteoartrithttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif omurganın en hareketli bölgeleri olan boyun ve belde de görülebilir. Kemik çıkıntıların sinir kanallarını ya da omurilik boşluğunu daraltmasına bağlı olarak şikayetlere neden olabilir.
Osteoartritin Belirtileri Nelerdir?
Hastalar en sık olarak osteoartrit gelişen eklemlerin hareketlerinde kısıtlanma ve ağrıdan yakınırlar. Kemik çıkıntılara bağlı olarak eklem şiş görünebilir. Hareket sırasında eklemde çıtırtılar duyulabilir. Belirtilerin arttığı alevlenme dönemleri olabildiği gibihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif uzun süren şikayetsiz dönemler de görülebilir.
Ağrı genellikle hareket sırasında ya da günün ilerleyen saatlerinde görülürkenhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif yakınmalar dinlenmeyle rahatlar. Uzun süren dinlenme sonrası ya da oturur durumdan harekete geçincehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif hareketlerde kısa süren bir tutukluk olabilir. Bu durum hareket ettikçe dakikalar içerisinde düzelir. Eklem kıkırdağındaki bozukluklar ve aşınma ilerledikçehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif istirahat sırasında da ağrı görülebilir ve hareketler günlük yaşam işlevlerini aksatacak düzeyde kısıtlanabilir. Osteoartrit olan ekleme komşu kaslarda zayıflama ve güçsüzlük dikkati çeker. Kaslarda kramplar da görülebilir.
Osteoartrit Tanısı Nasıl Konur?
Belirli eklemlerde gelişen kemik çıkıntılara bağlı şişlerhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif hareket sırasında kısıtlanma ve kaba çıtırtıların (krepitasyon) hissedilmesi hekimin osteoartrit tanısını koymasında oldukça yararlı bulgulardır. Eklemlerin röntgen filmlerinin çekilmesi dehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif osteoartrit tanısını koyarken çok yardımcı olur. Bununla beraberhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif röntgen filmlerinde osteoartrit bulgularının olmasıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif mutlaka o eklemde çeşitli yakınmaların olacağı anlamını da taşımaz ya da yakınmaların hangi şiddette olduğunu tahmin ettirmez.
Osteoartrit tanısını koyduran bir kan testi yoktur. Fakathttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif bazı kan testlerihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif özellikle vücutta ciddi bir iltihabi cevabın olmadığını gösteren testlerhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif osteoartriti diğer romatizmal hastalıklardan ayırt etmede yardımcı olurlar.
Osteoartrit Nasıl Tedavi Edilir?
Osteoartrit tedavisinin ana amaçları:
ağrıyı gidermek
hareketteki kısıtlanmayı düzeltmek ve günlük yaşam aktivitelerinin sorunsuz yapılmasına yardımcı olmak
ve hastalığın ilerlemesini engellemektir.
Osteoartritin tamamen düzelmesini sağlayan bir tedavi yoktur. Aşınmış olan kıkırdak dokusunu yenilemek mümkün değildir.
Vücut ağırlığının ideal kiloya inmesihttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif düzenli egzersizlerle ekleme bine yükün azaltılması ve kas gücünün artırılması oldukça yararlı olmaktadır. Günlük işlerin ve önerilen egzersizlerin gün içerisine dengeli bir şekilde dağıtılması çok önemlidir.
Eklem ağrısı için öncelikle basit ağrı kesicilerhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif bunlara yeterli yanıt olmazsahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif kortizon dışı iltihap giderici romatizma ilaçları kullanılmaktadır.
Eklem içinde sıvının arttığı alevlenme dönemlerindehttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif eklem içine kortizon enjeksiyonları denenebilmektedir. Eklem içine eklem sıvısına benzer özelliklerde sıvıların verilmesinin ya da ağız yoluyla alınan ve kıkırdak içeriğinde bulunan bazı gıda maddelerini içeren ilaçların yararı ise tartışmalıdır. Uygun durumlarda sıcak ve/veya soğuk uygulamaları da ağrı kesici etki sağlamaktadır.
Osteoartrithttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif eklemde ileri derecede tahribat yaparak kişinin günlük ihtiyaçlarını bile yapamaz hale gelmesine neden olduğundahttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif bu eklemin cerrahi yöntemler kullanılarak bir proaaa ile değiştirilmesi gerekebilir. Eklem proaaaleri (yapay eklemler) hem ağrının ortadan kalkmasınıhttp://www.uslanmam.com/images/smilies/smilev.gif hem de eklem hareketlerinin belirgin şekilde düzelmesini sağlayabilmektedir.