Borçlar

Borçlar


• İşletmelerin faaliyetleri sırasında çeşitli işlemlere bağlı olarak nitelik itibariyle birbirinden farklı borçları doğar. Bu borçlar senede bağlı olup, olmamalarına göre; senetli borçlar ve senetsiz borçlar şeklinde sınıflandırılabileceği gibi, işletmenin temel faaliyetleri ile ilgili Ticari Borçlar ve Diğer Borçlar şeklinde de sınıflandırılabilir.

• Ticari borçlar kapsamında yer alan senetsiz ticari borçlar, kredili mal alımına bağlı olarak satıcı işletmelere olan borçları içerir. Bu borçlar "300 Satıcılar" hesabında izlenir. Bu hesap kredi ile alınan mal nedeniyle alacaklandırılır; bu borçlar çeşitli şekillerde (naklen, çekle, senetle) ödenmeleri sonucu borçlandırılır. Satıcılar hesabının alacak kalanı, işletmenin kredili mal aldığı işletmelere olan henüz ödenmemiş borçlarını gösterir.

• Senetli ticari borçlar, satın alınan mal nedeniyle doğan borca karşılık, bir bono verilmesi sonucu doğar. İşletmenin faaliyet konusu mal ve hizmet alımlarından doğan senede bağlı borçları "321 Borç Senetleri" hesabının alacağına kaydedilirken, bu senetlerin çeşitli şekillerde ödenmeleri de hesabın borcuna kaydedilir.

İşletmelerin ticari borçları dışında kalan diğer borçları neler olabilir?

Bu borçlara ilişkin hesaplar nelerdir ve işleyişleri nasıldır?

• İşletmelerin temel faaliyet konusu dışında kalan, yani mal ve hizmet alımlarıyla doğrudan ilişkisi olmayan işlemlere bağlı olarak çeşitli kişi ve kuruluşlara borçları doğabilir. Tekdüzen Hesap Planında bu durumlar dikkate alınarak, bu borçlar için ayrı ayrı büyük defter hesapları oluşturulmuştur. Bu borçlar için bu ünitede ele alınan hesaplar şunlardır:

331 Ortaklara Borçlar

335 Personele Borçlar

340 Alınan Sipariş Avansları

360 Ödenecek Vergi ve Fonlar

361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri

• Tüm bu hesaplar pasif karakterli bilanço hesapları olduklarından işletmenin bu tür alacakları ilgili hesabın alacağına kaydedilirken, ödenmeleri ise borç tarafına kaydedilir.