Maliyet Hesabının Tanımı ve Önemi

MALİYET HESABININ TANIMI VE ÖNEMİ

Günlük ihtiyaçlarımızı karşılamak için kullandığımız bütün malların kullanıma hazır hale gelmeleri için bir maliyet bedeli vardır. Mal veya hizmet üretenler maliyet elemanlarını bilmedikleri veya eksik bildikleri zaman işletmelerinin devam etmesi zorlaşır. Bir müddet yüksek karlar elde edebilirlerse de zaman içinde iflas ederler. Üreticilerin maliyetin unsurlarını bilmek yanında, maliyeti düşürücü etkenler hakkında da bilgi sahibi olmalıdırlar. Günümüzde her türlü mal ve hizmeti devamlı bir şekilde satabilmenin ilk şartı; kaliteli ve ekonomik oluşuna bağlıdır.
Maliyet: Bir mal veya hizmete sahip olmak için, o mal veya hizmetin ortaya konulabilmesi için harcanan dolaylı ve dolaysız harcamaların toplamına maliyet denir.
MALİYETE ETKİ EDEN FAKTÖRLER
1- Hammadde: Her üretim faaliyeti tabiattan elde edile maddeler ve tabiat kuvvetleri ile elde gerçekleştirilir. Bu bakımdan yer altı ve yer üstü kaynakları; madenler, ormanlar, toprak, hava. güneş, üretimin gerçekleşmesine kaynak oluştururlar. Topraktan demir filizi,(cevher) pamuktan iplik, şeker pancarından şeker üretilmesi hammaddeye örnektir.
2- Yardımcı Maddeler: Mamul (yapılmış) malzemelerin yapısında bulunsun veya bulunmasın üretim yapabilmek için kullanılan diğer maddelerdir. Örnek: pamukta kullanılan boya, kömür üretmede kullanılan makine, demir üretmek için kullanılan kömür yardımcı maddelerdir.
3- İşçilik: Üretimin gerçekleşmesi için insanların yaptıkları beden ve beyin faaliyetleri için ödenen ücretlere işçilik denir.Maliyet üzerinde iki çeşit işçilik bulunur.
a) Direkt işçilik: Malın üretimi için sarf edilen ücret ve üretim zamanın çarpımı ile bulunabilen işçiliktir.
b) Endirekt İşçilik: Üretilenmal üzerinde olmayan, işletme faaliyetlerinde ödenen ücretlerdir. Taşıma, temizlik, güvenlik ücretleri gibi.
4- Genel Giderler: İşletme faaliyetlerini devam edebilmesi için yapılan, aydınlatma, ısıtma, taşıma, haberleşme, kırtasiye, vb. için yapılan harcamalardır.
5- Amortismanlar: İşletmenin üretim yapabilmesi için birtakım makine araç ve gereçler kullanılır. Kullanılan bu araç gereçler zamanla yıpranır ve ekonomik ömürlerini tamamladıkları zaman kullanılamazlar.Bundan dolayı üretimin maliyetinde kaybolan bu sermaye için malın fiyatına eklenen miktara amortisman denir.
6- Bakım ve onarım Giderleri: Üretimde kullanılan makine araç gereçlerin belirli sürelerde bakımları yapılır, zaman zaman da arızalanırlar bu masraflar maliyete eklenir.
7- Genel İşletme Giderleri: Üretilen malın üzerinde görülmeyen ancak işletmenin faaliyeti içinde yapılan masraflardır. Kira ve sigorta giderleri gibi.
Yukarıda yazılı maliyete etki eden faktörler direkt ve endirekt giderler olarak sınıflandırılır. Direkt masrafların ürünün maliyetine ne kadar etki ettikleri hesaplamalarla belirlenir. Endirekt masraflar belli dönemlerde uygun biçimde üretilen mal veya hizmetler üzerine bölüştürülerek eklenir.

MALİYETİ DÜŞÜRÜCÜ ETKENLER
Günümüzde işletmelerin amaçlarına ulaşabilmesi için kuruluş aşamasından başlayarak Maliyet düşürücü etkenleri dikkate alması ve bunları en yi şekilde gerçekleştirmesi gerekir. Maliyeti düşüren etkenler dikkate alınmadığında üretim pahalıya mal olacağından, üretilen mal piyasanın rekabet şartlarında müşteri bulamayacaktır. Bu nedenle maliyeti düşürebilmek büyük önem kazanmaktadır.
1- İşletme yerinin bütün ekonomik faktörler dikkate alınarak doğru seçilmiş olması,
2- Ham ve yardımcı maddelerin kolay ve ucuz temin edilebilmesi,
3- Nitelikli iş gücünün kolay ve ucuz bulunması,
4- İşletme bölgesinde farklı ekonomik imkanların bulunması,(ulaşım enerji,pazar)
5- Üretime ait İthal ve ihraç imkanlarının olması,
6- Altyapının gelişmiş olması(elektrik, su, aydınlatma, ısıtma, imkanları)
7- Üretimde kullanılacak makine araç gerecin bulunması ve onarım imkanının olması
8- Ana ve yan sanayilerden faydalanma imkanlarının olması.