Ezan okunmaya nasıl başlandı?

1- EZAN OKUNMAYA NASIL BAŞLANDI?
622- Abdullah b. Ömer (r.a)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: “Müslümanlar Medine’ye geldiklerinde hiçbir kimse onları namaz için çağırmıyor namaz vakitlerini kendileri ayarlıyorlardı. Bir gün bu konuyu konuşmaya başladılar, bir kısmı: Hıristiyanların kullandıkları çanı kullanalım dedi. Bazıları ise: Yahudilerin kullandıkları borazanı kullanalım dediler. Bunun üzerine Ömer dedi ki: Bir adam görevlendirseniz de insanları namaza çağırsa olmaz mı? deyince; Rasûlullah (s.a.v), Bilal’e: “Kalk ve insanları namaza çağır” buyurdu. (İbn Mâce, Ezan: 1; Buhârî, Ezan: 1)
2- EZANDAKİ SÖZLER İKİŞER DEFA TEKRARLANIR
623- Enes (r.a)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: “Rasûlullah (s.a.v), Bilal’e, ezanın sözlerini ikişer defa söylemesini kamette ise tek söylemesini emretti.” (İbn Mâce, Ezan: 1; Tirmizî, Salat: 141)
624- Abdullah b. Ömer (r.a)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlullah (s.a.v) zamanında ezanın sözleri ikişer defa tekrar edilir kamette ise, tek tek söylenirdi, kametteki: “Kad kametissalatü”=Namaz başlamak üzeredir= sözü ise iki sefer söylenirdi.” (İbn Mâce, Ezan: 1; Tirmizî, Salat: 141)
3- EZAN’IN SÖZLERİ NASILDIR?
625- Ebû Mahzüre (r.a)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlullah (s.a.v), beni yanına oturtup ezanı bir bir öğretti. İbrahim der ki: Bu bizim okuduğumuz ezan gibiydi. Ona bir de bana tekrar et dedim şöyle dedi:
Allahü ekber Allahü ekber
Eşhedü en lâ ilâhe illallâh (iki defa)
Eşhedü enne Muhammeden Rasûlüllâh (iki defa)
Hayyealessalâh (iki defa )
Hayyealelfelâ (iki defa )
Allahü ekber Allahü ekber
Lâ ilâhe illallâh (İbn Mâce, Ezan: 1; Ebû Davud, Salat: 28)
4- EZAN KAÇ KELİME (CÜMLEDEN) OLUŞMAKTADIR?
626- Ebû Mahzüre (r.a)’den rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v) şöyle buyurdu: “Ezan: On dokuz kelimeden, kamet ise: On yedi kelimeden ibarettir.” Ebû Mahzûre bunları saydı da ezan on dokuz kamette on yedi idi. (İbn Mâce, Ezan: 1; Tirmizî, Salat: 141)
5- PEYGAMBER (S.A.V), EZANI NASIL ÖĞRETMİŞTİ?
627- Ebû Mahzüre (r.a)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlullah (s.a.v) ezanı bana şöyle öğretti:
“Allahü ekber, Allahü ekber, Allahü ekber, Allahü ekber
Eşhedü en lâ ilâhe illallah, Eşhedü enlâ ilâhe illallâh
Eşhedü enne Muhammeden Rasûlüllâh, Eşhedü enne Muhammeden Rasûlüllâh
Hayye ales Salâh, Hayye ales Salâh
Hayye alel Felâh, Hayye alel Felâh
Allahü ekber Allahü ekber
Lâ ilâhe illallâh” (Ebû Davud, Salat: 28; İbn Mâce, Ezan: 2)
628- Abdullah b. Muhayriz (r.a) anlatıyor. Ebû Mahzüre’nin yanında büyümüş bir yetimdim. Beni Şam’a gönderirken kendisine: Ben Şam’a gidiyorum, oradaki insanların bana senin nasıl ezan okuduğunu sormalarından korkarım dedim. Bunun üzerine bana şunları anlattı: Rasûlullah (s.a.v), Huneyn savaşından dönerken, biz de bir topluluk olarak Huneyn yolunda ilerliyorduk, yolda Rasûlullah (s.a.v) bizimle karşılaşmıştı. Müezzini O’nun yanında namaz için ezan okumaya başlamıştı. Müezzinin sesini işitince, onun okumasıyla alay ederek kendi kendimize onun söylediklerini tekrar etmeye başladık. Rasûlullah (s.a.v), bizim sesimizi işitince bizi yanına çağırtmıştı. Huzuruna varınca: “Sesini duyduğum kimse hanginizdi?” diye sordu: Arkadaşlarım beni göstermişlerdi, bunun üzerine Rasûlullah (s.a.v) onları göndererek beni yanına alıkoymuştu. Sonra: “Kalk, ezan oku” buyurdu. Hemen ayağa kalktım ve Rasûlullah (s.a.v) bana ezanı şöyle öğretti. O kendisi (ezan lafızlarını) söylüyor bana da aynen şöyle söyle diyordu:
“Allahü ekber, Allahü ekber, Allahü ekber, Allahü ekber
Eşhedü en lâ ilâhe illallâh, Eşhedü enlâ ilâhe illallâh
Eşhedü enne Muhammeden Rasûlüllâh, Eşhedü enne Muhammeden Rasûlüllâh
Buraya gelince şöyle buyurdu: “Dön ve sesini alçaltarak tekrar et
Eşhedü en lâ ilâhe illallâh, Eşhedü en lâ ilâhe illallâh
Eşhedü enne muhammaden Rasûlüllâh, Eşhedü enne Muhammeden Rasûlüllâh
Hayye alessalâh, Hayye alessalâh
Hayye alel felâh, Hayye alel felâh
Allahü ekber Allahü ekber Lâ ilâhe illallâh”
Bu ezanı okuduktan sonra beni çağırdı ve içinde bir miktar gümüş olan bir kese verdi. Ben de: “Ey Allah’ın Rasûlü! Bana Mekke’de ezan okumamı emret” dedim. O da: “Seni bu işle görevlendirdim” buyurdu. Bunun üzerine Rasûlullah (s.a.v)’in Mekke Valisi olan Attab b. Esid’e gelerek, Rasûlullah (s.a.v)’in emriyle onunla birlikte ezan okudum. (İbn Mâce, Ezan: 2; Dârimi, Salat: 6)
6- YOLCULUKTA EZAN OKUNMALI MI?
629- Ebû Mahzüre (r.a)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlullah (s.a.v), Huneyn’den yola çıkınca, biz de on kişilik bir ekiple onları karşılamaya çıkmıştık. Yolda onların namaz için ezan okuduklarını işitince; ezanlarını taklit ederek onlarla alay etmeye başladık. Rasûlullah (s.a.v) bizler için: “Sizin aranızda güzel sesli birinin ezan okuduğunu işittim” diyerek bizleri yanına çağırttı. Bizler de sırayla birer birer ezan okuduk, en son okuyan ise ben idim. Ben ezan okuyunca Rasûlullah (s.a.v) beni önüne oturtarak başımı okşayıp Allah mübarek etsin diye üç sefer dua etti sonra şöyle buyurdu: “Git Mekke’de Kâbe’de ezan oku.” Ben de: “Ben nasıl okurum, bilmiyorum ki” dedim. Bunun üzerine bana ezan okumayı şimdi okuduğunuz şekilde okumamı öğretti:
“Allahü ekber, Allahü ekber, Allahü ekber, Allahü ekber
Eşhedü en lâ ilâhe illallâh, Eşhedü en lâ ilâhe illallâh
Eşhedü enne Muhammeden Rasûlüllâh, Eşhedü enne Muhammeden Rasûlüllâh
Hayye alessalâh, Hayye alessalâh
Hayye alel felâh, Hayye alel felâh
Essalât-ü Hayrun Minennevm, essalât-ü Hayrun Minennevm
(Bunu sabah ezanına ilave etmemi söyledi)
Allahü ekber Allahü ekber Lâ ilâhe illallâh”
Kameti de şu şekilde yapmamı öğretti:
Allahü ekber,Allahü ekber, Allahü ekber, Allahü ekber
Eşhedü en lâ ilâhe illallâh, Eşhedü en lâ ilâhe illallâh
Eşhedü enne Muhammeden Rasûlüllâh, Eşhedü enne Muhammeden Rasûlüllh
Hayye alessalâh, Hayye alessalâh
Hayye alel felâh, Hayye alel felâh
Kad kamet-is salâtü Kad kamet-is salâh
Allahü ekber Allahü ekber
Lâ ilâhe illallâh.” (Dârimi, Salat: 6; İbn Mâce, Ezan: 2)
7- YOLCULUKTA İKİ KİŞİ BİLE OLSA EZAN OKUNMALIDIR
630- Malik b. Huveyris (r.a)’ten rivâyete göre, şöyle demiştir: “Amcamın oğluyla birlikte Rasûlullah (s.a.v)’e gelmiştim. Rasûlullah (s.a.v) bize: “Bir yolculuğa çıktığınızda ezan okuyun ve kamet getirin, en büyüğünüz de size imam olsun” buyurdu. (Tirmizî, Salat: 151; Buhârî, Ezan: 18)
8- BİR KİŞİNİN EZAN OKUMASI HERKES İÇİN YETERLİDİR
631- Malik b. Huveyris (r.a)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlullah (s.a.v)’in yanına gelmiştik, hepimiz aşağı yukarı aynı yaşlar da delikanlıydık. Yirmi gün O’nun yanında kaldık. Rasûlullah (s.a.v) çok ince, duygulu, şefkatli ve anlayışlı idi. Bizim ailelerimizi özlediğimizi zannederek geride kimleri bıraktığımızı sordu. Biz de ailelerimizi bıraktığımızı söyledik ve bize: “Ailelerinizin yanına dönün, onlarla birlikte kalın, onlara dini öğretin. Namaz vakti gelince namaz kılmalarını emredin. Biriniz ezan okusun, yaşça en büyüğünüz de size imam olsun” buyurdu. (Tirmizî, Salat: 151; Buhârî, Ezan: 18)
632- Eyyub (r.a)’den rivâyete göre, Amr b. Seleme bana şöyle dedi: Ebû Kılabe hayattadır, onunla görüşmek istemez misiniz? Eyyub dedi ki: Onunla karşılaştım ve ona sordum, o da şu cevabı verdi. Mekke fethedilince bütün kavimler Müslüman olmak için yarışa girdiler. Bu arada babam da köyümüz halkının Müslüman olduğunu haber vermek için Rasûlullah (s.a.v)’e gitmişti. O geldiğinde kendisini karşıladık, bize: Vallahi Allah Rasûlünün yanından geliyorum, O şöyle demişti: “Şu vakitte şu namazı, şu vakitte şu namazı kılın, namaz vakti gelince biriniz ezan okusun Kur’an’ı en çok bileniniz de size imam olsun.” (Tirmizî, Salat: 151; Buhârî, Ezan: 18)
9- BİR MESCİDDE İKİ MÜEZZİN OLUR MU?
633- İbn Ömer (r.a)’den rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v) şöyle buyurdu: “Bilal geceleyin ezan okur. Siz; Ümmü Mektum’un ezanını işitinceye kadar yiyin için.” (Buhârî, Ezan: 11; Dârimi, Salat: 4)
634- Sâlim (r.a)’in babasından rivâyete göre, Peygamber (s.a.v) şöyle buyurdu: “Bilal geceleyin ezan okur. Siz, Ümmü Mektum ezan okuyuncaya kadar yiyin ve için.” (Buhârî, Ezan: 11; Dârimi, Salat: 4)
10- MÜEZZİNLER AYNI ANDA OKUMAZLAR MI?
635- Aişe (r.anha)’dan rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlullah (s.a.v) şöyle buyurdu: “Bilal ezan okuduktan sonra Ümmü Mektum ezan okuyuncaya kadar yiyin için, ikisinin ezanları arasındaki zaman farkı ise birinin inip diğerinin çıkması kadar geçen zamandan ibarettir.” (Buhârî, Ezan: 11; Dârimi, Salat: 4)
636- Hubeyb b. Abdurrahman’ın halası Uneyse (r.anha)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlullah (s.a.v) şöyle buyurdu: “Ümmü Mektum ezan okuyunca yiyin için fakat Bilal ezan okuyunca yeme içmeyi bırakın.” (Buhârî, Ezan: 11; Dârimi, Salat: 4)
11- NAMAZ VAKTİ DIŞINDA DA EZAN OKUNUR MU?
637- Abdullah b. Mes’ud (r.a)’dan rivâyete göre, Peygamber (s.a.v) şöyle buyurdu: “Bilal geceleyin, uykuda olanlarınızı uyandırmak, teheccüt kılanları tekrar yatağa döndürmek için ezan okur yani onun ezanı sabah namazı için değildir.” (Buhârî, Ezan: 13; Dârimi, Salat: 4)
12- SABAH NAMAZININ VAKTİ
638- Enes (r.a)’den rivâyete göre, bir kimse Rasûlullah (s.a.v)’e, sabah namazının vakti hakkında soru sormuştu. Bunun üzerine Rasûlullah (s.a.v), Bilal’e ezan okumasını emretti. Bilal’de tan yeri ağarınca ezan okudu. Ertesi gün ise sabah namazını ortalık aydınlayıncaya kadar geciktirdi sonra emretti, kamet getirilip namaz kılındı ve şöyle buyurdu: “İşte bu iki vakit arasındaki zaman sabah namazının vaktidir.” (Buhârî, Ezan: 13; Dârimi, Salat: 4)
13- MÜEZZİN EZAN OKURKEN SAĞA SOLA DÖNER Mİ?
639- Avn b. Ebi Cuhayfe babasından aktararak şöyle diyor: Rasûlullah (s.a.v)’in yanına gelmiştim. Bu arada Bilal kalkıp ezan okumaya başladı. Ezanı okurken sağa sola şöyle dönüyordu. (Dârimi, Salat: 8; Tirmizî, Salat: 142)
14- EZANDA SESİ YÜKSELTMEK GEREKİR
640- Abdurrahman b. Abdullah b. Abdurrahman b. ebi Sa’saal (r.a)’den, Sârîelmâzinî babasından aktararak şöyle diyor: Ebû Said el Hudrî ona şöyle söylemiş: “Görüyorum ki çöl hayatını ve koyunlarını çok seviyorsun. Çölde ve koyunlarının yanında iken ve namaz için ezan okuyacağında sesini yükselt çünkü ezan okuyan kimsenin sesinin ulaştığı yere kadar o sesi işiten cin, insan ve her şey kıyamet günü müezzinin lehine şahitlik yaparlar.” Ebû Said diyor ki: “Bunu ben, Rasûlullah (s.a.v)’den aynen bu şekilde işittim. “ (İbn Mâce, Ezan: 5; Ebû Davud, Salat: 31)
641- Ebû Yahya (r.a), Ebû Hureyre‘den işitmiş, Ebû Hureyre,de Peygamber (s.a.v)’in bizzat ağzından şöyle derken işitmiştir: “Müezzin sesinin ulaştığı yere kadar veya sesinin gürlüğü nisbetince günahları affedilir. Yaş kuru ne varsa sesinin ulaştığı yere kadar ona her şey şahitlik yapar.” (Ebû Davud, Salat: 31; İbn Mâce, Ezan: 5)
642- Bera b. Âzib (r.a)’ten rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v) şöyle buyurdular: “Allah ve Melekleri ilk saftaki kimseleri tebrik ederler. Müezzin ise sesinin gür oluşu nispetinde günahları affedilir. Yaş, kuru, canlı, cansız ne varsa müezzinin sesini duyan her şey ve herkes müezzinin söylediklerini tasdik ederler. Müezzinle birlikte namaz kılanların sevabı kadar sevap müezzine yazılır.” (Ebû Davud, Salat: 31; İbn Mâce, Ezan: 5)
15- SABAH EZANINDA “NAMAZ UYKUDAN HAYIRLIDIR” DEMEK
643- Ebû Mahzûre (r.a)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlullah (s.a.v)’in müezzinliğini yapıyordum. Sabah namazında okuduğum ezanda “Hayye alel felâh” sözcüklerinden sonra, “Essalâtü hayrûn minen nevm” “Essalatü hayrün minen nevm” “Allahû ekber, Allahû ekber” “Lâ ilâhe illallâh” diye okuyordum. (Ebû Davud, Salat: 31; İbn Mâce, Ezan: 3)
16- EZANIN SON CÜMLESİ NASILDIR?
644- Bilal (r.a)’den rivâyete göre, Ezanın son cümlesi: “Allahû ekber Allahû ekber, lâ ilâhe illallâh” tır. (Sadece Nesâi rivâyet etmiştir.)
645- Esved (r.a)’ten rivâyete göre, şöyle demiştir: Bilal’in okuduğu ezanın son cümleleri “Allahû ekber Allahû ekber lâ ilâhe illallâh” tır. (Sadece Nesâi rivâyet etmiştir.)
646- Ebû Mahzure (r.a)’den rivâyete göre, Ezanın son cümlesi “Lâ ilâhe illallâh” tır. (Sadece Nesâi rivâyet etmiştir.)
17- YAĞMUR VE BOZUK HAVA ŞARTLARINDA NAMAZIN EVLERDE KILINMASININ İLAN EDİLMESİ
647- Amr b. Evs (r.a) şöyle diyor: Sakif kabilesinden bir kimse Rasûlullah (s.a.v)’in münadisinin yolculuk ve yağmurlu bir gecede: Ezan okuyup; “Hayye alessalât, Hayye alel felâh” cümlelerinden sonra: “Namazlarınızı yük ve eşyalarınızın yanında kılınız” diye ilân ettiğini işitmiştir. (Buhârî, Ezan: 18; Darimi: Salat: 55)
648- İbn Ömer (r.a) rüzgarlı ve soğuk bir gecede ezan okuduktan sonra namazlarınızı, yük ve eşyalarınızın bulunduğu yerlerde kılınız. Çünkü Rasûlullah (s.a.v) soğuk ve rüzgarlı gecelerde müezzine: “Namazlarınızı yük ve eşyalarınızın yanında kılınız” diye duyururdu. (Dârimi, Salat: 55; Buhârî, Ezan: 18)
18- İKİ VAKTİ BİRLEŞTİREREK NAMAZ KILINACAKSA TEK EZAN OKUNUR
649- Câbir b. Abdullah (r.a)‘dan rivâyete göre, şöyle demiştir: “Rasûlullah (s.a.v), Hac için yola çıktı. Arafat bölgesine gelince, Nemire denilen yerde kendisi için bir çadır hazırlandığını gördü ve orada konakladı. Güneş batıya doğru kayınca, kasva isimli devesini hazırlattı ve Batn-ı Nahle Vadi’sine doğru yürüdü. Ve orada insanlara bir konuşma yaptı. Sonra Bilal ezan okudu ve kamet getirdi. Rasûlullah (s.a.v) öğle namazını kıldırdı sonra tekrar kamet getirdi, ikindi namazını kıldırdı ve ikisi arasında hiçbir namaz kılmadı.” (Dârimi, Menasik: 51; İbn Mâce, Menasik: 60)
19- İKİ VAKİT İÇİN TEK EZAN OKUNUR MU?
650- Câbir b. Abdullah (r.a)’tan rivâyete göre, şöyle demiştir: “Rasûlullah (s.a.v), Müzdelife’ye gelince devesini çöktürdü ve orada insanlara bir ezan ve iki kametle akşam ve yatsı namazlarını birlikte kıldırdı ve ikisi arasında da hiçbir namaz kılmadı.” (Sadece Nesâi rivâyet etmiştir.)
651- İbn Ömer (r.a)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Said b. Cübeyr ile birlikte Müzdelife’de idik. İbn Ömer, ezan okutup kamet getirtti ve bize akşam namazını kıldırdı. Sonra namaza diyerek yatsı namazını iki rekat olarak kıldırdı. Said b. Cübeyr: “Bu ne namazıdır?” diye sordu. İbn Ömer şöyle dedi: “Ben Rasûlullah (s.a.v) ile birlikte aynı yerde, namazı böyle kıldım.” (Dârimi, Menasik: 51; İbn Mâce, Menasik: 60)
20- İKİ VAKİT BİRLİKTE KILINIRKEN TEK KAMET OLUR MU?
652- Said b. Cübeyr (r.a) akşam ve yatsı namazını Müzdelife’de tek kametle kılmıştı ve İbn Ömer’in de böyle yaptığını haber vermişti İbn Ömer’de, Rasûlullah (s.a.v)’in aynı şekilde yaptığını haber vermişti. (Dârimi, Menasik: 51; Muvatta', Hac: 65)
653- İbn Ömer (r.a)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: “Rasûlullah (s.a.v)’le birlikte Müzdelife’de iki vakti bir arada ve tek kametle kılmıştık.” (Dârimi, Menasik: 51; Muvatta', Hac: 65)
654- Sâlim (r.a)’in babasından rivâyete göre: “Rasûlullah (s.a.v), Müzdelife’de bir kametle iki namazı bir arada kıldı ve bu namazların ne önünde ne de sonunda hiçbir nafile (sünnet) namaz da kılmadı.” (Dârimi, Menasik: 51; Muvatta', Hac: 65)
21- BİRKAÇ VAKİT NAMAZ İÇİN TEK EZAN OLUR MU?
655- Ebû Said (r.a), babasından aktararak diyor ki: “Hendek savaşında müşrikler, Peygamber (s.a.v) ve İslâm ordusuna çok zorlu anlar yaşatmışlardı. Rasûlullah (s.a.v) ve Müslümanlar öğle, ikindi ve akşam namazını kılamamışlar ve gün batmıştı. Rasûlullah (s.a.v) Bilal’e emretti, o da kamet getirdi, normal vaktinde kılındığı şekliyle öğle namazını kıldırdı sonra yine kamet getirdi yine normal vaktinde kılındığı şekliyle tekrar ikindi namazını kıldırdı sonra akşam namazı için ezan okundu ve kendi vaktinde kılındığı şekliyle akşam namazını kıldırdı.” (Tirmizî, Salat: 132; Müsned: 11039)
22- HENDEK SAVAŞINDA KILINMAYAN NAMAZLAR KAÇ EZAN VE KAÇ KAMETLE KILINMIŞTI?
656- Abdullah b. Mes’ud (r.a)’tan rivâyete göre: Müşrikler, Hendek savaşında Rasûlullah (s.a.v)’i aşırı derece meşgul ettiklerinden dolayı arka arkaya dört vakit namazı savaş esnasında kılmamışlardı. Yatsı vakti Bilal’e emretti, ezan okudu sonra kamet getirdi, öğle kılındı sonra kamet etti, ikindi kılındı, sonra kamet getirildi akşam kılındı, sonra da yine kamet getirilerek yatsı namazı kılındı.” (Tirmizî, Salat: 132)
23- HER NAMAZ İÇİN KAMET GETİRİLİR
657- Abdullah b. Mes’ud (r.a)’tan rivâyete göre, şöyle demiştir: “Bir savaşta müşrikler bizi o derece sıkıştırmışlardı ki öğle, ikindi, akşam ve yatsı namazlarını vaktinde kılamamıştık. Müşrikler bırakıp gidince, Rasûlullah (s.a.v); bir kimseye öğle namazı için kamet etmesini emretti ve öğle namazını kıldık, ikindi için kamet etti ikindi namazını kıldık, akşam namazı için kamet getirdi onu da kıldık, sonra yatsı namazı için kamet getirildi ve yatsıyı kıldık. Sonra etrafımızda dönüp: “Yeryüzünde şu anda sizden başka Allah’ı zikreden bir topluluk yoktur” buyurdu. (Tirmizî, Salat: 132)
24- KAMET GETİRİLEN BAŞKA DURUMLAR DA VARMIDIR?
658- Muaviye b. Hudeyc (r.a)’ten rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v) namaz kıldırıyordu, bir rekat daha kılması gerekirken selâm verdi. Rasûlullah (s.a.v)’in yanına bir kişi varıp bir rekat unuttunuz dedi. Bunun üzerine Peygamber (s.a.v), mescide giderek Bilal’e kamet getirmesini emretti, böylece unutulan o bir rekatı kıldırdı. Bunu anlattığım zaman bana: “Peygamber (s.a.v)’e hatırlatan o adamın kim olduğunu biliyor musun?” dediler. “Görsem tanırım” diye cevap verdim. Biraz sonra o kimse yanıma uğramıştı, “İşte bu idi” dedim. Oradakiler de: “Bu, Talha b. Ubeydullah’tır” diye cevap verdiler. (Ebû Davud, Salat: 2; Müsned: 25993)
25- ÇOBANLAR DA KIRLARDA EZAN OKUMALI MI?
659- Abdullah b. Rübeya (r.a), bir seferinde Rasûlullah (s.a.v) ile birlikte bir kimsenin ezan okuduğunu duydular ve o ezan okuyanın söylediklerini aynen söylediler ve şöyle buyurdular: Bu ezan ya bir koyun çobanının veya evinden bucağından uzak düşmüş birinin ezanıdır. Baktılar ki bir koyun çobanının ezanı imiş. (Sadece Nesâi rivâyet etmiştir.)
26- TEK BAŞINA NAMAZ KILAN EZAN OKUR MU?
660- Ukbe b. Amir (r.a)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlullah (s.a.v)’den işittim şöyle diyordu: “Rabbim, dağ başında ezan okuyup namaz kılan çobanın bu durumundan razı olur ve şöyle buyurur: “Bakın şu kuluma! Benim azabımdan korkarak ezan okuyup namaz kılıyor. Ben bu kulumu affedip Cennet’ime sokacağım.” (Müslim, Salat: 5; Ebû Davud, Salat: 272)
27- TEK BAŞINA NAMAZ KILAN KAMET GETİRMELİ Mİ?
661- Rıfaa b. Rafi (r.a)’den rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v), mescidde oturuyordu, biz de çevresinde idik…” (Bu hadis ileride değişik konularda tekrar gelecektir.) (Ebû Davud, Salat: 29; Dârimi, Salat: 6)
28- KAMET NASIL GETİRİLİR?
662- Şu’be (r.a)’den rivâyete göre, İbn Ömer’e ezandan sordum bana şunları anlattı: Rasûlullah (s.a.v) zamanında ezandaki cümleler ikişer ikişer tekrar edilir kametteki cümleler ise birer birer tekrar edilirdi. “Kad kamet-is Salat” cümlesinin ikişer sefer söylendiğini işitince abdest alır namaz için evlerimizden çıkardık. (Ebû Davud, Salat: 29; Dârimi, Salat: 6)
29- HER NAMAZ KILAN KAMET ETMELİ
663- Malik b. Huveyris (r.a)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlullah (s.a.v), bana ve yanımdaki arkadaşıma şöyle buyurdu: “Namaz vakti gelince ezan okuyun sonra kamet getirin ve ikinizden biri imam olsun.” (Buhârî, Ezan: 18; Tirmizî, Salat: 152)
30- EZAN OKUMANIN DEĞERİ VE KIYMETİ
664- Ebû Hüreyre (r.a)’den rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v) şöyle buyurdu: “Ezan okunduğu zaman şeytan, ezan sesini işitmemek için hızlı bir şekilde yellenerek kaçar. Ezan bittikten sonra tekrar gelip vesvese vermeye başlar. Kamet edilmeye başlayınca tekrar kaçar, kamet bitince tekrar geri döner, kişinin kalbine vesvese vermeye çalışır ve kişinin aklına gelmeyen şeyleri hatırlatmak için; Şu meseleyi hatırla… şu meseleyi aklına koy… der. Namazdaki kimseyle o derece uğraşır ki kişi ne kadar namaz kıldığının farkına varamaz ve namazını eksik kılar, şaşırıp kalır.” (Dârimi, Salat: 11; Muvatta', Salat: 1)
31- EZAN OKUMAKTAKİ DEĞERDEN DOLAYI İNSANLAR KUR’A ÇEKERLERDİ
665- Ebû Hüreyre (r.a)’den rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v) şöyle buyurdu: “İnsanlar ezan okumaktaki ve ilk saftaki namaz kılmanın sevabını bir bilselerdi ve bunun içinde kur’a çekmekten başka çare bulamasalar mutlaka kur’a çekme yoluna giderlerdi. Yine insanlar her namazın ilk vaktinde olan değer ve kıymetini bilmiş olsalardı ona ulaşmak için mutlaka yarış ederlerdi. Yine insanlar yatsı ve sabah namazlarındaki sevabı bilselerdi bu iki namaza gelmek için sürünerek de olsa gelmeyi tercih ederlerdi.” (Buhârî, Ezan: 9; Dârimi, Salat: 19)
32- MÜEZZİN MÜEZZİNLİK ÜCRETİ ALMAMALI
666- Osman b. ebil As (r.a)’tan rivâyet edildiğine göre, şöyle demiştir: “Ey Allah’ın Rasûlü! Beni kavmime imam tayin et” dedim de şöyle buyurdu: “Sen onların imamısın, aralarında zayıf olan kimselere uy ve okuduğu ezandan ücret almayan bir müezzin tut.” (Tirmizî, Salat: 155; Ebû Davud, Salat: 40)
33- MÜEZZİNİN SÖYLEDİKLERİ AYNEN SÖYLENİR
667- Ebû Said el Hudri (r.a)’den rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v) şöyle buyurdu: “Ezanı işittiğiniz zaman müezzinin söylediklerini aynen tekrar edin.” (Ebû Davud, Salat: 36; Tirmizî, Salat: 155)
34- MÜEZZİNİN SÖYLEDİKLERİNİ TEKRAR ETMENİN SEVABI
668- Ebû Hüreyre (r.a)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlullah (s.a.v) ile birlikte oturuyorduk, Bilal kalkıp ezan okumaya başladı. Ezanı bitirince Rasûlullah (s.a.v): “Kim müezzinin söylediklerini bilerek ve inanarak tekrar ederse Cennet’e girer” buyurdu. (Müsned: 38270)
35- MÜEZZİNİN SÖYLEDİKLERİ TEKRAR EDİLMELİ
669- Mücemma b. Yahya el Ensari (r.a)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Ebû Umâme Sehl b. Huneyf’in yanında oturuyordum, o anda müezzin ezan okumaya başladı ve iki defa “Allahü ekber” dedi. Ebû Umâme’de iki defa tekbir getirdi. Müezzin: “Eşhedü en lâ ilâhe illallah dedi o da aynı sözleri iki defa tekrar etti. Sonra müezzin Eşhedü enne Muhammeden Rasûlüllâh” deyince o da aynen iki sefer tekrar etti ve şöyle dedi: Muaviye b. ebi Süfyan, Rasûlullah (s.a.v)’in böyle yaptığını bana haber vermişti. (Buhârî, Ezan: 7; Dârimi, Salat: 9)
36- MÜEZZİN, “HAYYE ALESSALAH” VE “HAYYE ALEL FELAH” DERKEN DİĞER KİMSELER NE SÖYLEYECEK?
670- Alkame b. Vakkas (r.a)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: “Muaviyenin yanında oturuyordum, Müezzini ezan okumaya başlayınca o da, müezzinin ezanda okuduklarını aynen söylemeye başladı. Müezzin: “Hayye alessalâh” deyince, Muaviye “Lâ havle velâ kuvvete illa billah” dedi. Yine müezzin “Hayye alel felâh” deyince, Muaviye yine: “Lâ havle velâ kuvvete illa billah” dedi. Bundan sonra da müezzinin söylediklerini aynen tekrar etti sonra da: Rasûlullah (s.a.v)’in böyle söylediğini işitmiştim dedi. (Buhârî, Ezan: 7; Dârimi, Salat: 9)
37- EZANDAN SONRA HANGİ DUA OKUNACAK?
671- Abdullah b. Amr (r.a)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlullah (s.a.v)’den işittim şöyle diyordu: “Müezzinin ezan okuduğunu işittiğiniz zaman onun söylediklerini aynen tekrar ediniz ve salevat getiriniz. Kim bana bir defa salevat getirirse, Allah-ü Teâlâ ona on defa rahmet ve lutfuyla muamele eder sonra benim için Allah’tan vesileyi -ki bu makam sadece benim için istenir- isteyin. O makam Cennet’te bir makam olup ona Allah’ın kullarından sadece bir kul kavuşabilecektir. O kimsenin de ben olacağımı ümid ediyorum. Kim benim için Allah’tan o vesileyi isterse, o kimse şefaatime hak kazanır.” (Ebû Davud, Salat: 36; Tirmizî, Salat: 157)
672- Sa’d b. ebi Vakkas (r.a)’tan rivâyete göre, Rasûlullah (s.a.v) şöyle buyurdu: Müezzinin ezan okuduğunu işiten birisi: “Ben de Allah’tan başka gerçek ilâh olmadığına, Onun tek olduğuna ve ortağı bulunmadığına; Muhammed (s.a.v)’in de O’nun kulu ve Rasûlü olduğuna şahitlik ederim. Rab olarak Allah’tan, Peygamber olarak Muhammed (s.a.v)’ten, din olarak ta İslâm’dan razıyım ben” derse, o kimsenin günahları bağışlanır.” (Ebû Davud, Salat: 36; Buhârî, Ezan 8)
673- Câbir (r.a)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlullah (s.a.v) şöyle buyurdu: “Her kim ezan okunduğunu işitir de: “Ey şu tam ve mükemmel davetin ve dinimi ayakta tutacak namazın Rabbi olan Allah’ım! Peygamberimiz (s.a.v)’e Cennet’te vaad ettiğin övgüye layık en yüce makam ve en büyük dereceleri ver.” Diye dua ederse kıyamet günü şefaatime nail olur.” (Ebû Davud, Salat: 36; Buhârî, Ezan 8)
38- EZANLA KAMET ARASINDA NAMAZ
674- Abdullah b. Muğaffel (r.a)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Rasûlullah (s.a.v) şöyle buyurdu: “Her ezanla kamet arasında kılınması gereken bir namaz vardır, her ezanla kamet arasında kılınması gereken bir namaz vardır, dileyen kimse için her ezanla kamet arasında kılınması gereken bir namaz vardır.” (Buhârî, Ezan: 14; Müslim, Salat-ül Müsafirin: 9)
675- Enes b. Malik (r.a)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Müezzin ezan okuduğu vakit, insanlar mescidin direkleri arasında namaz kılmak için adeta yarış ederlerdi. Onlar bu durumdayken, Rasûlullah (s.a.v) onların yanına çıkardı. Akşam namazından önce de bu şekilde namaz kılarlardı oysa bu vakitte ezanla kamet arasında vakit çok ta fazla değildi. (Müslim, Salat-ül Müsafirin: 9; Buhârî, Ezan: 14)
39- EZAN OKUNDUKTAN SONRA MESCİDDEN ÇIKMAK HOŞ DEĞİLDİR
676- Eş’aş b. ebi’ş Şa’sa (r.a), babasından naklederek diyor ki: “Birgün ezan okunduktan sonra mescidden çıkmak isteyen birinin yolunu Ebû Hüreyre kesmişti ve şöyle demişti: “Bu adam Ebû’l Kasım (Muhammed (s.a.v)’e) isyan etmiştir.” (Tirmizî, Salat: 150; Dârimi, Salat: 12)
677- Ebû’ş Şa’sa (r.a)’den rivâyete göre, şöyle demiştir: Bir adam ezan okunduktan sonra mescidden çıkmıştı da Ebû Hüreyre o kimse için şöyle demişti: “Bu adam Ebû’l Kasım (Muhammed (s.a.v)’e) isyan etmiştir.” (Tirmizî, Salat: 150; Dârimi, Salat: 12)
40- İMAMLARI FARZ NAMAZ İÇİN MÜEZZİNLER ÇAĞIRIR
678- Aişe (r.anha)’dan rivâyete göre, şöyle demiştir: “Rasûlullah (s.a.v), yatsı namazından sonra sabah namazına kadar on bir rekat namaz kılardı, her iki rekatta bir selâm verirdi sonra da tek rekat kılarak kıldığı namazları tek hale getirirdi. Bu kıldığı namazların secdelerinde sizin elli ayet okuyacağınız kadar dururdu. Sonra secdeden başını kaldırırdı. Müezzin sabah ezanını bitirip de şafak attığını görünce kısa iki rekat namaz kılar. Sonra müezzin kamet getirip kendisini çağırıncaya kadar sağ yanı üzerine uzanırdı. Müezzin gelip kamet edeceğinde de onunla birlikte namaz için mescide çıkardı.” (Bazı raviler bu hadiste bazı ilaveler yapmışlardır.) (Buhârî, Vitir: 1; Müslim, Salat-ül Müsafirin: 17)
679- İbn Abbas (r.a)’ın azadlısı Küreyb anlatıyor: İbn Abbas’a Rasûlullah (s.a.v)’in gece ne kadar ve nasıl namaz kıldığından sormuştum. O da: “Rasûlullah (s.a.v), geceleyin on bir rekat namaz kıldığını sonra yatıp derin bir uykuya daldığını hatta horladığını, Bilalin gelip: ”Namaz vakti geldi Ey Allah’ın Rasûlü” dediğinde iki rekat namaz kılıp abdest almadan insanlara imam olduğunu bize haber vermişti.” (Buhârî, Vitir: 1; Müslim, Salat-ül Müsafirin: 17)
41- İMAM, FARZ NAMAZ İÇİN KALKTIĞINDA; MÜEZZİN, KAMETE BAŞLAR
680- Abdullah b. Ebû Katade (r.a), babasından naklediyor ve şöyle diyor: Rasûlullah (s.a.v): “Namaz vakti gelince veya kamet getirilince, benim mescide çıktığımı görünceye kadar namaz için kalkmayın” buyurdu. (Müslim, Mesacid: 52; Buhârî, Cuma: 17)

أَبُو هُ)رَيْرَةَ يَقُولُ كُنَّا مَعَ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَامَ بِلَالٌ يُنَادِي فَلَمَّا سَكَتَ قَالَ رَسُولُ اللهِ صلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَنْ قَالَ مِثْلَ هٰذَا يَقِينًا دَخَلَ الْجَنَّةَ. (ن


“Ebû Hüreyre (r.a.) buyurdu: Peygamber Efendimiz (s.a.v.) ile berâber bulunuyorduk. Bilâl (r.a.) kalkıp ezân okudu. Bitirince Efendimiz (s.a.v.) ‘Kim müezzinin dediklerini yakînen inanarak söylerse cennete girer.’ buyurdu.

(Hadîs-i Şerîf, Sünen-i Nesâî)

EZAN’IN FAZİLETLERİNDEN

Ezanda birinci “Eşhedü enne Muhammeden Resûlullâh” okunurken “Sallallâhü aleyke yâ Resûlallâh” demek; ikincisinde ise “Karret aynâye bike Yâ Resûlallâh” demek müstehabdır.

Resûlullâh Efendimiz (s.a.v.) hazretleri bir gün Mescid-i nebevîlerinde direk yanında oturuyorlardı. Hz. Ebûbekir radıyallâhü anh da onun hizasında oturmaktaydı. Bu sırada Hz. Bilâl-i Habeşî ezân okuyup:

“Eşhedü enne Muhammeden Resûlullâh” dedi. Hz. Ebûbekir de bu mübârek kelâmı tekrar etti, sonra başparmak tırnaklarını öptü, gözlerine koydu ve “Karret aynî bike Yâ Resûlallâh” buyurdular ki: “Gözlerim seninle aydınlandı, Yâ Resûlallâh” demektir.

Ezân bittiğinde Resûlullâh Efendimiz (s.a.v.) Hz. Ebûbekir’e:

“Yâ Ebâbekir, ümmetimden her kim senin yaptığın gibi yaparsa Cenâb-ı Hak o kimsenin bilerek ve hata ile işlemiş olduğu (küçük) günahlarının tamamını mağfiret eder.” buyurdular.
alıntı