Şafii mezhebine göre rükudan kalkarken

Şafii mezhebine göre rükudan kalkarken cemaatin de semiallahu limen hamideh demesi gerekir mi?


Soru
Bir rivayete göre Allahüekber kebira velhamdülillahi kesira vesübhanellahi esıla duasının Rabbena lekel hamd denildikten sonra okunulabileceğini iştmiştim bu bir bidat mıdır? Ayrıca hamden tayyiben kesiran şeklinde de dua edilebilirmiş.

Cevabımız

Değerli Kardeşimiz;

a- Şafii ve Hanbeli mezhebinde, (cemaatin razı olması halinde) hem imam, hem cemaat için, “Rabbena lekel hamd” dedikten sonra, “mil’e’s-semavati ve mil’el-ard ve mil’e ma şi’te min şey’in ba’du”(bu konudaki hadis için bk. Neylu’l-Evtar,II/251) demek sünnettir. Namazı tek başına kılan kimse ise, “Allahumme la mania lima a’tate…” şeklinde devam eden bir duayı da fazladan okuması müstehap görülmüştür. Hanefiler de bu duayı tek başına namaz kılan kimsenin okumasını uygun görmüşlerdir.(bk. El-Fıkhu’l-İslamî, I/705-706).

b- Rufa b. Rafi’ anlatıyor: Biz, Hz. Peygamber(a.s.m)’in arkasında namaz kılıyorduk. Rukû’dan başını kaldırdığında “Semiallahu li men hamideh” duasını okudu. Hemen arkasında bulunan bir kişi “Rabbena leke’l-hamd, hamden kesiren tayyiben mübareken fih” şeklinde bir duayı okudu. Hz. Peygamber(a.s.m), selam verdikten sonra, “o duayı okuyan kim?” diye sordu. Duayı okuyan adam: “Ben okudum” diye cevap verince, Hz. Peygamber(a.s.m) “otuz küsur meleğin bu duayı önce yazmak için birbiriyle yarışıyor olduklarını gördüm” diye buyurdu. Bu hadisi de göz önünde bulunduran Şafii alimleri, yukarıdaki dua ile birlikte bunu da okumanın sünnet olduğunu söylemişlerdir(bk. Nevevî, Mecmu, III/420).

c- Abdullah b. Ömer anlatıyor: Hz. Peygamber(a.s.m)’le birlikte namaz kılmakta olduğumuz sırada cemaatten birisi, “Allahü ekber kebira ve’l-hamdülillahi kesîra ve sübhanellahi bükraten ve esîla” duasını okudu. Hz. Peygamber(a.s.m): “şu, şu sözleri söyleyen kim?” diye sordu. Cemaatten bir adam: “Ben söyledim, ey Allah’ın Resulü!” diye cevap verdi. Bunun üzerine Hz. Peygamber(a.s.m), “Bunlar çok hoşuma gitti. Gök kapıları bunlar için açıldı” diye buyurdu(Müslim, Mesacid,150; Tirmizi, Deavat, 127).

Bir rivayette: “namaza girdiği/başladığı zaman”(bk. Tirimizî, İkame, 2); başka bir rivayette: “Tetavvu/nafile namazlarında”(bk. Ahmed b. Hanbel, IV/80), ), Hz. Peygamber(a.s.m)’in: “Üç defaAllahü ekber kebira, üç defa ve’l-hamdülillahi kesîra, ve üç defa da sübhanellahi bükreten ve esîla” duasını okuduğu belirtilmiştir.

Diğer bir rivayette ise, namazdan söz edilmeden ve sayılar belirtilmeden (bk. A.g.y), Hz. Peygamber(a.s.m)’in ), “Allahü ekber kebira ve’l-hamdülillahi kesîra ve sübhanellahi bükreten ve esîla” duasını okuduğu ifade edilmiştir.

Bununla beraber, hepsi de Cübeyr b.Mutim’in babasından aktarmasına rağmen, rivayetlerdeki farklılıktan kaynaklanan zafiyet bir tarafa, Mezhep imamları tarafından da bununla amel edilmediği görülmektedir. Bizim gibi insanlara düşen görev -özellikle ittifak edilen konularda- hadislerin durumunu bizden daha iyi bilen İslam âlimlerine uymak ve her müslümanın kendi mezhebine göre ibadetlerini yerine getirmesidir.

Hanefilere göre en faziletlisi "Allahumme rabbenâ ve lekelhamd" dir. Sonra, "Rabbena ve leke’l-hamd" sözüdür. Sonra "Rabbena leke'l-hamd"dir. Hanbelîler ile Malikîlere göre ise en faziletlisi “Rabbena ve leke'l-hamd" sözüdür. Ancak nafile namazlarda diğer dualar da yapılabilir.
Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet Editör