''Emrimiz ancak bir tek emirdir. Göz kırpması gibidir''. (Anında gerçekleşir)KAMER/50

Gerçekte, tek ve gerçek varlık Yüce Allahtır...Eşyanın çokluğunda görünen herşey varlığını ondan alır...Şüphe yokki, Yüce Allah bu kainatın her zerresine kendi varlığını ve birliğini nakşetti...Bu eşyanın hiç biri yokken, O var idi...Alem denilen mahluklarda, O'na ait birlik ve varlık mesajlarıdır...Herbiri bir ayet ve bir haber...Topyekün kainat, Kitab-ı Ekber...ve muhatabıda insan..Bu kitabı okumasını bilmek, sis perdesi arkasındaki Tevhidi görmek lazım... ''Yarabbi, bana eşyanın bütün sırlarını aç'' diye dua eden peygamberimizin çilesini anlıyormusunuz?


İma-ı Eş'ari Hazretlerinin, eşya ve hadiseleri, bir an ''var olan'' ve bir an ''yok olan'' bir period içinde müşahade etmesi ne kadar şahanedir...
Gerçektende eşya ve hadiselerin çokluğunda, bütün kainat, bir anda var, ve bir anda yok görünür...Öyle bir değişme hızı varki, bu sürat bize bütün zaman ve mekanı var noktasında ve sürekli gösterir...
aradaki yokluk anları hissedilmez...Tıpki bize, ampulün sürekli yandığına dair bir ''zan'' uyandıran alternatif akım gibi...Her an ve her lahzada varlık ve yokluktan biri gelip biri gittiği için, ne gelenin geldiği, nede gidenin gittiği anlaşılır...Var sanılan şeyin aslı yok olduğundan , ilahi nurdan bir kıvılcım olan ''iğreti varlığı'' yine yokluk takip eder...Böylece görünürde varlık, bir ışık ve sel gibi akar gider...Yahut, bir kıvılcım dairesi halinde döner durur...

Bu alem, bir varmış bir yokmuş hükmündedir...Yani ezellerin ezelinde bir zat vardı, kendi varlığının nuru ile O zat, bu alemi var eyledi...Bütün mevcutları, varlık çehresi ile apaçık ortaya çıkardı ve görünür kıldı...Yine O zat;

''Yaratmış olduklarını, her an yeni baştan yaratmakta'' olduğundan bütün mevcudatı varlık ve yokluk arasında gezdirir..........