TARİH İLMİNİN EHEMMİYETİ

Târih, insanlara âid mühim hâdiselerin bir aynasıdır. Târih, öyle mükemmel bir ibret aynasıdır ki, düşünen her insan, târih sahifelerinde yaratılışın sırlarını, kâinâtın değişikliklerini, beşerî bilgilerin cereyân ve inkişâf tarzlarını açık bir sûrette görebilir. Bu sebeple târîhin pek büyük bir ehemmiyeti vardır.

İnsanlar mazîye bağlıdırlar. Geçmişteki hâdiselerden bir takım kanunlar çıkarmak, sonra bunları yaşadığı zamana ve geleceğe tatbik ederek cemiyet hayatına mesud bir yön vermek mecbûriyetinde bulunmuşlardır. Bu mecbûriyetten dolayıdır ki eski devirlerden beri her kavim, kendi bilgisi miktarınca târih ile uğraşmış, târihî hadiseleri zabta çalışmış, hele mukaddesâtına, muhterem bildiği zâtlara dair târihî bilgiler ile çok ciddi bir sûrette meşgul olmuşlar, hafızalarında bunları tutarak bir sonraki nesillere taşımışlardır.
Yazının meydana çıkması insanların bilgilerine büyük bir genişlik vermiş; yalnız muhâtablar ile değil, dünyânın muhtelif kıt'alarında bulunan ve sonraki asırlarda ortaya çıkan insanlar ile de konuşmaya, fikir alış verişine imkân vermiştir. Artık mâzîye âid hadiseler, yalnız hâfızalarda kalmak ve farklı renklere girerek efsane haline gelmek tehlikesinden kurtarılmış, sahifeler üzerinde yazılmaya da başlanılmıştı.
Bilhassa siyâsî, ahlâkî, dînî, felsefî, edebî birçok meseleler kitap ve risâle şeklinde yazıldı. Bu sâyede geçmişlere âid hadiseler, hatıralar sonraki nesillere intikal etti. Bu sûretle de “Yazılı târih” devresi ortaya çıkmış oldu.
Velhâsıl târih ilmi, gelişmiş ve sahası çok genişlemiştir. Neticede umûmî târîh, dînî, edebî, felsefî, iktisadî, siyasî... kısımlara ayrıldığı gibi, bunlardan her biri de ayrı ayrı şubelere ayrılmıştır. Bu ilmi en mükemmel hâle koyan da Müslümanlar olmuştur. İlk defa İslam tarihçileri eserlerini vesikalara dayandırmışlardır. Hâdiseleri, muhakeme etmişler, tarihi gerçekten bir fen haline getirmişlerdir.